تاریخ حکومت و حکمرانی درآئینۀ شعر فارسی (با تکیه بر اشعار فردوسی ، مولوی ، سعدی و حافظ )

پژوهش نامه تاریخ

دوره 18، شماره 70، خرداد 1402   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/hstr.2023.1982622.1845

نویسندگان

علی محمد جهانی¹؛ علی عشقی سردهی^{* 2}؛ ابوالقاسم امیر احمدی³

¹دانشجوی دکتری ادبیات فارسی، واحد سبزوار، دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار، ایران

²استادیارگروه ادبیات فارسی، واحد سبزوار، دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار، ایران [e-mail]

³استادیار گروه ادبیات فارسی، واحد سبزوار، دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار، ایران .

چکیده

اشعار شاعران بزرگ آئینۀ روزگار خویش است و در این بین به سبب نزدیکی شاعران با حاکمان و از طرفی دغدغۀ مردمی داشتن واز بطن مردم برخاستن باعث شده است که رفتارحاکمان و نوع حکومت آنان به روشنی در آثار شاعران بزرگ این سرزمین تجلّی پیدا کند. حاکمان تأثیربسزایی در اصلاح یا فساد جامعه و در پی آن سبک زندگی دارند، حکومت طاغوت عاملِ فسادِ سبک زندگی است و برای اصلاح جامعه باید به اصلاحِ حکومت پرداخت. رعیت درتاریخِ حکومت گذشتۀ ایران، حکم گلّه و حاکم و پادشاه نقش چوپان را داشته است که این امر دراحادیث بزرگان نیزکاملا مشهود است. نکتۀ پراهمّیت دیگرقدرت و قوّت یک حکومت از پشتیبانی مردمی آن حاصل می‌شود و حاکم در واقع امانت داراین ودیعۀ ارزشمندِ پشتیبانی مردم است که باید قدردانش باشد.
در این مقاله سعی شده است از روش کتابخانه ای و با استفاده از آثار و اسناد و مدارک با اولویت آثار شعرای مورد بحث(فردوسی، مولوی، سعدی و حافظ) و همچنین آثار صاحبنظران برجسته ای که به این استوانه های ادب پارسی پرداخته اند، مصداقهای روشن از تاریخ حکومت و حکمرانی شناسایی و دیدگاههای مختلف محققان مورد مطالعه و تجزیه و تحلیل قرار گیرد.
نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که طی دوران تاریخ بیش از هزار ساله شعر فارسی، هر کدام از شعرای بزرگ به شیوۀ خود در اصلاح امور جامعه و تاثیر در حکمرانی مثبت حاکمان نقش داشته اند بطوریکه در پاره ای از موارد، مسیر تاریخ را تغییر داده اند.

کلیدواژه‌ها

حکومت؛ حکمرانی؛ سبک زندگی؛ شاعران فارسی

مراجع