مقایسۀ اثربخشی آموزش تنظیم شناختی هیجان و کفایت اجتماعی برخودتنظیمی هیجانی فراگیران پسر

فصلنامه مهارت های روانشناسی تربیتی

مقاله 3، دوره 14، شماره 1 - شماره پیاپی 53، خرداد 1402، صفحه 22-46   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

کریم عباسی اول¹؛ منصور بیرامی^{* 2}؛ امیر پناه علی³؛ تورج هاشمی نصرت آباد⁴

¹دانشجوی دکتری، گروه روانشناسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

²استاد، گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

³دانشیار گروه روانشناسی، واحد تبریز،دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

⁴استاد گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

چکیده

 پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی برنامهِ آموزش تنظیم شناختی هیجان وکفایت اجتماعی برخودتنظیمی هیجانی فراگیران انجام شد. طرح این پژوهش پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل نابرابر و روش پژوهش نیمه آزمایشی بود که در آن از پرسشنامه «خودتنظیمی هیجانی» استفاده شد. جامعه آماری، دانش آموزان پایه یازدهم در سال تحصیلی1399- 1398 شهرستان مرند بود که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای 60 نفر در سه گروه آزمایشی 1 و گروه آزمایشی 2 و گروه کنترل جهت شرکت در پژوهش انتخاب و جایگزین گردیدند. به گروه آزمایشی اول «تنظیم شناختی هیجان» در 18جلسه (2 بار در هفته و هر جلسه 45 دقیقه) آموزش داده شد؛ به گروه آزمایشی دوم «کفایت اجتماعی» در 8جلسه(2 بار در هفته و هر جلسه 45 دقیقه) آموزش داده شد و گروه کنترل هیچ آموزشی را دریافت نکردند. پرسشنامه خود تنظیمی هیجانی گراتز و رومِر(2004) ابزار پژوهش بود. داده ها توسط نرم افزار SPSS 24 تحلیل شد. یافته های حاصل از تجزیه و تحلیل کوواریانس چند متغیره و تک متغیره نشان داد که تفاوت معناداری بین گروه ها در افزایش خودتنظیمی هیجانی(05/0>p) وجود دارد. این یافته ها نشان داد که دو روش آموزش کفایت اجتماعی و تنظیم شناختی هیجان در بهبود عدم پذیرش پاسخ های هیجانی؛ دشواری در انجام رفتار هدفمند، دشواری در کنترل تکانه و عدم وضوح  هیجانی اثر متفاوت دارند و این تفاوت به نفع آموزش تنظیم شناختی هیجان(35/32=F ، 05/0>p) است؛ اما این دو روش در بهبود فقدان آگاهی هیجانی و دسترسی محدود به راهبردهای تنظیم هیجانی اثر یکسان دارند. بر اساس این یافته ها نتیجه گرفته شد که آموزش «برنامه تنظیم شناختی هیجان» و «برنامه کفایت اجتماعی» باعث افزایش خودتنظیمی هیجانی در دانش آموزان می شود.

کلیدواژه‌ها

تنظیم شناختی هیجان؛ کفایت اجتماعی؛ خودتنظیمی هیجانی

مراجع