جاندارانگاری و رویکرد اساطیری در شعر ده شاعر کودک و نوجوان

جستار نامه: ادبیات تطبیقی (فارسی- انگلیسی)

دوره 7، شماره 24، شهریور 1402، صفحه 69-113   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/rpcl.2023.703162

نویسندگان

عباس باقی نژاد^{* 1}؛ برات محمدی²

¹دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران. (نویسندۀ مسئول)

²استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران.

چکیده

 
تخیلِ بی­مرز و دنیای عاطفی کودکان، زمینۀ آفرینشِ فضاها و موجوداتی را برای آنان فراهم می­سازد که به مولودِ ذهنِ انسان­ اسطوره­ساز در اعصار کهن یا آن­چه در جهان اساطیر آفریده شده، بی­شباهت نیست. این قابلیتِ کودکانه همواره مورد توجه و استفادۀ شاعران کودک و نوجوان قرار گرفته و آنان با بهره­گیری از شگرد جاندارانگاری به صورت خودآگاه یا ناخودآگاه به ترسیم برآیندهای مشترکِ ذهنیت کودکان و دنیای اساطیر پرداخته­اند. ماحصل این رویکرد، تکوین گونه­ای از جاندارانگاری مبتنی بر ذهنیت اسطوره­ای در شعر کودک است که در این پژوهش تلاش شده ابعاد و اشکال آن با تکیه بر آثار ده شاعر به شیوۀ توصیفی- تحلیلی، بررسی و تشریح گردد. یافته­های پژوهش نشان می­دهد که شاعران در این زمینه تعلق عاطفی کودکان به طبیعت را مد نظر دارند و با تأثیرپذیری ناخودآگاه از الگوی اسطوره­آفرینی و انسان­انگارانۀ کهن، از شگرد جاندارانگاری به گونه­ای خاص و در سطح تخیل کودکانه بهره می­گیرند؛ بدین واسطه، امکان می­یابند پدیده­ها و مظاهرِ طبیعت را در موقعیت موجودات ذی­روح و جاندار، ظاهر نمایند و زمینۀ بازشناخت عاطفیِ عناصر طبیعت و اشیا را برای مخاطبان کودک فراهم سازند.

کلیدواژه‌ها

شعر کودک؛ شاعران کودک؛ جاندارانگاری؛ انسان‌گونگی؛ اسطوره

مراجع