بررسی و بازتاب اجتماعیات در شعر معاصر بر پایۀ غزل‌های حسین منزوی

جستار نامه: ادبیات تطبیقی (فارسی- انگلیسی)

دوره 7، شماره 24، شهریور 1402، صفحه 114-144   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/rpcl.2023.703163

نویسندگان

زینب وطن خواه¹؛ سید محمود سید صادقی^{* 2}؛ مریم پرهیزکاری³

¹دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران

²استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران (نویسندۀ مسئول)

³استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران

چکیده

ادبیّات غنائی، کهن‌ترین نوع ادبی است که شاعر در آن حقیقت وجودی خود را به نمایش می‌گذارد و در آن عواطف شخصی خود نسبت به زندگی و جامعه را بیان می‌سازد، به‌گونه‌ای که می‌توان واقعیّت‌های اجتماعی و جامعه را به‌صورت بازتاب عینی و به‌صورت جزئی و محدود در آثار ادبی مشاهده کرد. هدف از مطالعۀ اجتماعیات در شعر، بیشتر برای تحلیل دغدغه‌ها و مسائل اجتماعی آن دوره است. حسین منزوی(1325-1383) از جمله بزرگ­ترین غزل‌سرایان عصر حاضر، که به غزل عاشقانه شهرت یافته است؛ موضوع غزل‌های او بیشتر پیرامون عشق است و بااین‌حال به مسائل اجتماعی و سیاسی هم در غزل‌های خود پرداخته است. معشوق در غزل منزوی، چهرۀ متفاوت به خود گرفته و این امر حاکی از نگرش متفاوت شاعر به موضوع عشق است. منزوی در توصیف­پردازی‌های خود دارای سبک شخصی و ویژه‌ای است که شعرش با دیگر شاعران هم‌عصرش متمایز شده است. در سروده­های غنائی او، مضامین متفاوت و دوگانه‌ای پیرامون موضوعات و مسائل غنائی، اجتماعی و مذهبی می‌توان دید. نویسنده در این پژوهش، درصدد آن است تا به شیوۀ توصیفی – تحلیلی و ابزار کتابخانه‌ای، اجتماعیات و مسائلی مرتبط با آن را در غزل‌های منزوی بررسی نماید و به این پرسش پاسخ دهد که مهم‌ترین موضوعات اجتماعی به‌کاررفته در غزل منزوی چیست؟ نتیجه پژوهش حاکی از آن است، شاعر توانست زبان جدیدی برای بیان عشق ایجاد نماید به‌گونه‌ای که در غزل‌های عاشقانۀ او، می‌توان این تمایز و دوگانگی رویکرد را مشاهده نمود.

کلیدواژه‌ها

حسین منزوی؛ غزل عاشقانه؛ عشق؛ اجتماعیات؛ شعر معاصر

مراجع