پدیدارشناسی نقض حقوق اساسی بشر توسط عملکرد دولت‌های اقتدارگرا در بستر فضای سایبر

فصلنامه مطالعات حقوقی فضای مجازی

دوره 2، شماره 2، شهریور 1402، صفحه 28-41   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی مستخرج از پایانامه

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/cyberlaw.2023.703200

نویسندگان

اکبر شجاع¹؛ علی صابرنژد علویان^{* 2}؛ حاتم سلطانی³

¹گروه حقوق عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی، بوکان، ایران

²استادیار گروه حقوق ، موسسه آموزش عالی غزالی، ایران، قزوین

³گروه حقوق عمومی، دانشگاه آزاد سلامی واحد بوکان، بوکان، ایران

چکیده

فضای سایبر به‌عنوان محیطی جذاب، در دسترس و فراگیر، ظرفیت­های زیادی جهت بسط و گسترش حقوق اساسی بشر و مطالبه گری در خصوص آن دارد؛ اما در مرحله­ی عمل فضای مذکور تبدیل به ابزاری جهت تجاوز به همین حقوق گردیده و سیاستمداران دولت­های «اقتدارگرا» با یاری جستن از ظرفیت­های این محیط -به‌طور ویژه شبکه­های اجتماعی- دست به نقض حقوق اساسی بشری همچون حریم خصوصی، حق بر آزادی اطلاعات و آزادی بیان زده­اند. مقاله­ی حاضر با یاری جستن از روش توصیفی- تحلیلی و با استقراء منطقی در عملکرد برخی کشورهای اقتدارگرا در فضای سایبر، در راستای یافتن موارد حقوق بشری نقض شده توسط «اقتدارگرایی سایبری» این دولت­ها و درک مطلوب تهدیدات حقوق بشر با استفاده از فناوری­های نوین و هوش مصنوعی می‌باشد. یافته­های پژوهش حکایت از آن دارد که اقتدارگرایی سایبری با تجاوز به امنیت و حریم داده‌های شخصی، محرومیت از دسترسی آزاد به اطلاعات، انتشار اطلاعات نادرست و محدود کردن حق بر آزادی بیان به‌صورت بنیادینی منجر به نقض حقوق بشر گردیده است و امروزه بسیاری از دولت­ها با تشکیل گروه­های سایبری مخرب خاص همچون «ارتش صفحه‌کلید» و استفاده از «ترول»ها در مسیر مهندسی افکار عمومی، پنهان­کاری اطلاعات و دادن اطلاعات نادرست؛ سعی در بسترسازی سایبری برای تداوم عملکرد اقتدارگراینه­ خود دارند.

کلیدواژه‌ها

فضای سایبر؛ اقتدارگرایی؛ حقوق بشر؛ ارتش ترول؛ هوش مصنوعی؛ شبکه‌های اجتماعی

مراجع