بررسی عملکرد گندم با استفاده از مدل AquaCrop تحت تنش خشکی در منطقه سیستان

فصلنامه پژوهش های علوم کشاورزی پایدار

دوره 3، شماره 1 - شماره پیاپی 9، خرداد 1402، صفحه 33-47   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/sarj.2023.1984594.1131

نویسندگان

احمد مهربان^{* 1}؛ سید مهدی جوادزاده²

¹دانشیار، گروه مهندسی کشاورزی، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران

²استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، ,واحد ایرانشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، ایرانشهر، ایران

چکیده

امروزه مدل های شبیه ساز رشد گیاهان زراعی عامل مهم ارزیابی عملکرد گیاهان محسوب می‌شوند. یکی از انواع این مدل‌ها، مدل AquaCrop است. بدین منظور آزمایشی در سال 1400-1399 بر روی گندم رقم هامون به منظور شبیه سازی برخی پارامترهای رشد در سیستان انجام گرفت. داده‌ها و اطلاعات مورد نیاز برای اجرای مدل عبارتند از: موقعیت مکانی، اطلاعات هواشناسی، اطلاعات خاکشناسی، عملیات زراعی (مدیریتی) که برای واسنجی و اعتبار یابی مدل مورد استفاده قرار گرفت. پس از جمع آوری داده‌ها شبیه سازی عملکرد پتانسیل و عملکرد قابل دسترس و تعیین شکاف عملکرد گندم با استفاده از مدل AquaCrop انجام شد. عملکرد واقعی مزارع گندم از مرکز تحقیقات کشاورزی منطقه حاصل گردید. در این تحقیق با استفاده از مدل عملکرد پتانسیل گندم در منطقه شبیه سازی شد و با محاسبه عملکرد قابل حصول و واقعی بدست آمده از نتایج، شکاف عملکرد منطقه برای گندم تعیین شد. نتایج نشان داد که عملکرد پتانسیل (عملکرد شبیه سازی شده توسط مدل تحت شرایط اپتیمم)، قابل حصول (عملکرد بدست آمده در آزمایش مزرعه‌ای و شرایط مطلوب ) و واقعی (میانگین عملکرد بدست آمده توسط کشاورزان منطقه) به ترتیب 5830، 3640 و 2750 کیلوگرم در هکتار است. در بین عوامل محدود کننده مورد بررسی مشخص شد که آبیاری مهمترین عامل محدود کننده عملکرد گندم در منطقه محسوب می‌شودو همچنین مشاهده گردید که عوامل مدیریتی منجر به 2 /15درصد کاهش عملکرد گندم نسبت به عملکرد پتانسیل شده است. لذا می‌توان نتیجه‌گیری کرد که با شناسایی عوامل مؤثر در شکاف عملکرد، می‌توان با بهینه سازی آن‌ها، عملکرد گندم در منطقه سیستان را به میزان قابل توجهی افزایش داد.

کلیدواژه‌ها

مدل Aqua Crop؛ گندم؛ عملکرد

مراجع