پهنه‌بندی خطر زلزله در شهرستان بستک با استفاده از مدل FUZZY-AHP

کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور در برنامه‌ریزی

دوره 13، شماره 3 - شماره پیاپی 49، آذر 1401، صفحه 99-113   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

وحید سهرابی^{* 1}؛ محمدابراهیم عفیفی²

¹دانشجوی دکتری گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری،دانشگاه آزاد اسلامی لارستان،ایران

²استادیار گروه جغرافیا ، واحد لارستان ،دانشگاه آزاد اسلامی ، لارستان، فارس

چکیده

ایران یکی از زلزله‌خیزترین کشورهای دنیاست و شهرهای آن دررابطه‌با این مخاطره طبیعی آسیب‌های فراوان دیده‌اند.شناخت نواحی در معرض این مخاطرات یکی ازگام‌های اولیه در مدیریت مخاطرات و برنامه‌ریزی توسعه‌ای و عمرانی است.در این پژوهش هدف، پهنه‌بندی خطر زلزله در شهرستان بستک با استفاده از مدل FUZZY-AHP می‌باشد.روش تحقیق توصیفی – تحلیلی بود. در بحث توصیفی با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی داده‌های موردنیاز گردآوری شدندو در بحث تحلیلی، اقدام به تهیه نقشه گسل، زمین‌لرزه، ارتفاع، نقشه شبکه آبراهه‌ای و مسیل‌ها،نقشه مقدار شیب و.. گردید و سپس باسیستم اطلاعات جغرافیائی (GIS) هریک ازعوامل لایه‌ها ارزش‌گذاری شده و نهایتاً نقشه نهائی حاصل از همپوشانی با مدل AHP به دست آمد.شهرستان بستک به مرکزیت شهر بستک یکی از شهرستان‌های تابعه استان هرمزگان بوده که در بین مختصات جغرافیائی ˝00 21 ° 54 تا ˝11 22 ° 54 طول جغرافیایی و ˝00 11 ° 27 تا ˝02 12 ° 27 عرض جغرافیایی قرار گرفته است. این نقشه براساس شرایط ژئومورفولوژیکی و کاربری اراضی ارزیابی و مناطق مستعد توسعة شهری پیشنهاد شد نتایج نشان داد که توسعه فیزیکی شهر در طی دهه های گذشته تابع شرایط توپوگرافی بوده و مخاطرات و محدویت های ژئومورفولوژیکی بسیار زیادی در محدودة مورد مطالعه وجود دارد؛ با توجه به نتایج تحقیق مکانیابی بهینه توسعه شهراز نظر کارشناسان پارامتر پمپ‌بنزین‌های مرکز شهر بالاترین وزن 0.195 و پارامتر زلزله کمترین وزن 0.01 را در مقایسه زوجی داشته است. نهایتاً نقشه نهائی حاصل از همپوشانی تمامی عوامل به دست آمد. باتوجه‌به نقشه‌های حاصله از همپوشانی مدل AHP و اعمال وزن‌ها در لایه‌های اطلاعاتی، کلاس‌های آسیب‌پذیری زلزله شامل خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد بود.مساحت کلاس‌ها به ترتیب 11.25، 9.53، 13.17، 15.69 و 9.58 به دست آمد. مساحت بالایی از محدوده مطالعه در معرض خطر زیاد قرار دارد؛ بنابراین می‌بایست راهکارهایی جهت مدیریت بحران در مواقع لزوم، اجرا نمود

کلیدواژه‌ها

زلزله؛ شهرستان بستک؛ فازی؛ AHP

مراجع