بررسی محتوای نسبی آب، نشت الکترولیت، ترکیبات فنلی و فعالیت آنزیم های فنیل آلانین آمونیالیاز و تیروزین آمونیالیاز در برگ گیاه تریتیکاله تحت تیمار کلرید سدیم و کلرید کلسیم

دانش زیستی ایران

دوره 18، شماره 1، خرداد 1402، صفحه 20-1   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/zisti.2023.1981463.1157

نویسندگان

ملیحه جهانی^{* 1}؛ محمدرضا هادی²؛ مجتبی جعفری نیا²؛ صدیقه جهانی^{* 3}

¹1-گروه زیست شناسی،واحد مرودشت،دانشگاه آزاد اسلامی،مرودشت، ایران 2-گروه زیست شناسی،واحد علوم و تحقیقات،دانشگاه آزاد اسلامی،تهران،ایران

²گروه زیست شناسی، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران

³گروه زیست شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

مقدمه: با توجه به افزایش روزافزون زمین‌های شور بواسطه کم‌آبی به نظر می‌رسد بررسی راهکارهای افزایش تحمل به تنش شوری ضروری می‌باشد. هم‌چنین جهت غلبه بر تأثیر منفی تنش شوری، استفاده از مکمل یون کلسیم در محیط رشد برای بهبود عامل تنش بسیار مفید و کاربردی می‌باشد.
هدف: هدف از انجام این آزمایش، بررسی محتوای نسبی آب، نشت الکترولیت، میزان عناصر معدنی، ظرفیت آنتی‌اکسیدانی، ترکیبات فنلی و فعالیت آنزیم‌های فنیل‌آلانین آمونیالیاز و تیروزین آمونیالیاز در برگ گیاه تریتیکاله (x Triticosecale Wittmack ) تحت تیمار کلرید سدیم و کلرید کلسیم بود.
مواد و روش‌ها: این آزمایش بصورت یک طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در شرایط کنترل شده‌ی گلخانه‌ای صورت گرفت. گیاهچه‌های یک هفته‌ای با غلظت‌های کلرید سدیم (0، 50، 100 و 150 میلی‌مول بر لیتر) و توأم با غلظت‌های کلرید کلسیم (0، 6 و 10 میلی‌مول بر لیتر) برای 5 هفته تیمار شدند و سپس برخی از خصوصیات فیزیو-مورفولوژیکی و بیوشیمیایی شامل تعداد و سطح برگ، محتوای نسبی آب، نشت الکترولیت، محتوای ترکیبات فنلی (آنتوسیانین، فنل کل، فلاونوئید کل، فلاونول کل)، فعالیت آنزیم‌ها (فنیل‌آلانین آمونیالیاز، تیروزین آمونیالیاز، گلوتاتیون ردوکتاز، گلوتاتیون S-ترانسفراز)، ظرفیت آنتی‌اکسیدانی و میزان عناصر معدنی (سدیم، پتاسیم، کلسیم) در برگ مورد سنجش قرار گرفت.
نتایج: نتایج نشان داد که تنش شوری بطور معنی‌داری باعث کاهش تعداد و سطح برگ، محتوای نسبی آب، فعالیت آنزیم گلوتاتیون ردوکتاز، میزان پتاسیم و کلسیم در برگ شد ولی باعث افزایش نشت الکترولیت، محتوای ترکیبات فنلی، فعالیت آنزیم‌های فنیل‌آلانین آمونیالیاز، تیروزین آمونیالیاز و گلوتاتیون S-ترانسفراز، ظرفیت آنتی‌اکسیدانی و میزان سدیم در برگ شد. در‌حالی‌که افزودن کلسیم به محیط شور باعث افزایش تعداد و سطح برگ، محتوای نسبی آب، فعالیت آنزیم گلوتاتیون ردوکتاز، میزان پتاسیم و کلسیم در برگ شد ولی باعث کاهش نشت الکترولیت، محتوای ترکیبات فنلی، فعالیت آنزیم‌های فنیل‌آلانین آمونیالیاز، تیروزین آمونیالیاز و گلوتاتیون S-ترانسفراز، ظرفیت آنتی‌اکسیدانی و میزان سدیم در برگ شد.
نتیجه‌گیری: کلسیم باعث کاهش اثرات زیان‌آور تنش شوری در برگ گیاه تریتیکاله شد بنابراین افزودن کلسیم به خاک‌های شور می‌تواند بعنوان راهکاری ساده، کاربردی و اقتصادی برای مقابله با تنش شوری و افزایش بهره‌وری خاک و گامی به سوی کشاورزی پایدار را فراهم نماید.

کلیدواژه‌ها

تریتیکاله (x Triticosecale Wittmack)؛ تنش شوری؛ ظرفیت آنتی اکسیدانی؛ گلوتاتیون ردوکتاز؛ گلوتاتیون S-ترانسفراز؛ عناصر معدنی

مراجع