پیشنهاداتی در خصوص کتیبه اورارتویی دستبند تول تالش

پیام باستان‌شناس

دوره 11، شماره 22، اسفند 1393، صفحه 123-136   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسنده

مریم دارا^*

عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی، تهران، ایران.

چکیده

اورارتوها از قرن نهم ق.م تا حدود سه سده پادشاهی خود را در اطراف دریاچه‌های وان اورمیه و سوان گسترش دادند. دستبند مفرغی تول تالش با کتیبه‌ای اورارتویی توسط پژوهشگرانی بررسی شده است و آن را نشانگر بسط مرزها یا تأثیرات اورارتوها یا شیئی غنیمت گرفته شده و کتیبه آن را متعلق به آرگیشتی اول یا ساردوری دوم می‌دانند. اما، لحیم دستبند موجب خوانش‌های گوناگون متن آن شده و توجه را از نقاط دیگر دستبند منحرف کرده است. فلز نبشته با بی‌دقتی و ترکیبی از رسم‌الخط‌های مختلف ایجاد شده و تشخیص دورۀ نگارش آن را مشکل کرده است. کتیبه دو واژۀ ar-gis-ti و us-tu-u دارد که می‌توانسته us-tu-u-ni یا us-tu-u-ri یا us-tu-u-li باشد. نگارنده بر این نظر است که این دستبند طبق سنتی باستانی می‌توانسته از محوطه ای به محوطهٔ دیگر انتقال یابد و شاید از ابتدا از دو قسمت از دو جای مختلف از یک کتیبه بزرگ تر ساخته شده و به هم لحیم و به شکل دستبند درآمده و تزئین شده است. واژگان ابتدا و انتهای کتیبه ناقص هستند و شاید سازنده به دلیل نام آرگیشتی و برای اینکه آن را به اندازه لازم در آورد به بخش دیگری که ni-se us-tu-u بوده متصل کرده و به دستور آن بی توجه بوده یا به اورارتویی تسلط نداشته است. در این صورت ترجمه کتیبه به شکل به هم پیوسته جایز نیست چون دو واژۀ مجزای «آرگیشتی» و «اهدا کرد...» هستند. وجود hi بنوت در زیر لحیم دستبند نیز غیر ممکن نیست نگارنده به دلیل رسم‌الخط بد دستبند آن را تقدیم شده به خالدی نمی‌داند. 

کلیدواژه‌ها

اورارتویی؛ دستبند مفرغی؛ تول تالش؛ آرگیشتی؛ رسم‌الخط‌های جدید و رنسانس

مراجع