اقدامات موازنه ساز روسیه در بحران 2014 اوکراین

فصلنامه مطالعات روابط بین الملل

مقاله 8، دوره 16، شماره 1، خرداد 1402، صفحه 171-196   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

علی موسایی¹؛ عنایت الله یزدانی^{* 2}؛ محمدعلی بصیری³

¹دکتری روابط بین‌الملل از دانشگاه اصفهان.

²دانشیار روابط بین‌الملل، گروه علوم سیاسی، دانشکده اقتصاد و علوم اداری، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران و دانشیار روابط بین‌الملل

³دانشیار روابط بین‌الملل، گروه علوم سیاسی، دانشکده اقتصاد و علوم اداری، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

چکیده

اوکراین همواره پس از فروپاشی شوروی به دلیل اهمیت هویتی، ژئوپلیتیکی، ژئواکونومیکی و اقتصادی صحنه رقابت روسیه و غرب و شاهد بروز تعارضات جدی و بحران‌های سیاسی - امنیتی مختلف بوده است. بحران 2014 اوکراین نیز که با فشار روسیه بر اوکراین، مبتنی بر خودداری از پیوستن به توافقنامه تجارت آزاد با اتحادیه اروپا آغاز و درنهایت منجر به الحاق شبه‌جزیره کریمه به فدراسیون روسیه شد را نیز می‌توان در چارچوب همین رقابت‌ها میان روسیه و غرب قلمداد کرد. رقابتی که نه‌تنها باعث شروع بحران و الحاق کریمه به خاک روسیه شد؛ بلکه تنش بین روسیه و غرب را به‌شدت افزایش داد. ازاین‌رو، هدف اصلی این مقاله پاسخگویی به این پرسش‌ها است که چرا روسیه تصمیم به الحاق شبه‌جزیره کریمه به فدراسیون روسیه گرفت و این الحاق چه تأثیری در موازنه قدرت در منطقه دریای سیاه داشته است؟ در این مقاله با روشی کیفی و رویکردی تحلیلی، پرسش‌های پژوهش در بستر مفهومی نظریه موازنه تهدید با استفاده از منابع کتابخانه‌ای موردبررسی قرارگرفته است. یافته‌های مقاله نشان می‌دهد که رفع تهدیدات ناشی از عضویت احتمالی اوکراین در اتحادیه اروپا علیه امنیت و منافع ملی روسیه، علت تصمیم روسیه جهت الحاق کریمه به فدراسیون روسیه بوده است. همچنین این الحاق باعث تغییر موازنه قدرت به نفع روسیه در برابر غرب در منطقه دریای سیاه شده است.

کلیدواژه‌ها

بحران اوکراین؛ دریای سیاه؛ روسیه؛ شبه‌جزیره کریمه؛ غرب؛ موازنه تهدید

مراجع