بررسی فقهی حقوقی حق انسان بر خود در پرتو آموزه‏های فقهی و حقوقی

فصلنامه مطالعات میان رشته ای فقه

دوره 3، شماره 4(پیاپی12)، مهر 1402، صفحه 145-172   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سید وحید ابوالمعالی الحسینی¹؛ حامد قوچانی پور^{* 2}

¹مربی حقوق کیفری و جرم شناسی، واحد دماوند، دانشگاه آزاد اسلامی، دماوند، ایران‌.

²دانش آموخته کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (نویسنده مسئول)

چکیده

حق بر خویشتن یا خود مختاری در رابطه با بحث مشروعیت یا عدم مشروعیت حق انسان بر خود جلوه‏گر می‏شود. مسئله این است که آیا انسان حقِ مبادرت به صدمه زدن به خود را دارد یا خیر؛ ابتدا باید مفهوم حق را تحلیل کرد و انواع حقوق انسان را مشخص کرد. سپس باید حق انسان بر نفسش و میزان تسلطی که او جهت تصرف در نفس خود دارد را مشخص کرد. به عنوان مثال در مورد عملیات شهادت طلبانه شرایطی که باید در یک عملیات استشهادی باشد تا آن عملیات مشمول ادله جهاد قرار گیرد باید تبیین گردد تا بتوانیم به این سوال که آیا عملیات استشهادی مشروع است یا خیر پاسخ دهیم. در نوشتار حاضر این نتیجه به دست آمد که با توجه به اینکه حق اصیل انسان رسیدن به مقام انسان کامل بودن است و با توجه به اینکه انسان تسلط بر نفس خود دارد مگر اینکه منع عقلی یا شرعی وجود داشته باشد در عملیات استشهادی که شخص در مقام جهاد دفاعی و در برابر متجاوزان اشغالگر سرزمین اسلامی انجام می‏‏‏‏دهد به شرط اینکه راه دفاعی دیگری وجود نداشته باشد عملش مشمول ادله جهادی و مشروع بوده و لذا حق انجام آن را داشته است.

کلیدواژه‌ها

خودمختاری؛ حق انسان بر خود؛ فراروی از تکلیف اخلاقی

مراجع