بررسی و تحلیل ظرفیت‌های اقتصادی گردشگری اربعین در استان خوزستان

فصلنامه جغرافیایی فضای گردشگری

دوره 12، شماره 46، خرداد 1402، صفحه 1-18   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مجید گودرزی^{* 1}؛ سعید ملکی²؛ الهام ملکوتی³

¹دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

²استاد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

³کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

چکیده

پژوهش حاضر باهدف بررسی و تحلیل ظرفیت‌های اقتصادی گردشگری اربعین در استان خوزستان تدوین شده است. این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی- نظری و به لحاظ ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی است. نتایج پژوهش نشان داد که گردشگری اربعین بر زیرساخت‌های کالبدی استان خوزستان تأثیر داشته است. همچنین گردشگری اربعین در سطح متوسط به بالایی به تبلیغات و بازاریابی سایر انواع گردشگری کمک کرده است. ارزیابی اثرات گردشگری اربعین بر عرضه و تقاضای محصولات و خدمات در استان خوزستان حاکی از آن است که گردشگری اربعین توانسته به مقدار قابل‌توجهی بر عرضه و تقاضای محصولات اثر داشته باشد. دیگر نتایج این پژوهش نشان داد که گردشگری اربعین بر اشتغال، افزایش درآمد، رونق تولید، درآمدهای دولتی و افزایش مخارج مصرفی خانوارها تأثیر داشته است. درنهایت ضریب همبستگی پیرسون نشان داده که بین گردشگری اربعین و برندیابی گردشگری در استان خوزستان رابطه مثبت و مستقیم وجود دارد. طبق نتایج به‌دست‌آمده می‌توان گفت وضعیت ظرفیت‌های اقتصادی گردشگری اربعین استان خوزستان در استراتژی تهاجمی قرار دارد.

کلیدواژه‌ها

ظرفیت‌های اقتصادی؛ گردشگری اربعین؛ تکنیک SWOT؛ استان خوزستان

مراجع

1. ابراهیمی، م.، طیبی، ا. 1398. موقعیت راهبردی صنعت گردشگری شهرستان تکاب و راهبردهای توسعه آن. جغرافیا (فصلنامه علمی پژوهشی و بین­المللی انجمن جغرافیایی ایران)، سال هفدهم، شماره 61: صص. 157- 140.
2. امینیان، ن.، سید تقوی، م.، جهانیان، م.، امامی، م. 1396. وضعیت ارزیابی شاخص‌های حکمروایی مطلوب در توسعه گردشگری (موردمطالعه: شهر تهران). فصلنامه اقتصاد و مدیریت شهری، سال پنجم، شماره 18: صص. 139-127.
3. خلیلوند، ک.، کرمی، ف. 1395. تحلیلی بر نقش گردشگری مذهبی در توسعه پایدار شهری (مطالعه موردی: شهر مهران). اولین همایش بین‌المللی اقتصاد شهری (با رویکرد اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل)، تابستان، اردیبهشت 1395.
4. دهشیری، م. 1394. ارزیابی عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری مذهبی در ایران. برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، شماره 12: صص. 92-72.
5. رحمانی، خ.، پور طاهری، م.، رکن‌الدین افتخاری، ع. 1392. برنامه‌ریزی راهبردی توسعه گردشگری مذهبی در مناطق روستایی(مطالعه موردی؛ روستاهای دارای مکان‌های مذهبی اورمان تخت، نجار و هجیج). فصلنامه برنامه‌ریزی و آمایش فضا، شماره 1: صص. 43-66.
6. رضایی، م.، خاورمیان گرمسیر، ا.، علیان، م. 1393. تحلیلی بر برنامه‌ریزی راهبردی گردشگری آیین‌های شیعی با تأکید بر توان بالقوه مراسم محرم (مطالعه موردی: شهر تفت). فصلنامه برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، دوره 3، شماره 8: صص. 185- 166.
7. سایت خبر گذاری ستاد اربعین استان خوزستان. 1396. آمارنامۀ تعداد زائران اربعین حسینی.
8. شربتی، ا. 1394. تحلیل اثرات اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی گردشگری مذهبی (مطالعه موردی: شهرستان گرگان). محل انتشار دومین کنگره بین‌المللی توسعه با محوریت کشاورزی، محیط‌زیست و گردشگری.
9. شفیعا، س.، درودیان، م. 1396. مفهوم‌سازی در رویداد پیاده‌روی اربعین حسینی (بر اساس تجربه‌ی میدانی). اولین همایش بین‌المللی گردشگری، جغرافیا و محیط‌زیست پاک، تابستان 1396.
10. کامیانی، س.، اسکندری طاسکوه، ک. 1398. بررسی رابطه اکوتوریسم با ایجاد فرصت­های اشتغال­زایی روستایی با تأکید بر نقش اقلیم(مطالعه موردی: شهرستان ماسال). جغرافیا (فصلنامه علمی پژوهشی و بین­المللی انجمن جغرافیایی ایران)، سال هفدهم، شماره 60: صص. 201- 184.
11. کلانی تربقان، م. 1397. اثرات اقتصادی گردشگری مذهبی در توسعه شهری پایدار. دومین کنگره بین‌المللی علوم و مهندسی، آلمان، دانشگاه هامبورگ، دبیرخانه دائمی کنفرانس.
12. کول آبادی، ج.، سقایی، م.، تاجیک، ا. 1393. بررسی تطبیقی گردشگری مذهبی در کلان‌شهرهای ایران (مطالعۀ موردی: قم، شیراز، مشهد). پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد مدیریت جهانگردی گرایش برنامه‌ریزی توسعه جهانگردی، تابستان 93، صص. 134-1.
13. لطفی، ح.، موسی زاده، ح.، جورابلو، ک. 1398. بررسی رویکرد و نقش گردشگری مذهبی در توسعه شهری (یک مطالعه در شهر مقدس مشهد). اولین کنفرانس بین‌المللی گردشگری بیابان لوت، فرصت‌های محلی و بین‌المللی، تابستان 98، صص 45-40.
14. محمودی، ح.، قاسمی، م.، شایان، ح. 1394. واکاوی اثرات گردشگری مذهبی بر توسعه اقتصادی سکونتگاه‌های روستایی (مطالعۀ موردی: شهر مشهد). فصلنامه مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، سال پنجم، شمارۀ 20: صص. 71-90.
15. مزیدی، م.، رضایی، ا. 1392. مروری بر ابعاد ظرفیت‌های و ویژگی‌های گردشگری مذهبی و زیارتی در ایران. اولین همایش ملی گردشگری، جغرافیا و محیط‌زیست پایدار، زمستان 92.
16. مزیدی، ه.، منشی­زاده، ر.، عزیزپور، ف.، رحمانی، ب. 1399. سازمان فضایی مقصدهای گردشگری در نواحی روستایی موردمطالعه: ناحیه محمدآباد- زرین گل (شهرستان علی­آباد کتول). جغرافیا (فصلنامه علمی پژوهشی و بین­المللی انجمن جغرافیایی ایران)، سال هجدهم، شماره 64: صص. 35- 23.
17. موحد، ع.، شماعی، ع.، ساسان­پور، ف.، ارجمندی، س. 1399. تحلیلی بر ظرفیت­های گردشگری پایدار شهری(مطالعه موردی: شهر یزد). جغرافیا (فصلنامه علمی پژوهشی و بین­المللی انجمن جغرافیایی ایران)، سال هجدهم، شماره 67: صص. 56- 40.
18. موسوی، م.، سلطانی، ن.، باقری کشکولی، ع. 1393. تحلیلی بر نقش مذهب در توسعه گردشگری مذهبی. پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دورۀ 46، شمارۀ 4: صص. 841-825.
19. مؤمنی، م.، صرافی، م.، قاسمی خوزانی، م. 1387. ساختار و کارکرد گردشگری مذهبی - فرهنگی و ضرورت مدیریت یکپارچه در کلان‌شهر مشهد. جغرافیا و توسعه، شماره 11: صص. 38-13.
20. نظری، ا.، جلیلی صدرآباد، س. 1399. اثر رضایتمندی روی نیت رفتاری گردشگران طرفدار محیط­زیست (نمونه مطالعاتی: طاق‌بستان کرمانشاه). جغرافیا (فصلنامه علمی پژوهشی و بین­المللی انجمن جغرافیایی ایران)، سال هجدهم، شماره 64: صص. 132- 120.
21. همایون، م.، بد، م. 1395. تبیین انگیزه معنوی گردشگران در سفرهای معنوی (مطالعه موردی: رویداد پیاده‌روی اربعین). سمینار علمی جایگاه گردشگری در اقتصاد مقاومتی، دانشگاه امام صادق^(ع).
22. Abili, M., Zhao, Y. 2019. Planning and managing restrictions and barriers to tourism development between Iran and China. International Transaction Journal of Engineering, Management, & Applied Sciences & Technologies, 10(5): 1- 16.
23. AngeIkova, T. 2012. Sustainability And Compettvess Of Tourism, Canekoteski, Ziatko GakovIev. Eiizabeta Mitrevska: 221-227.
24. Bhadra, M. 2012. Pilgrimage Tourism Management issues and challenge with Reference to Tamli Nadu. Asian Journal of Multidimensional Research, voI 1, Issue 2: 227-4853.
25. Chou, M. 2013. Does Tourism Development Promote economic growth In Tran Sit ion Countries? A Panel Data Analysis: 226-332.
26. Cristea, A.A., Apostol, M.S., Dosescu, T. 2015. The Role of media in Promoting Religious Tourism in Romania. Procedia - Social and Behavioral Sciences: 302-306.
27. Hernandez, S.A., Cohen, J., Garcia, H.I. 1996. Residents attitudes towards an instant resort enclave. Annals of Tourism research, 23: 755-779.
28. Kartal, B., Tepeci, M., Atli, H. 2015. Examining The Religious Tourism Potential of Manisa, Turkey with a Marketing perspective. Tourism Reviem, 10 (3): 214-231
29. Kazemi, M. 2006. Tourism Managing. First printing, Samt Publishing, Tehran: 91-103.
30. Maneenetr, T., Tran, T.H. 2014. SWOT Analysis of Religious Tourism In Nong khai Province. Thailand proposed Guidelines, 5 (23),696.
31. Rogerson, C. M. 2015.Tourism and Regional Development: The Case of South Africa’s Distressed Areas. Development Southey Africa, 32 (3): 2771-291.
32. Santos, M.G., Pocas, M. 2004. Fatina: Religious Tourism in a Sanctuary City. htty://www.bibemp2.us.es/turismo/economia20del.
33. Summers, J., Cavaye, J., Woolcock, G. 2019. Enablers and Barriers of Tourism as a Driver of Economic and Social‐cultural Growth in Remote Queensland. Economic Papers: A journal of applied economics and policy, Vol,10: 1- 14.
34. Tohidy, A. F. 2011. Economic Impacts of Tourism Industry. International Journal of Business and Management, Vo1 6, No 8: 203- 216.
35. 2013. Why tourism?. Retrieved Match 17^th, 2013 from http:// www.2.unwto.org/en/content/why-tourism.
36. World Tourism Organization. 2015. Annal Report.