ارزیابی نقش زیرساختها و قابلیتها در توسعه گردشگری پایدار مطالعه موردی : محور خرم آباد به اراک در محدوده استان لرستان

فصلنامه جغرافیایی فضای گردشگری

دوره 12، شماره 46، خرداد 1402، صفحه 35-52   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

امیر حسینیان راد^{* 1}؛ مریم بیرانوندزاده²؛ نوبخت سبحانی³؛ علی سجادی⁴

¹استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

²دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، پژوهشگر جهاد دانشگاهی استان لرستان، خرم آباد، ایران

³دانش آموخته دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات، تهران

⁴استادیار پژوهشکده باستان شناسی، پژوهشگاه مثراث فرهنگی و گردشگری، تهران، ایران

چکیده

صنعت گردشگری به عنوان یک سیستم منسجم است که عناصر آن برای یکدیگر لازم و ضروری هستند. به گونه ای که جاذبه­های گردشگری به تنهایی دلایل سفر یا رونق این صنعت را فراهم نمی­کند، بلکه باید امکانات و شرایطی به لحاظ زیرساختی برای استفاده گردشگران فراهم شود. هدف این پژوهش ارزیابی نقش زیرساخت­ها و قابلیتها در توسعه گردشگری پایدار در محور خرم آباد به اراک می­باشد. این مطالعه، با  رویکرد توصیفی - تحلیلی و به روش اسنادی و پیمایشی (پرسشنامه محقق ساخته) انجام شده است. یافته­های تحقیق در چهار شاخص زیربنایی شامل زیرساخت­های زیرساخت‌های فیزیکی (شش بعد)، زیرساخت‌های دولتی (چهار بعد)، زیرساخت‌های خدماتی (شش بعد)، زیرساخت‌های فرهنگی (چهار بعد) با روش کوکوسو مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از  تحقیق، نشان داد که زیر ساخت فیزیکی برای توسعه گردشگری نقش مهم و حیاتی برای محور مورد مطالعه دارد و مقدار امتیاز آن 3.61 است که رتبه نخست را به خود اختصاص داده است. زیرساخت های خدماتی و دولتی (مدیریتی-نهادی) به ترتیب با کسب امتیازهای 3.56 و 2.24 به ترتیب در رتبه های دوم و سوم واقع شده اند و زیرساخت فرهنگی با امتیاز 1.46 کمترین امتیاز را به خود اختصاص داده است و نشان از اهمیت کمتر آن نسبت به سایر ابعاد می باشد.

کلیدواژه‌ها

زیرساخت های گردشگری؛ گردشگری پایدار؛ محور خرم آباد به اراک

مراجع

• براتی، ج. 1398. بررسی همگرایی منطقه‌ای گردشگری و نقش زیرساختهای گردشگری در استانهای ایران، فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه ای، سال 9، شماره 35، صص1-12.
• حسام، م.، مومن، ن.، سالم، م. 1400. تحلیل فضایی زیرساخت‌های گردشگری در استان گیلان. گردشگری و توسعه، شماره 10(1)، 221-240.‎
• قاسمی، م.، شرفی، ح.، جعفری، م.، شیخ علی پور، ب. 1395. رتبه‌بندی زیرساخت‌های گردشگری شهری با استفاده از تکنیک کوپراس مطالعه موردی: استان زنجان، نشریه گردشگری شهری، شماره 3، 31-41.
• کرمی، ف.، زینل، ب.، شجاعی‌وند، ب.، عمرانی، خ. 1392. بررسی و تحلیل نابرابری در توزیع زیرساخت‌های گردشگری (مطالعه موردی: استان گلستان). نشریه مطالعات اجتماعی گردشگری، شماره 3(2)، 139-159.‎
• وارثی، ح.، تقوایی، م.، شاهیوندی، ا. 1390. تحلیلی بر وضعیت زیرساخت‌های گردشگری در شهر اصفهان (با تأکید بر هتل‌ها)، نشریه جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، سال 22، شماره 4 (پیاپی 44)، 91-112.
• همتی، س. 1397. نقش توانمندیها و زیرساخت­های گردشگری در توسعه گردشگری مدرن و پویایی اقتصادی با تأکید بر نقش متغیرهای سیستمی به ویژه هتل‌ها و اقامتگاه‌ها، نشریه نگرشهای نو در جغرافیای انسانی، سال دهم، شماره 2، 107-128.
• Boers, B., & Cottrell, S. 2007. Sustainable tourism infrastructure planning: A GIS-supported approach. Tourism Geographies, 9(1), 1-21.
• Formica, S. 2000. Destination attractiveness as a function of supply and demand interaction, PhD Dissertation, Virginia Polytechnic Institute and State Univ.
• Glăvan, V. 2006. Tourism potential and its development, Ed. Fundației România de Mâine, Bucharest.
• Gunn, C. A., & Var, T. 2002. Tourism planning: Basics, concepts, cases. Psychology Press.
• Ielenicz, M., Comănescu L. 2006. Romania, Tourism Potential, Ed.Universitară, Bucharest
• Khadaroo, J., & Seetanah, B. 2007. Transport infrastructure and tourism development. Annals of tourism research, 34)4(, 1021-1032.
• Kinash, I. P., Arkhypova, L. M., Polyanska, A. S., Dzoba, O. G., Andrusiv, U. Y., & Iuras, I. I. .2019. February). Economic evaluation of tourism infrastructure development in Ukraine. In IOP Conference Series: Materials Science and Engineering (Vol. 477, No. 1, p. 012020). IOP Publishing.
• Li, L. S., Yang, F. X., & Cui, C. 2019. High-speed rail and tourism in China: An urban agglomeration perspective. International Journal of Tourism Research, 21)1(, 45–60.
• Navickas, V., & Malakauskaite, A. 2009. The possibilities for the identification and evaluation of tourism sector competitiveness factors. Engineering economics, 61(1).
• Petrova, M., Dekhtyar, N., Klok, O., & Loseva, O. 2018. Regional tourism infrastructure development in the state strategies. Problems and Perspectives in Management, (16, Iss. 4), 259-274.
• Rodríguez-Díaz, M., & Espino-Rodríguez, T. F. 2008. A Model of Strategic Evaluation of a Tourism Destination Based on Internal and Relational Capabilities. Journal of Travel Research, 46(4), 368–380. https://doi.org/10.1177/0047287507308324
• Şandru I., 1966 Problems in geography of tourism”, Natura, vol. XVIII, nr. 3, Bucharest,.
• Suman, P. 2013. Analysis of Tourism Attractiveness Using Probabilistic Travel Model: A Study on Gangtok and Its Surroundings, European Journal of Geography 4(2) 46-54.
• Yang, Y., Wani, G. A., Nagaraj, V., Haseeb, M., Sultan, S., Hossain, M. E., ... & Shah, S. M. R. 2023. Progress in Sustainable Tourism Research: An Analysis of the Comprehensive Literature and Future Research Directions. Sustainability, 15(3), 2755.
• Yazdani, M., Zarate, P., Kazimieras Zavadskas, E. and Turskis, Z. 2019. A combined compromise solution (CoCoSo) method for multi-criteria decision-making problems, Management Decision, Vol. 57 No. 9, pp. 2501-2519.