شواهد استفاده از غارهای صعب‌العبور در دورۀ دالما در غرب ایران

پیام باستان‌شناس

دوره 10، شماره 20، اسفند 1392، صفحه 37-50   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

امیر ساعد موچشی^{* 1}؛ علیرضا آذرشب²

¹استادیار، گروه هنر و معماری، دانشگاه پیام نور همدان، همدان، ایران.

²معاون اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کردستان، سنندج، ایران.

چکیده

در مقاله حاضر به معرفی و بحث در مورد چند غار که در دورۀ دالمایی مورد استفاده بوده‌­اند، پرداخته می­‌شود. استفاده از غارها از جمله شواهد دامداری و بویژه دامداری کوچ‌­نشینی (چه فصلی و چه دائم) است، از این جهت شواهد موجود می‌تواند بازتاب زندگی کوچ‌شینی در این دوره باشد. موقعیت جغرافیایی غار و نیز مسیر سخت دسترسی به آن‌ها به گونه­ای است که احتمالاً اسکان در آن موقت و محدود به فصول خاصی از سال و هنگامی است که چراگاه­‌گردان، گله­‌های خود را جهت چرا به کوه­‌ها می­‌برده‌­اند. یکی از ویژگی­‌های خاص این غارها واقع شدن در ارتفاعات، دسترسی سخت و بویژه دهانه بسیار کم عرض آن‌هاست و به نظر می­‌رسد که عواملی چون امنیت (هم از جنبه در امان ماندن از حیوانات وحشی و هم سرمای شبانه در منطقه) و دسترسی به چراگاه‌­ها در استفاده از آن‌ها تأثیر زیادی داشته است. این غارها شامل غار کنه شمشم در ارتفاعات شهرستان مریوان و غارهای سمنگان و کولان گورا در شهرستان دیواندره در استان کردستان و در غرب ایران است که در بررسی­‌های باستان‌­شناختی اخیر مورد بازدید و شناسایی قرار گرفته­‌اند و نوشته حاضر براساس داده‌­های بدست آمده از این بررسی است.

کلیدواژه‌ها

غارهای صعب‌العبور؛ دوره دالما (مس و سنگ میانه)؛ غرب ایران؛ کوچ‌نشینی؛ چراگاه‌گردی

مراجع