آتشکده نقاره‌خانه،جایگاه مغان مگ؟

پیام باستان‌شناس

دوره 10، شماره 20، اسفند 1392، صفحه 83-102   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

رؤیا تاج‌بخش¹؛ میلاد وندائی^{* 2}

¹استادیار، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، همدان، ایران.

²دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، همدان، ایران.

چکیده

در مطالعات نوین و در فرآیند بررسی‌های باستان‌شناسی، اهداف گوناگونی طراحی می‌شود. از جمله با مطالعه بناها، مسائلی چون سبک‌ها و ویژگی‌های معماری، شرایط اقتصادی، قدرت دولت حاکمه، میزان علایق و رویکردهای مردمی به مذهب و غیره را می‌توان بیشتر دریافت. دوره ساسانی دوره‌ای از تاریخ ایران است که توجه به آیین زرتشتی و حساسیت به مسائل و رخدادهای مذهبی در رأس امور شاهان آن قرار داشته و پژوهش در این دوره دلایل این رویکرد را تا حدودی روشن می­سازد. بر همین اساس نگارندگان با ارائه طرح پژوهشی «بررسی باستان‌شناختی و تحلیل پراکنش چهارطاقی­های دوره ساسانی غرب و جنوب غربی استان فارس»، اقدام به سه فصل بررسی باستان‌شناختی در زمستان ۱۳۹۰ و بهار و تابستان ۱۳۹۱ کردند. دستاورد این پژوهش شناسایی ۱۸ چهارطاقی حد فاصل شهرهای بالاده و فراشبند تا فیروزآباد بود. در این مقاله، به بررسی و گاهنگاری یکی از شاخص‌ترین و سالم‌ترین چهارطاقی‌های این منطقه با نام«مجموعه چهارطاقی نقاره‌خانه» پرداخته شده است. هدف اصلی در این پژوهش بررسی سبک‌شناسی معماری چهارطاقی نقاره‌خانه و قیاس آن با نمونه‌های مشابه و همچنین تاریخ‌گذاری آن جهت افزودن نمونه‌ای شاخص در میان این گونه بناهای معماری است. روش تحقیق به صورت میدانی و کتابخانه‌ای بود، بر این اساس نخست این اثر شناسایی، سپس نقشه‌برداری شد و نمونه‌برداری از سفال‌های آن انجام گرفت. در مرحله کتابخانه‌ای، مقایسه این اثر با نمونه‌های همزمان جهت تاریخ‌گذاری صورت پذیرفت. بر اساس پژوهش انجام شده مشخص گردید که این چهارطاقی به دوره ساسانی و اوایل اسلام یعنی به سده‌های ۵ تا ۹ میلادی تعلق دارد. 

کلیدواژه‌ها

چهارطاقی؛ آتشکده؛ نقاره‌خانه؛ فراشبند؛ دین زرتشتی؛ ساسانیان

مراجع