روند پیچیدگی اجتماعی و سیاسی در جهان عیلامی

پیام باستان‌شناس

دوره 9، شماره 17، شهریور 1391، صفحه 87-102   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسنده

عباس علیزاده^*

استاد پژوهشی و مدیر پروژه پیش از تاریخ ایران، موسسه شرقی دانشگاه شیکاگو، ایالات متحده امریکا.

چکیده

کتاب­‌ها و مقاله­‌های فراوان درباره عیلام و عیلامی‌­ها نگاشته شده است. این آثار یا درباره تاریخ، تاریخ هنر و یا باستان‌شناسی عیلام‌­اند. در ادبیات باستان­‌شناختی و تاریخی عیلام تاکنون مدلی توضیحی درباره شکل‌­گیری حکومت اولیه در عیلام بزرگ ارایه نشده است. گرچه امروزه کمتر شکی در مورد خاستگاه کوهستانی عیلامی­‌ها میان پژوهش­گران وجود دارد، اما تا آنجا که نگارنده می­داند هیچ یک از نوشته‌های توصیفی و تحلیلی به چگونگی مکانیسم و دینامیسم روندی که در آن عیلامی­ها با ادغام منابع سرزمین­‌های پست و سرزمین­‌های بلند توانستند با توسعه یک اقتصاد سیاسی ترکیبی به قدرت رسیده و بیش از هر سلسله و امپراتوری در خاور نزدیک، حدود ۲۵۰۰ سال دوام آورند، نپرداخته‌­اند. در این مقاله کوشش شده است تا ویژگی­‌های این روند دراز­مدت درکالبد یک مدل توضیحی ارایه شود که دربرگیرنده برخی داده‌های تازه از بررسی‌های دشت رامهرمز و ممسنی نیز است. 

کلیدواژه‌ها

آغاز عیلامی؛ عیلام؛ پیچیدگی اجتماعی و سیاسی؛ حکومت اولیه؛ حکومت فدرال

مراجع