کدام عامل بر اختلالات اسکلتی – عضلانی کارکنان رایانه، تأثیر بیشتری دارد؟ فعالیت بدنی یا ارگونومی محیط کار

نشریه فعالیت بدنی و تندرستی

دوره 2، شماره 1 - شماره پیاپی 5، اردیبهشت 1402، صفحه 39-50   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/pah.2023.1984078.1038

نویسنده

شهرزاد معصومی^*

گروه تربیت بدنی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی رشت، ایران

چکیده

هدف:امروزه با توجه به پیشرفت فن‌اوری، کاربران رایانه بیشتر از سایر کارمندان در هر سازمان مستعد ابتلا به اختلالات اسکلتی عضلانی هستند. وجود رابطه بین اختلالات اسـکلتی-عـضلانی بـه ویژه درد ناحیه کمر و حالت بدنی نشسته در مشاغل، مورد تایید قرار گرفته است.
لذا هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی ارتباط سطح فعالیت بدنی و وضعیت ارگونومیک محل کار با شیوع اختلالات اسکلتی-عضلانی زنان کاربر رایانه دانشگاه آزاد اسلامی شهر رشت بود.
روش: پژوهش ﺣﺎﺿﺮ ﻳﻚ تحقیق ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ-ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ از نوع مقطعی ﺑﻮد ﻛﻪ با همکاری 39 کارمند زن دانشگاه آزاد اسلامی رشت انجام شد. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش پرسشنامه بود. به منظور ارزیابی متغیرهای سطح فعالیت بدنی، ارگونومی محیط کار و شیوع اختلالات اسکلتی-عضلانی آزمودنی‌ها به ترتیب از پرسشنامه فعالیت بدنی بک (BPAQ)، ارزیابی سریع تنش اداری (ROSA) و پرسشنامه نوردیک استفاده شد. پس از گردآوری اطلاعات، ﺗﺠﺰﻳﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ داده‌ها با استفاده از ﻧﺮم‌اﻓﺰار آﻣﺎری SPSS نسخه 24 و از طریق آزمون‌های آماری کای اسکوئر انجام شد.
یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که بین فعالیت بدنی با اختلالات اسکلتی-عضلانی رابطه معنی‌داری وجود نداشت (0.05˃ p)؛ ولی بین ارگونومی محیط کار آزمودنی‌ها و اختلالات اسکلتی- عضلانی رابطه معنی داری مشاهده شد (0.05≥p). آزمودنی‌هایی که امتیاز آن‌ها در ارزیابی ROSA در نواحی هشدار و ضرورت مداخله ارگونومیک بود، اختلال اسکلتی- عضلانی گزارش کردند.
نتیجه گیری: به طور کلی، نتایج پژوهش حاضر نشان داد که فعالیت بدنی مانع از بروز اختلالات اسکلتی-عضلانی کاربران رایانه نمی‌شود و وضعیت ارگونومیک در محیط کار نقش اصلی در شیوع این اختلالات ایفا می‌کند.

کلیدواژه‌ها

اختلالات اسکلتی-عضلانی؛ ارگونومی محیط کار؛ فعالیت بدنی؛ کاربران رایانه

مراجع