بررسی استقرارهای دوره نوسنگی دشت سرفیروزآباد، غرب زاگرس مرکزی

پیام باستان‌شناس

دوره 8، شماره 16، اسفند 1390، صفحه 1-16   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

کمال‌الدین نیکنامی^{* 1}؛ میثم نیکزاد²؛ سیما یداللهی³

¹استاد، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

²دانش‌آموخته کارشناسی ارشد باستان‌شناسی، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

³استادیار، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

دشت سرفیروزآباد واقع در شرق ماهیدشت در غرب مرکزی زاگرس دارای قابلیت­‌های فراوانی در مطالعات باستان­‌شناسی است، با این حال به علت عدم انجام پژوهش­‌های باستان­‌شناسی، منطقه­‌ای ناشناخته و تاریک محسوب می­‌گردد. موقعیت جغرافیایی و قابلیت‌های زیست‌محیطی اجرای برنامه­‌های منظم باستان­‌شناختی را در سرفیروزآباد ضروری می‌­نمود؛ به همین منظور طی یک فصل فعالیت میدانی در سال ۱۳۸۸ منطقه سرفیروزآباد توسط هیأتی از دانشگاه تهران مورد بررسی پیمایشی فشرده قرار گرفت. این بررسی نتایج پرباری را ارائه کرد و اطلاعات فراوانی به دانش اندک ما از وضعیت منطقه به ویژه در دوره پیش از تاریخ و تاریخی افزود. از میان یافته‌­های بررسی، ۱۷ محوطه دارای بقایایی قابل انتصاب به دورۀ نوسنگی هستند. مطالعات انجام شده نشان می­‌‌دهد که در سرفیروزآباد آغاز استقرار به دورۀ نوسنگی قدیم باز می­‌گردد که از آن دوره ۳ محوطه در بخش­‌های مختلف منطقه شناسایی شده است. از دوره نوسنگی میانی و جدید نیز ۱۵ مکان با بقایای استقرار و سفال‌­های این دوره شناسایی گردید. مطالعه الگوهای زیستگاهی استقرارهای دورۀ نوسنگی نشان‌دهندۀ وابستگی فراوان به منابع طبیعی، به ویژه آب و منابع سنگ چخماق است. با آغاز سفالگری در منطقه تغییرات قابل توجهی در الگوی مکان گزینی استقرار روی داده است. مقاله حاضر به مطالعه این محوطه­‌ها و تفسیر الگوهای استقرار دوره نوسنگی منطقه پرداخته است.

کلیدواژه‌ها

غرب زاگرس مرکزی؛ دشت سرفیروزآباد؛ دورۀ نوسنگی؛ الگوی استقرار؛ نوسنگی بدون سفال؛ نوسنگی با سفال

مراجع