جاده ابریشم فرصتی نوین برای رونق گردشگری ایران

فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی

دوره 15، شماره 3 - شماره پیاپی 59، شهریور 1402، صفحه 78-109   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

ندا ترابی فارسانی¹؛ محمد تقی طغرایی^{* 2}؛ مریم دانشور وثوقی³؛ محمدعلی رجایی²

¹دانشیار، گروه موزه و گردشگری، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.

²استادیار، گروه موزه و گردشگری، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.

³دانش آموخته کارشناسی ارشد، رشته مدیریت جهانگردی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.

چکیده

 ایران از کشورهایی است که جاده‌ابریشم را فرصتی استراتژیک برای منطقه خود (سطح خرد) و در پیرامون (سطح کلان) برای ایجاد توازن در روندهای اقتصاد سیاسی بین‌الملل تلقی می‌کند. توجه به اهمیت زنجیره ارزش علاوه برانگیزه‌ها و اهداف اقتصادی و تجاری، ابعاد ژئواستراتژیک، ژئوپولتیک، ژئواکونومیک وگردشگری نیز پیدا کرده است. طرح‌های مرتبط با سازمان جهانی گردشگری در دهه اخیر و طرح «ابتکار جاده‌ابریشم» چین(2013) با 900 پروژه در 65 درصد از سه قاره جهان جهان (شامل دو طرح «ساخت کمربند اقتصادی جاده‌ابریشم و جاده‌ابریشم دریایی قرن بیست ویکم») و طرح «جاده‌ابریشم » ایالت متحده آمریکا(2011) با 40 مگاپروژه کلان و از طرفی توجه و اهمیت طرح‌های ملی به رونق گردشگری در راستای حفاظت و معرفی میراث‌های واقع در مسیر جاده‌ابریشم اهمیت بالای این جاده را نشان می‌دهد. در این راستا؛ با مطالعه ادبیات تحقیق هیچ یک از پژوهش‌های داخلی به بررسی و شناسایی فرصت‌های کارآفرینی در جاده‌ابریشم نپرداخته‌اند و پژوهش حاضر توانسته است در راستای پر کردن این خلا پژوهشی گام مهمی برداد. لذا هدف اصلی پژوهش حاضر شناسایی فرصت‌های کارآفرینی گردشگری در بخش مهمی از این جاده جهانی در ایران و اولویت‌بندی آنها است. سوال اصلی این است که کدام فرصت‌های کارآفرینی از طریق رونق گردشگری جاده‌ابریشم در ایران فراهم خواهد شد؟ ابزار گردآوری داده در پژوهش فرم مصاحبه بوده و داده‌ها به روش گلوله برفی جمع‌آوری شده است. به منظور شناسایی فرصت‌های کارآفرینی روش کیفی (کد گذاری باز و محوری) به کار رفته است. به علاوه با بهره‌گیری از آزمون‌های آماری (فریدمن) به اولویت‌بندی فرصت‌های هر دسته پرداخته شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که فرصت‌های کارآفرینی به 9 دسته بزرگ - فرصت‌های اقامتی؛ اوقات فراغت و گردشگری؛ عمومی؛ حمل‌ونقل؛ کسب و کار؛ فرهنگی؛ تندرستی و سلامتی؛ اداری و مالی - تقسیم‌بندی می‌گردد و اولویت فرصت‌های کارآفرینی شناخته شده متفاوتند.

کلیدواژه‌ها

جاده ابریشم؛ فرصت‌های کارآفرینی؛ کارآفرینی گردشگری؛ ایران

مراجع

منابع فارسی

استراگون، پل (1396) راه‌های ابریشم و ادویه ـ اکتشافات از طریق زمین‌ها، ترجمه: محمد جواد امیدوار نیا، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

اقبالی،حمید(1400) میز گردشگری جاده‌ابریشم، معاونت گردشگری، دفتر بازاریابی و توسعه گردشگری خارجی.

امیراحمدیان، بهرام و صالحی دولت آباد، روح الله (1396)، ابتکار جاده‌ابریشم جدید، اهداف، موانع و چالش‌ها، فصلنامه مطالعات روابط بین‌الملل، سال نهم، شماره 36 زمستان.

ترابی، قاسم و صانعی، راضیه(1398) ابتکار جاده‌ابریشم ؛ ابتکار چین برای هژمونی، فصل نامه تحقیقات سیاسی بین‌المللی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا، شماره 38، صص101-128.

تکمیل همایون، ناصر، (1398) جاده‌ابریشم، انتشارات دفتر پژوهش‌های فرهنگی، تهران.

دانشور وثوقی، مریم (1397) شناسایی فرصت‌های کارآفرینانه برای رونق گردشگری راه ابریشم (مورد پژوهی: استان اردبیل و استان آذربایجان شرقی)، پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه هنر اصفهان. گروه موزه گردشگری، صفحه: 20-52.

رجایی، محمد علی و همکاران(1398) بررسی توسعه جاده‌ابریشم دریایی با تأکید بر هویت و نام تاریخی خلیج فارس از دیدگاه اندیشمندان، اولین کنفرانس بین‌المللی دانشمندان جاده‌ابریشم، دانشگاه تهران.

رجایی، محمد علی،(1401) درسنامه محیط‌های ملی و بین‌المللی تجارت گردشگری، دانشگاه هنر اصفهان.

سلیمی پور، شراره (1395) بررسی نگرش گردشگران داخلی نسبت به موقعیت گردشگری جاده‌ابریشم در جهت توسعه (مورد مطالعاتی: مسیر سمنان - شاهرود). پایان نامه کارشناسی ارشد. مؤسسه‌های آموزش عالی غیردولتی‌- غیرانتفاعی - موسسه آموزش عالی مازیار - دانشکده حسابداری و مدیریت، صفحه. 1-15.

شادپور، حسن (1386) جاده‌ابریشم و زمینه‌های احیا و قابلیت‌های توریستی و گردشگری موثر بر آن (با تکیه بر استان سمنان)، همایش ملی توانمندی‌ها، موانع و راهکارهای توسعه گردشگری استان سمنان. معاونت پژوهشی دانشگاه سمنان، سمنان. ایران، صفحه: 83-91.

شریعتی نیا، محسن (1395) کمربند اقتصادی جاده‌ابریشم ؛ زنجیره ارزش چین، فصل نامه روابط خارجی،سال 8، شماره 3، صص85-113.

شریعتی نیا، محسن، عزیزی، حمید رضا(1396) همکاری ایران و چین در کمربند اقتصادی جاده‌ابریشم، فصلنامه روابط خارجی، سال 9،شماره 4،صص7-29.

شورشی، حمیدرضا (1385)، بررسی نقش عناصر اقلیمی بر ایمنی و تردد جاده‌ای با تأکید بر محور قزوین- زنجان، تهران، انتشارات: بی نام.

غلامی، علی و پناهی، لیلا(1395) راهکارهای احیاء کاروانسراهای تاریخی و تبدیل آنها به اقامتگاه‌های زنجیره‌ای گردشگری با برند کاروانسرا(کاروانسراهای جاده‌ابریشم در کاشان یزد)، همایش بین‌المللی افق‌های نوین درمهندسی عمران معماری و شهرسازی و مدیریت فرهنگی شهرها،صص 8 -1.

فلاح تبار، نصرالله (1386) احیا جاده‌ ابریشم در سمنان و تاثیر آن بر جذب توریسم. همایش ملی توانمندی‌ها، موانع و راهکارهای توسعه گردشگری استان سمنان. معاونت پژوهشی دانشگاه سمنان، سمنان. ایران، صفحه 299-308.

قاسمی، فرید (1394) اصول طراحی هتل دانشکده راه ابریشم با تأثرپذیری از عملکرد کاروانسراها در این مسیر بین‌المللی، کنفرانس بین‌المللی علوم و مهندسی،صص82-49.

صفدری،امین و برزگر،کیهان و قوام، عبدالعلی وشاهنده، بهزاد(1401) تاثیر راهبرد اتصال جغرافیایی چین بر سیاست خارجی ایران با تاکید بر جاده‌ابریشم جدید، فصل نامه نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی،سال 14 شماره14، صص49-27.

کارگر، بهمن، بحیرایی، حمید و رجایی، محمد علی رجایی (1391) بررسی و تحلیلی برقابلیت‌ها و محدودیت‌های اقلیمی و زیست محیطی جاده‌ابریشم، جغرافیا وبرنامه‌ریزی منطقه‌ای سازمان منطقه‌ای آزاد قشم، سال 1 شماره 3.

کامرانی، احمد و بهادری، علی (1391) نقش آفرینی جاده‌ابریشم در جابجایی ادیان و عقاید ملل، فصلنامه مسکویه، سال 7، شماره 22.

موسوی، فخرالسادات، (1388) موقعیت مسیراده ابریشم، نشریه بادیه ، دوره دوم، ص 38-27.

مهندسین مشاور واسپور،(1380) طرح جامع جاده‌ابریشم، تهران.

References

Amir Ahmadian, Bahram and Salehi Daulatabad, Ruhollah (2016), New Silk Road Initiative, Goals, Obstacles and Challenges, Quarterly Journal of International Relations Studies, 9th Year, No. 36, Winter(In Persian).

Architecture and Urban Planning and Cultural Management of Cities pp. 1-8(In Persian).

Ateljevic, J. (2009). Tourism entrepreneurship and regional development: Example from New Zealand. International Journal of Entrepreneurial Behavior & Research, 15(3), 282-308.

Burns, P. (2016). Entrepreneurship and Small Business. Palgrave, London: UK, pp: 15-20.

Caballero-Danell, S. , & Mugomba, C. (2007). Medical Tourism and its Entrepreneurial Opportunities-A conceptual framework for entry into the industry. Master Thesis. University of Gothenburg; School of Business, Economics and Law. Gothenburg, Sweden, pp: 1-15.

Barton, B. (2021). The Belt-and-Road Initiative as a paradigm change for European Union-China security cooperation? The case of Central Asia. ASIA EUROPE JOURNAL, 19(3), 391–409.

Cai,Peter (2017), Understanding China’s Belt and Road Initiative.

Chheang, V. (2021). Cambodia’s Embrace of China’s Belt and Road Initiative: Managing Asymmetries, Maximizing Authority

Chen, D. , Song, D. , & Yang, Z. (2022). A review of the literature on the belt and road initiative with factors influencing the transport and logistics. Maritime Policy \& Management

Estachy, L. (2020). Power Struggle between China and the United States: Lessons of History. MGIMO Review of International Relations, 13(1), 82–99. https://doi. org/10. 24833/2071-8160-2020-1-70-82-99

Daneshvar Vosooghi, M. (2018). Identifying entrepreneurial opportunities for the development of Silk Road tourism (case study: Ardabil Province and East Azerbaijan Province. Master thesis. Department of Museum and Tourism; Art University of Isfahan, Isfahan, Iran, pp: 52-20, (In Persian).

Departement of Industrial Policy and promotion)2022( Industrial Policy. New Delhi: Departement of Industrial Policy and promotion.

Djankov, Simeon, Miner, Sean (2016), China's Belt and Road Initiative:Motives, Scope, and Challenges, the Peterson Institute for International Economics.

Education Institute - Faculty of Accounting and Management, page. 1-15(In Persian).

Estragon, Paul (2016), silk and spice roads - explorations through the lands, translated by: Mohammad Javad Omidar Nia, Tehran: Farhang Islamic Publishing House(In Persian).

Falah Tabar, N. (2008). Restoration of Silk Road in Semnan and its effect on tourism attraction. National Conference on Capabilities, Barriers and Solutions for Tourism Development in Semnan Province. Semnan, Iran, 18 February 2008 (In Persian).

Fallon, T. (2015). The new silk road: Xi Jinping's grand strategy for Eurasia. American Foreign Policy Interests, 37(3), 140-147. ‏

Ghasemi, Farid (2014) The design principles of the hotel of the Silk Road College with an influence on the performance of caravanserais in this international route, International Science and Engineering Conference, pp. 49-82(In Persian).

Gholami, Ali and Panahi, Leila (2016) Strategies for revitalizing historical caravanserais and turning them into tourist accommodation chains with the Caravansara brand (Silk Road caravanserais in Kashan Yazd), International Conference on New Horizons in Civil Engineering (In Persian).

Grabowski, C. P. , & Geng, W. (2000). European Silk Road Tourists' and Their Tour Guides' Perceptions of Product and Service Quality. Journal of Quality Assurance in Hospitality & Tourism, 1(4), 97-106. ‏

Griffiths, Richard (2017), Revitalising the Silk Road, China’s Belt and Road Initiative, Leiden: HIPE Publications.

Grzyb, U. , & Trzepacz, P. Z. (2012). Investment in Transport Infrastructure as a Crucial Factor of Entrepreneurship Development in the New EU Member States–The Polish Case. European Integration Studies, (6), 94-100.

Homayoun, Nasser, (2018), Silk Road, Publications of Cultural Research Office, Tehran(In Persian).

Hussain, M. (2021). Cpec and Geo-Security Behind Geo-Economics: China’s Master Stroke to Counter Terrorism and Energy Security Dilemma. East Asia, 38(4), 313–332

Iqbali, Hamid (1400), Silk Road Tourism Desk, Tourism Deputy, Foreign Tourism Marketing and Development Office (In Persian).

Hall, T. H. , & Krolikowski, A. (2022). Making Sense of China’s Belt and Road Initiative: A Review Essay. International studies review, 24(3)

Janardhan, N. (2020). Belt and Road Initiative: China’s Diplomatic-Security Tool in the Gulf? Asian Journal of Middle Eastern And Islamic Studies, 14(1), 1–17

JinPing, X. )2014( The Governance of China. Beijing: Foreign Languages Press.

Justice and Development Party )2023( Poltical Vision of Ak Parti. Ankara: Justice and Development Party.

Jamshidi, H. , Mahkouii, H. , Godarzi, M. , & Momeni, M. (2020). Geopolitical Impact of National Interest of the Islamic Republic of Iran on Competition NATO and the Shanghai Cooperation Organization in Central Asia. Strategy, 29(3), 103-136.

Kamrani, Ahmed and Bahadri, Ali (2012), The Role of the Silk Road in the Movement of Nations' Religions and Beliefs, Moscow Quarterly, Year 7, Number 22(In Persian. (

Kargar, Bahman, Bahirai, Hamid and Rajaei, Mohammad Ali Rajaei (2013), a review and analysis of climatic and environmental possibilities and limitations of the silk road, geography and regional planning of Azad Qeshm Regional Organization, year 1, number 3(In Persian).

Keys, P. R. (1988). Administrative entrepreneurship in the public sector. Administration in Social Work, 12(2), 59-68.

Klein, , Mahoney, J, McGahan, A. , & Pitelis, C (2010). Toward a theory of public entrepreneurship. European management review, 7(1), 1-15.

Lane, M. B & Lewcock R. B. (1996). Rebuilding the Silk Road: Cultural Tourism and Revival of Heritage in Uzbekistan. UNESCO (The United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization). Paris. France, pp: 9-11.

Leach, , & Melicher, R. (2011). Entrepreneurial finance. Nelson Education Ltd. Toronto: Canada, pp: 15-20.

Liu, Weidong(2016), An Introduction to China’s Belt and Road Initiative.

Liu, Q, Yang, (2022). Structures of port connectivity, competition, and shipping networks in Europe. Journal Of Transport Geography, 102

Lounsbury, M. , & Glynn, M. A. (2001). Cultural entrepreneurship: Stories, legitimacy, and the acquisition of resources. Strategic management journal, 22(6‐7), 545-564.

Mousavi, Fakhr al-Sadat, (1388), the position of silk route, second period, pp. 27-38(In Persian).

Nastaran and Rezai Shahabi (2009). Analysis of multiplier coefficient model in the development of tourism industry in East Azarbaijan province. Armanshahr Architecture & Urban Development, 2(2):1-8 (In Persian).

Nabipour, P. (2022). Iran’s membership in the Shanghai Cooperation Organization (SCO) Economic, Trade and Political Affairs. National interest, 2(6), 12-27.

Oecd) 2015(Inclusive Global Value Chains. Paris: Organisation for Economic Co-operation and Development.

Parvinder, K. (2016). Strategic Destination Branding of Silk Route for Maximizing its Tourism Potential in India. ‏ PhD thesis. University of Jammu; School of Hospitality and Tourism Management, India, 15-20.

Peršić, M. , & Janković, S. (2012). The assessment of opportunities and assumptions of the Croatian health tourism development. Journal of Business Management, 6(2), 88-104.

Prime Minister’s Office)2010( United in Destiny. Abu Dhabi: Prime Minister’s Office.

Peter Seele Christoph D, Jia2 and Dirk Helbing (2019) The new silk road and its potential for sustainable development: how open digital participation could make BRI a role model for sustainable businesses and markets , Asian Journal of Sustainability and Social Responsibility

Rajaei, Mohammad Ali et al. (2018), Research on the development of the Maritime Silk Road with an emphasis on the identity and historical name of the Persian Gulf from the perspective of scholars, the first international conference of Silk Road scholars, University of Tehran(In Persian).

Rajaei, Mohammad Ali, (1401), National and International Tourism Business Environments, Isfahan Art University (In Persian).

Redi, F. (2017). Enhancing Coopetition Among Small Tourism Destinations by Creativity. In Királová, A (Eds), Driving Tourism through Creative Destinations and Activities (pp. 223-244). IGI Global. ‏ Hershey, USA.

Rezazadeh Amoo Zeinoddini, M. (2017). Tabriz and the Silk Road. Available at: http://ishiq. net/məqalə/19710/. html (accessed: 25 November 2018).

Salimipour, Sh (2016). Investigating the attitude of domestic tourists towards the tourism position of the Silk Road in the direction of development (case study: Semnan-Shahrood route). Master thesis. Faculty of Accounting and Management , Maziar University, Mazandaran Province, Iran , pp. 1-15 (In Persian).

Selimipour, Sharare (2015), investigating the attitude of domestic tourists towards the tourism position of the Silk Road in the direction of development (case study: Semnan - Shahroud route). Master thesis. Non-governmental non-profit higher education institutions - Maziar Higher (In Persian).

Safdari, Amin and Barzegar, Kayhan and Qavam, Abdul Ali and Shahandeh, Behzad (2023) The impact of   China's geographical connection strategy on Iran's foreign policy with an emphasis on the new silk road, the chapter of New Attitudes in Human Geography, year 14, number 14, pp. 49- 27. (In Persian).

Shadpour, H. (2008). Silk Road and areas of rehabilitation and its tourism potential (with emphasis on Semnan province). National Conference on Capabilities, Barriers and Solutions for Tourism Development in Semnan Province. Semnan, Iran, 18 February 2008 (In Persian).

Shadpour, Hassan (2016), Silk Road and its revitalization and tourism capabilities (based on Semnan Province), National Conference on Tourism Development Capabilities, Obstacles and Solutions of Semnan Province. Semnan University Research Deputy, Semnan. Iran, page: 83-91(In Persian).

Shariati Nia, Mohsen, Azizi, Hamid Reza (2016), Cooperation between Iran and China in the Silk Road Economic Belt, Foreign Relations Quarterly, Year 9, Number 4, pp. 29-7(In Persian).

Shariatinia, Mohsen (2015), Silk Road Economic Belt; China's value chain, foreign relations journal, year 8, number 3, pp. 113-85(In Persian).

Shoorshi, Hamidreza (2016), investigation of the role of climatic elements on road safety and traffic with an emphasis on the Qazvin-Zanjan axis, Tehran, Publisher: Bayanam (In Persian).

Suocheng, D. , Zehong, L. , Yu, L. , Guangyi, S. , Huilu, Y. , Juanle, W. , Jun, L, Qiliang, MAO & Yongbin, H. (2015). Resources, environment and economic patterns and sustainable development modes of the Silk Road Economic Belt. Journal of Resources and Ecology, 6(2), 65-72. ‏

Torabi, Qasim and Sanei, Razia (2018), Silk Road initiative; China's Initiative for Hegemony, International Political Research Quarterly, Shahreza Islamic Azad University, No. 38, pp. 101-128(In Persian).

UNWTO. (2017). Silk Road Action Plan 2016/2017. World Tourism Organization. Available at: http://silkroad. unwto. org/en/content/silk-road-action-plan (accessed: 16 November 2018).

UNWTO. (2018). 8th UNWTO International Meeting on Silk Road Tourism.  (accessed: 18 November 2018).

Vaspur Consulting Engineers, (1380), Silk Road Master Plan, Tehran (In Persian).

Waugh, Daniel (2017), Richthofen’s Silk Roads: Toward the Archaeology of a Concept.

Werner, C. (2003). The new silk road: Mediators and tourism development in Central Asia. Ethnology, 42 (2): 141-159.

Winter, T (2016). One Belt, One Road, One Heritage: Cultural Diplomacy and the Silk Road.

Wood, F. (2002). The Silk Road: two thousand years in the heart of Asia. University of California Press. ‏ Los Angeles, California, USA, pp: 15-20.

World Economic Forum. )2012( The Shifting Geography of Global Value Chains: Implications for Developing Countries and Trade Policy. Geneva: World Economic Forum.