واکاوی مقاصد قصاص اعدامی زنده شده در تعارض با قاعده عدالت

مجله پژوهش های فقه و حقوق اسلامی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 19 تیر 1402

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/ijrj.2023.1961434.4215

نویسندگان

زهرا سادات سهروردی^{* 1}؛ سعید ابراهیمی²؛ محمد مهدی زارعی³

¹دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

²دانشگاه مازندران

³دانشگاه مازندران- دانشکده الهیات و معارف اسلامی- گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی- بابلسر

چکیده

در نظام مقاصدی اسلام، مقصد حفظ نفس، از اساسی ترین مقاصد است. در جایی که نفس محترمی عامدانه مورد سوء قصد قرار گیرد؛ مجازات قصاص درنظر گرفته شده است. اگر قصاص قاتل به صورت اعدام با طناب دار باشد و پس از انجام حکم قصاص، جانی زنده بماند، آیا دوباره باید وی را اعدام کرد یا اجرای مجدد حکم، نیاز به دلیل داشته و وجاهت قانونی ندارد؟ نویسندگان معتقدند در این مورد، تبدیل قصاص به دیه به حکم واقعی و عدالت کیفری اسلام نزدیک‌تر است. این حکم علاوه بر اقتضای اصل برائت و قاعده درأ با قواعد اولیه ناظر به مجازات‌ها نیز هماهنگ است. با در نظر گرفتن اصل عدالت، باز بینی و تغییر در قوانین کیفری قصاص در مواردی که اعدامی زنده می ماند لازم و ضروری است. آنچه مطابق با عدالت کیفری اسلام است، اقتضای عدم مجازات مجدد اعدام را دارد علاوه بر اینکه عدالت حاکم بر قاعده اشتغال یا سایر قواعدی است که می گوید جانی باید دوباره قصاص شود.

کلیدواژه‌ها

قصاص؛ اعدامی زنده شده؛ اجرای مجدد حکم؛ حکومت