آسیب شناسی کالبدی ، کارکردی بازارهای تاریخی و قدیمی (نمونه موردی کلانشهر کرمانشاه)

فصل نامه جغرافیا و برنامه ریزی شهری چشم انداز زاگرس

دوره 13، شماره 50، اسفند 1400، صفحه 78-93

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

لیلا ابراهیمی¹؛ علیرضا شیخ الاسلامی^{* 2}

¹کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بروجرد، بروجرد، ایران.

²استادیار گروه مهندسی شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بروجرد، بروجرد، ایران.

چکیده

در گذشته ای نه چندان دور بازار عنصری شهری یا مکانی مشخص بوده و حیات شهر و بازار به هم گره خورده و شهرها به واسطه بازارهایشان جایگاه منطقه ای خود را پیدا می کرده اند. جنب و جوش ، همبستگی و پیوند تنگاتنگ بازارها به زندگی روزمره شهروندان این عملکرد را به قلبی تپنده در مرکز شهرها تبدیل می نمود. که نبض هر آنچه در شهر رخ می داد را در دست داشت. اهمیت بازار نه تنها به دلیل وقوع داد و ستد و انجام در آنها بلکه بیشتر به دلیل نقش این عملکرد در شکل دهی به تعامالت اجتماعی و برخوردهای روزانه و تاثیر در شکل گیری فرهنگ شهروندان می باشد. از این رو بازار با کالبد سنتی آن تنها عملکردی اقتصادی نبوده بلکه به موازارت نقش اقتصادی، نقش فرهنگی، مذهبی، سیاسی و اجتماعی نیز در شهر داشته است. اهمیت بازارهای سنتی در معماری و کالبد این عملکرد نیز نمایان می باشد، بازار در تاریخ ایران همواره محل برخورد عقاید و افکار و مرکز فعالیت های اجتماعی بوده است، لذا معماری و طراحی محیط می تواند نقش مؤثری در ایجاد تعامالت اجتماعی ایفا ساختار های کالبدی محیط بازار و تأثیر آن روی تعامالت اجتماعی را به روش توصف می کند و میزان روابط اجتماعی و عوامل تاثیرگذار روی آن را به صورت میدانی و از پیمایشی مورد بررسی قرار می دهد. و سپس به بررسی عوامل آسیب زمان و آسیب های بازار تاریخی کرمانشاه را واکاوی می کند. روش پژوهش در این نوع تحلیل توصیفی می باشد . در بخش تحلیل از روش swot استفاده شده است و عوامل گسیختگی فضائی عناصر درون بازار، ضعیف شدن ارتباط بازار یا شهر ، نابسامانی در حرکت ها، نارسائی خدمات جانبی،تجمع بیکاران ، بی توجهی در حفظ و نگهداری ابنیه و عدم ارتباط با عناصر شاخص تاریخی از عمده ترین مسائل موجود در بافت بازار کرمانشاه می باشند.

کلیدواژه‌ها

بازار کرمانشاه؛ کالبدی؛ کارکردی؛ آسیب شناسی؛ مدل sowt