الگوهای استقراری دوران پیش از تاریخ در حوضه آبریز ابهررود

پیام باستان‌شناس

دوره 7، شماره 13، شهریور 1389، صفحه 23-46   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

شکوه خسروی^{* 1}؛ حمید خطیب‌شهیدی²؛ حامد وحدتی‌نسب²؛ سجاد علی بیگی³

¹دانشجوی دکتری باستان‌شناسی، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

²استادیار، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

³دانشجوی دکتری باستان‌شناسی پیش از تاریخ، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران؛ مدرس گروه باستان‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، همدان، ایران.

چکیده

استان زنجان و بویژه حوضۀ جغرافیایی ابهررود، به دلیل قرارگیری در میان سه حوضۀ فرهنگی – جغرافیایی فلات مرکزی، شمال غرب و غرب ایران یکی از مناطق مهم، اما ناشناخته در پژوهش‌های باستان‌شناسی به شمار می‌رود. ویژگی‌های اقلیمی، جایگاه خاص جغرافیایی و موقعیت خاص منطقه در کریدور طبیعی فلات مرکزی به شمال غرب ایران سبب شده که این منطقه از دیرباز مورد توجه گروه‌های انسانی واقع گردد. این موقعیت و وضعیت جغرافیایی به روشنی نشان‌دهندۀ اهمیت حوضۀ آبریز ابهررود در مطالعات باستان‌شناسی ایران است. با این وجود اطلاعات ما دربارۀ تحولات منطقه در دوران مختلف پیش از تاریخ و کیفیت ارتباط این منطقه با سایر حوضه‌های فرهنگی بسیار محدود است. از این رو انجام پژوهش‌های باستان‌شناختی و بویژه بررسی‌های منطقه‌ای بسیار ضروری می‌نمود. اطلاع و آگاهی از الگوهای استقراری این منطقه می‌تواند درک و آگاهی ما را از چگونگی تقابل مناطق فرهنگی-جغرافیایی پیرامون فزونی دهد. بر این اساس بررسی‌های باستان‌شناسی حوضه آبریز ابهررود طی دو فصل در سال‌های ۱۳۸۲ و ۱۳۸۴ به انجام رسید و در پی آن آگاهی‌های ارزشمندی در مورد پیشینه استقرار در منطقه پیش روی ما قرار گرفت. در این نوشتار به نتایج حاصل از بررسی‌های باستان‌شناختی حوضه آبریز ابهررود و تحلیل آن‌ها پرداخته شده است.

کلیدواژه‌ها

بررسی باستان‌شناختی؛ پیش از تاریخ؛ حوضۀ آبریز ابهررود؛ استقرار؛ الگوی استقرار

مراجع