اثر هورمون های سیتوکینین و اسید جیبرلیک بر جوانه زنی بذر و صفات رشدی گیاه داروئی بادرنجبویه

تحقیقات بذر

مقاله 4، دوره 12، شماره 43، شهریور 1401   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jsr.2023.1981345.1251

نویسندگان

مهدی عمادی اندانی^{* 1}؛ سیّد کاظم صبّاغ²؛ کاظم کمالی³

¹مدیریت مناطق بیابانی،کویرشناسی،دولتی یزد،یزد،ایران

²گروه زیست شناسی، پردیس علوم، دانشگاه یزد، یزد ، ایران

³گروه مدیریت منابع خشک و بیابانی، دانشکده منابع طبیعی و کویر شناسی، دانشگاه یزد، یزد ، ایران

چکیده

گیاه بادرنجبویه با نام علمی Melisa officinalis L. متعلق به خانواده نعنائیان یکی از گیاهان مهم دارویی است که در طبّ سنّتی به وفور از آن استفاده می شود. خواصّ دارویی این گیاه مانند خاصّیت آرام بخشی و گوارشی به اثبات رسیده است. به علّت اندازه بسیار کوچک بذرها همواره جوانه زنی بذر و به دنبال آن رشد اوّلیّه گیاه تحت تأثیر قرار می گیرد. بذرهای مورد استفاده از شرکت تولیدی پاکان اصفهان خریداری و سپس با ماده کلرآمین تی 1درصد به مدت 3 دقیقه ضدعفونی سطحی شدند. از محیط کشت غذایی سیب زمینی، دکستروز، آگار برای جوانه زنی استفاده شد. اثر دو هورمون اسید جیبرلیک و سیتوکنین با غلظت های 100 و 50 میلی مولار به دو صورت تنها و ترکیبی بر روی جوانه زنی بذر در قالب یک طرح فاکتوریل کاملاً تصادفی مورد بررسی قرار گرفته و بذرهای جوانه زده به گلدان منتقل و صفات شاخص بنیه، طول ریشه چه و گیاهچه و وزن خشک گیاه اندازه گیری شد. مقایسه میانگین ها نشان داد که تیمارهای استفاده شده بر روی صفت مورد آزمایش اثر معنی داری در سطح 1 درصد داشتند. بیشترین میزان تأثیر هورمون ها بر روی جوانه زنی، مربوط به ترکیب دو هورمون با غلظت 100 میلی مولار و کمترین تأثیر برای هورمون سیتوکنین با غلظت 50 میلی مولار ثبت گردید. با توجّه به داده های حاصل در این تحقیق، استفاده از هورمون های گیاهی با غلظت های پایین به صورت ترکیبی در جهت تسهیل در جوانه زنی و افزایش پارامترهای رشدی توصیه می شود.

کلیدواژه‌ها

بادرنجبویه؛ جوانه زنی؛ صفات رشدی؛ محیط کشت