ارزیابی تناسب اراضی برای کاربری‌های چندمنظوره در حال و آینده (حوضه آبخیز ایلگنه، آذربایجان شرقی)

اکوسیستم های طبیعی ایران

دوره 13، شماره 4 - شماره پیاپی 50، اسفند 1401، صفحه 19-38   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسنده

ساغر چاخرلو^*

بخش خاک و آب، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی

چکیده

یکی از راه­های افزایش تولید در واحد سطح یا به عبارت دیگر استفاده بهینه از اراضی، شناسایی ظرفیت تولید هر زمین و انتخاب کاربری متناسب با ظرفیت تولید آن است. برای دستیابی به این هدف، ارزیابی تناسب اراضی و تعیین پتانسیل تولید، راه کار مناسبی می‌باشد. قابلیت اراضی حوضه ایلگنه ورزقان با مساحت 20965 هکتار به منظور تشخیص و تفکیک کلیه تیپ­ها، واحدها و اجزای واحدهای اراضی و مشخص کردن محدودیت­های اراضی این منطقه انجام شد. محدوده مرز تیپ­ها، واحدها و اجزای واحدهای اراضی نیز بر اساس استاندارد فیزیوگرافی مؤسسه تحقیقات خاک و آب مشخص و سپس نقشه­های تفسیری اولیه تهیه شدند. در مطالعات صحرایی از نقشه­های توپوگرافی50000: 1 و 25000: 1 منطقه استفاده شد و نقشه­های مختلف مانند طبقه­بندی و استعداد اراضی، کاربری اراضی و تناسب اراضی در مقیاس25000: 1 در محیط Arcmap تهیه گردید. نتایج نشان داد، 3 تیپ اراضی )کوه، تپه، دشت­ رسوبی رودخانه­ای( 3 واحد اراضی (1.1، 2.1، و 5.1) و 10 اجزای واحد اراضی (1.1.1، 1.1.2، 1.1.3، 1.2.1، 1.3.1، 2.1.1، 2.1.2، 2.2.1، 2.2.2، 5.1.1) در منطقه مورد مطالعه شدند. خاک­ها دارای محدودیت­هایی مانند پستی وبلندی، شیب، فرسایش آبی، رخنمون­های سنگی، عمق خاک و سنگریزه و سنگلاخی بودن برای کاربری­های مختلف بودند. ازجمله عوامل تهدیدکننده منابع و اراضی این منطقه می­توان به عدم مدیریت مناسب اراضی، چرای بی رویه و بدون کنترل و فرسایش خاک اشاره کرد.

کلیدواژه‌ها

تناسب اراضی؛ کاربری اراضی؛ GIS؛ آذربایجان شرقی

مراجع