بررسی انتساب سند یک گروه از نسخه خطی کتاب سلیم به ابن‌شهرآشوب

نشریه پژوهشنامه معارف اهل بیت علیه السلام

دوره 2، شماره 3، خرداد 1402، صفحه 124-154   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

کاظم استادی^*

پژوهشگر علوم قرآن و حدیث، دانشگاه قرآن و حدیث، قم، ایران.

چکیده

از دیرباز، مناقشاتی پیرامون هویت تاریخی و شخصیت سلیم بن قیس و نیز اعتبار «کتاب سلیم» در منابع شیعی وجود داشته است. جدای از بررسی محتوایی کتاب کنونی سلیم، بررسی اسناد نسخه‌های خطی این کتاب نیز، می‌تواند برای اعتبارسنجی اثر حائز اهمیت باشد. بیشتر نسخه‌های خطی کتاب کنونی سلیم، بدون سند هستند و اغلب نسخه‌هایی که دارای سند می‌باشند، سندشان به «ابان عن معمر بن راشد» ختم می‌شود. اما در این میان، چند نسخه خطی محدود، اسناد شیخ طوسی و ابن‌شهرآشوب بر ابتدای خود دارند، که سندشان به «ابان عن عمر بن اذینه» ختم می‌گردد. با توجه به وجود ابهاماتی در اصالت کتاب سلیم و تفاوت نسخه های خطی کنونی آن، این سوال مطرح می‌شود که آیا اسناد منسوب به ابن‌شهرآشوب برای این نسخه‌ها، اصیل و غیرمخدوش هستند یا خیر؟ در این نوشتار، با ارائه دلایل و قرائنی که از آثار ابن‌شهرآشوب و منابع پیشینیان او وجود دارد، توضیح داده خواهد شد که اسناد موجود در یک مدل نسخۀ خطی کتاب سلیم منسوب به ابن‌شهرآشوب، نونویس و غیراصیل است؛ یعنی برخی افراد، آن را به صورت جعلی در نسخه‌برداری‌های خود به کتاب منسوب به سلیم، افزوده‌اند

کلیدواژه‌ها

کتاب سلیم؛ سلیم بن قیس؛ ابن‌شهرآشوب؛ ابن‌طرق شهرآشوب

مراجع