بررسی آراء سید احمد خمینی و متن رنجنامه براساس تحلیل انتقادی گفتمان

سیاست‌پژوهیِ اسلامی‌ایرانی

مقاله 4، دوره 2، شماره 3 - شماره پیاپی 7، آذر 1402

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

منصور عنبرمو^{* 1}؛ فاطمه طباطبایی²

¹دانشجوی دکتر ی علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران

²عضو هیأت علمی و مدیر گروه عرفان اسلامی، پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی، تهران

چکیده

سید احمد مصطفوی خمینی (1373- 1324) فرزند آیت الله خمینی از کنش گران مهم سیاسی در زمان پیش و پس از انقلاب اسلامی است. اگرچه ایشان بواسطه حضور و فعالیت در دوران مبارزه، تبعید و رهبری امام ، از منابع دست اول تاریخ نگاری سیاسی معاصر محسوب می شود، اما در پژوهش های صورت پذیرفته، کمتر به آرا و کیفیت حیات سیاسی وی اشاره شده است.مقاطع سیاسی برجسته شامل اداره بیت امام در زمانه تبعید، مبارزات و استقرار انقلاب اسلامی ، تحولات مربوط به جنگ تحمیلی، مباحث مربوط به عزل قائم مقام رهبری، نگارش رنجنامه و ابراز نقدهای سیاسی و اقتصادی در اواخر دهه 1360 از جمله نقاط عطف حیات سیداحمد محسوب می شوند.مساله اصلی این پژوهش فهم چرایی نگارش متن رنجنامه از سوی سیداحمد خمینی است.در پژوهش حاضر سعی بر این است که متن رنجنامه به عنوان یکی از نامه های سیاسی مهم در تاریخ ایران معاصر، با استفاده از رهیافت تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف مورد تحلیل و ناز این مجرا نقش سید احمد در تحولات دهه نخست انقلاب اسلامی تبیین گردد. یافته های پژوهش نشان می دهد سید احمد خمینی با توجه به وضعیت بیماری امام ، مناسبات قدرت در دهه شصت، مسائل جنگ و سایر تحولات سیاسی و اجتماعی، با تدوین رنجنامه سعی در ایجاد یک معنای نوین سیاسی و اعتقادی در ساحت سیاسی جامعه ایران در راستای هویت سازی ، بازتولید باورهای ایدئولوژیک انقلاب اسلامی و اقناع افکار عمومی در جهت تثبیت و سازماندهی رضایت عمومی برای انتخاب جانشین رهبری را داشت.

کلیدواژه‌ها

"؛ سید احمد خمینی"؛ خط سوم"؛؛ "؛ رنجنامه"؛ نورمن فرکلاف"؛؛ "؛ تحلیل گفتمان انتقادی"

مراجع