آزمون مدل علّی سلامت عمومی براساس توکل بر خدا و حمایت اجتماعی با واسطه‌گری ویژگی‌های شخصیتی در زنان

روانشناسی اجتماعی

دوره 11، شماره 67، فروردین 1402، صفحه 17-33   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

عبدالامیر گاطع زاده^{* 1}؛ سمیه حاتمی²

¹گروه روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد سوسنگرد، خوزستان، ایران

²گروه روانشناسی، واحد ایذه، دانشگاه آزاد اسلامی، ایذه، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر آزمون مدل علّی سلامت عمومی براساس توکل بر خدا و حمایت اجتماعی با واسطه‌گری ویژگی‌های شخصیتی در زنان jتحت سرپرستی شهرستان ایذه در سال 1401 است. طرح پژوهش حاضر از نوع بنیادی و در چارچوب طرح‌های همبستگی از طریق الگویابی معادلات ساختاری (تحیل مسیر) است. جامعه مورد مطالعه شامل کلیه زنان سرپرست خانواده تحت پوشش شهرستان ایذه در فاصله زمانی اردیبهشت تا تیرماه 1401 به تعداد 1300 مورد بود. تعداد 230 زن سرپرست خانواده براساس نرم افزار جی پاور به صورت نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسش نامه‌های توکل بر خدا بک و مک‌دونالد (2004)، مقیاس حمایت اجتماعی ادراک شده چند بعدی (1988)، مقیاس شخصیتی پنج عاملی فرم کوتاه مک‌کری و کاستا (1989) و سلامت عمومی گلدبرگ (1972) استفاده شد. داده‌ها با استفاده از مدل‌یابی معادلات ساختاری (تحلیل مسیر) مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج تحلیل، بیانگر تایید برازش مدل فرضی پژوهش بود. ضرایب تحلیل مسیر در این مطالعه نشان داد که توکل بر خدا و حمایت اجتماعی بر سلامت عمومی اثر مستقیم و معنی‌داری دارد. از بین ویژگی‌های شخصیتی: ویژگی روان‌رنجوری بر سلامت عمومی اثر منفی و برون‌گرایی، سازش‌پذیری، مسولیت‌پذیری و تجربه‌گرایی بر سلامت عمومی اثر مستقیم و معنی‌داری دارد. همچنین مدل نشان داد که توکل بر خدا و حمایت اجتماعی با واسطه‌گری ویژگی‌های شخصیتی بر سلامت عمومی اثر غیرمستقیم و معنی‌داری دارند. براین اساس و برحسب یافته‌های حاصله می‌توان گفت که بین توکل بر خدا و حمایت اجتماعی با سلامت عمومی رابطه وجود دارد و این رابطه می‌تواند با نقش ویژگی‌های شخصیتی تعدیل شود.

کلیدواژه‌ها

مدل علّی؛ توکل بر خدا؛ حمایت اجتماعی؛ ویژگی‌های شخصیتی؛ سلامت عمومی؛ زنان سرپرست خانواده

مراجع

    باقری، حسین؛ میریان، احمد و باقری، مائده (1392). بررسی رابطة بین توکل به خدا و سلامت روان بین دانشجویان دانشگاه آزاد واحد نکا. مجله دین و سلامت. دوره اول، شماره1، 47-56. ##

     باقری‌زاده ولمی، پریما؛ خوش‌روش، وحید و پورمحسن، معصومه (1400). بررسی رابطه حمایت اجتماعی با رضایت از زندگی با توجه به نقش میانجی شایستگی تحصیلی و خودکارآمدی در دانش‌آموزان مقطع ابتدایی شهر رشت. فصلنامه ایده‌های روان‌شناسی نوین، دوره10، شماره 14. ##

    بدری‌زاده، افسانه؛ رضایی جمالویی، حسن؛ خانزاده، مصطفی؛ فروغی، سعید، ساکی (1400). بررسی نقش حمایت اجتماعی و مؤلفه‌های آن در پیروی از درمان دارویی در بیماران دیابتی نوع دو شهر خرم آباد. مجله پرستاری و مامایی، دوره نوزدهم، شماره9.

     پورداد، سبا؛ مؤمنی، خدامراد و جهانگیر، کرمی (1398). رابطه شکرگزاری و حمایت اجتماعی با اضطراب مرگ در سالمندان. مجله پژوهشی سالمند. دوره14، شماره1،  26-38. ##

    رحیمی، سعید؛ حاجلو، نادر و بشرپور، سجاد (1398). مدل پیش‌بینی بهزیستی روان شناختی دانش جویان بر اساس ویژگی‌های شخصیتی با میانجی‌گری ذهن آگاهی. مجله علوم پزشکی رازی، دوره26، شماره3، 67-78. ##

    ریاحی، محمداسماعیل؛ وردی نیا، اکبرعلی و پورحسین، زینب (1389). بررسی رابطه‌ی بین حمایت اجتماعی و سلامت روان. فصلنامة علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال دهم، شماره‌ی 39، ص85-121. ##

     سعادتی راد، محمدطاها؛ مشهدی، فائزه؛ اکبرزاده، حمیرا؛ محسنی، فاطمه؛ آقایی، سارا؛ حدادسامانی، فاطمه؛ رام، ملیحه (1400). بررسی وضعیت سلامت روان دانشجویان و فارغ التحصیلان پرستاری دانشگاه آزاد ساری در دوران پاندمی کووید19در زمستان1399. مجله تحقیقات سلامت در جامعه. دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی مازندران، دوره7، شماره1، 25-36. ##

     صادقی، منصوره سادات؛ عصار، مریم؛ پیمان پاک؛ فایزه و ابراهیمی، سیدمحسن (1393). نقش ابعاد اصلی شخصیت در نوع ارتباط با خدا. دوفصلنامه علمی پژوهشی، اسلام و روان‌شناسی، ش15، ص 103-126. ##

     صفاری‌نیا، مجید؛ عیسی زاده، فاطمه و حمزنی، زهرا (1399). پیش‌بینی امید به زندگی براساس حمایت اجتماعی ادراک شده و سلامت روان در میان بهبودیافتگان بیماری کووید19. مجله دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، دوره 28، شماره1، 2-9. ##

     عبائی کوپائئی، محمد و سرآبادانی تفرشی، لیلا (1394). رابطه بین توکل و اعتماد به خدا، با اضطراب وجودی در میان مدرسان دانشگاه. فصلنامة علمی پژوهشی مدیریت منابع در نیروی انتظامی، سال سوم، شماره4، 106-126. ##

    فرجی، الهام؛ مقتدر، لیلا، اسدی مجره، سامره (1397). رابطه ویژگی‌های شخصیتی(برون‌گرایی-روان رنجوری) و حمایت اجتماعی با بهزیستی روان شناختی زنان مبتلا به درد مزمن. فصلنامه علمی پژوهشی بیهوشی و درد، دوره9، شماره4، 30-40. ##

     گاطع زاده، عبدالامیر و  احمدی، صبریه (1398). آزمون مدل علّى گرایش به خودکشی براساس سبک زندگی با واسطه‌گری دلبستگی به خدا در دختران.  مجله زن و فرهنگ، دوره 11، شماره 39. ##

     گروسی‌فرشی، میرتقی(1380). رویکردی نوین در ارزیابی شخصیت (کاربرد تحلیل عاملی در مطالعات شخصیت). چاپ اول. تبریز: نشر دانیال و جامعه پژوه. ##

     محمدی، زهرا؛ برجعلی، احمد و سهرابی، فرامرز (1397). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کیفیت زندگی زنان سرپرست خانوار تحت پوشش سازمان بهزیستی تهران. مجله روان‌شناسی و روانپزشکی شناخت، سال پنجم، شماره5، 81-97. ##

     ناجی، احمدعلی؛ حسین ثابت، فریده و پوراسدی، زهره (1396). پیش‌بینی سلامت روانی براساس استحکام روانی با واسطه‌گری ابعاد شخصیت. فصلنامة علمی پژوهشی، دانشگاه علوم پزشکی لرستان. دوره19، شماره5، 81-92. ##

     نوروزی، نعیمه؛ جلایی، شهربانو و بزازیان، سعیده (1400). رابطه بین ویژگی‌های شخصیتی و باورهای ارتباطی غیرمنطقی با وضعیت جنسی در زنان با سابقه خیانت زناشویی. مجلة پیشرفتهای نوین در علوم رفتاری، دوره ششم، شماره 55، 53-66. ##

Ammari, M., Sultana2, K., Thomas, A., & Swaidan1, L. (2021). Mental Health Outcomes Amongst Health Care Workers During COVID 19 Pandemic in Saudi Arabia. Front. Psychiatry 11:619540,1-11. ##

 Bradshaw, M.,  Ellison, Ch. G.,   Marcum, J. P. (2013). Attachment to God, Images of God, and Psychological Distress in a Nationwide Sample of Presbyterians, Int J Psycho Religion; 20(2): 130-147. doi: 10.1080/10508611003608049, ##

Hampshire, A., Hellyer, P., Soreq, E., Mehta, M., Ioannidis, K., Trender, W., Grant, J., Chamberlain, S. (2021). Associations between dimensions of behaviour, personality traits, and mental-health during the COVID-19 pandemic in the United Kingdom. nature communications. ##

Kim, HJ. (2009). Burnout and engagement: A comparative analysis using the big five personality dimensions. International journal of hospital management, 28(7): 96-104. ##

Li, M., Ahmed, M.Z., Hiramoni, F.A., Zhou, A., Ahmed, O., & Griffiths, M.D.  (2021). Mental Health and Personality Traits during COVID-19 in China: A Latent Profile Analysis. Int. J. Environ. Res. Public Health, 18, 8693. ##

Moxey, A. M., Mcevoy, S. Bowe., & J, Attia. (2011). Spirituality, Religion, among older. Australian Adults. Australian Journal on Aging; 30(20): 82-88. ##

Rahman, M.M. (2019). Gendering migrant remittances: Evidence from the UAE and Bangladesh. International Migration, 51, 156-178. ##

Ramírez Stege, A., & Godinez, J. (2022). Trusting in God: Religious and Spiritual Support in Mental Health Treatment Expectations in Mexico. Journal of Religion and Health. ##

Sami, A., & Naveeda, N. (2021). An Examination of Depressive Symptoms in Adolescents: The Relationship of Personality Traits and Perceived Social Support. Islamic Guidance and Counseling Journal, 4(1). ##

      Schumaker, R. E. & Lomax, R. E. (2004). A beginner's guide to structural     equation modeling. London Lawrence Erlbaum Association, Inc. ## 

Shammout, N., Mahasneh, A., Alkhazaleh, Z., Al-Alwan, A. (2015). The relationship between spiritual intelligence and personality traits among Jordanian university students. Psychology Research and Behavior Management. 89-97. ##

Soutter, A. R. B., Bates, T. C., & Mõttus, R. (2020). Big Five and HEXACO Personality Traits, Proenvironmental Attitudes, and Behaviors: A Meta-Analysis. Perspectives on Psychological Science, 1(1), 1-10. ##

Stack, S., Kposowa, A. J. (2011). Religion & Suicide Acceptability: A Cross-National Analysis. Journal of the Scientific Study of religion; 50(2): 289-306. ## 

Taghavi, M. (2001). Assessment of the validity and reliability of the general health questionnaire. J Psychology; 5(3): 381-398.##