مکان‌یابی محل‌های باستانی عصر مفرغ دره سیمره با کمک سیستم اطلاعات جغرافیایی

پیام باستان‌شناس

دوره 5، شماره 10، اسفند 1387، صفحه 33-47   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

خداکرم مظاهری^{* 1}؛ رحیم نظری²

¹گروه باستان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام، ایلام، ایران.

²دانشجوی کارشناسی ارشد HSE، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.

چکیده

یکی از تکنولوژی‌هایی که در دهه­‌های اخیر توانسته کمک­های قابل توجهی به باستان‌شناسی بنماید؛ سیستم اطلاعات جغرافیایی/ساج است. با کمک این سیستم از یک‌سو نقشه­‌های جغرافیایی مختلفی در زمینه روابط فضایی محل­‌های باستانی با عوارض طبیعی پیرامون آنها تهیه می­‌کنند و از طرف دیگر این سیستم ما را قادر می­‌سازد تا الگوهای گوناگون توزیع جغرافیایی محل­‌های باستانی را تهیه و در نهایت مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم. از نتایج حاصله از این مطالعات می­‌توان به عنوان راهکارهایی در مطالعات باستان‌شناسی سایر حوزه­‌های جغرافیایی مشابه استفاده نمود. در این تحقیق براساس بررسی­‌های باستان‌شناسی که در حوزه دره سیمره انجام شده و با کمک ساج، به تبیین نقش جغرافیا در شکل­‌گیری و پراکندگی محل‌­های باستانی عصر مفرغ (محدوده زمانی ۲۶۰۰-۱۴۰۰/۱۳۰۰ ق.م) این حوزه می‌پردازیم. ابتدا اطلاعات مکانی و توصیفی مورد نیاز در مورد محل‌­های مورد مطالعه، جمع‌­آوری شده و همزمان ابزار کار مورد نیاز (مانند GPS، نقشه‌های جغرافیایی مختلف، نرم‌­افزار و ... ) نیز تهیه شده است. بعد از ورود اطلاعات لازم به کامپیوتر، در مرحله بعد در محیط ساج به تجزیه و تحلیل اطلاعات و تهیه خروجی­‌ها به شکل جدول و نقشه و تهیه بانک اطلاعات رایان‌ه­ای به صورت منظم پرداخته شده است. کشف روابط بین مکان‌های باستانی (مانند پراکنش بافتی یا تصادفی) از یکسو و روابط بین مکان‌های باستانی و عوارض طبیعی (منابع آب، جنس خاک، گذرگاههای طبیعی و ... ) از سوی دیگر و نمایش آن و بیان نقش عوامل طبیعی بر وضعیت توزیع و پراکنش محل‌­های باستانی، از جمله نتایجی است که در نهایت شکل می­‌گیرد. 

کلیدواژه‌ها

‌عصر مفرغ؛ دره سیمره؛ سیستم اطلاعات جغرافیایی/ ساج؛ محل‌های باستانی استقراری؛ محل‌های باستانی غیر استقراری

مراجع