شهر هخامنشی دهانه غلامان، رتبه‌بندی و طبقات اجتماعی آن

پیام باستان‌شناس

دوره 4، شماره 7، شهریور 1386، صفحه 47-60   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

علیرضا هژبری نوبری^{* 1}؛ حسنعلی عرب²؛ نادره نور قاسمی³

¹دانشیار، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

²کارشناسی ارشد باستان‌شناسی، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

³مربی، گروه گرافیک، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شبستر، شبستر، ایران.

چکیده

فرایندهای گوناگونی در مقیاس و ابعادی متفاوت باعث توسعه جوامع انسانی شده، ساختار آنها را دچار تغییر و دگرگونی نموده است. طبقات اجتماعی که زاییده و پرورده این جوامع است، باعث پیچیدگی الگوهای زیستی آن‌ها گشته که تفسیر داده‌های مکشوفه از آن‌ها دانش ما را در رابطه با این جوامع (در این پژوهش جوامع باستانی) تشکیل می‌دهد. هدف از این پژوهش، توجه به مدارک باستان‌شناختی با رویکردی اجتماعی است. بر این اساس تلاش کردیم تا ساختار اجتماعی - رتبه نقش و جایگاه اجتماعی - محوطه دهانه غلامان را با تفسیر و سنجش نمودهای رفتاری آن‌ها که امروزه به‌عنوان نهشته‌های باستانی درآمده‌اند، در چارچوبی از الگوهای اجتماعی بررسی نماییم. در این مقاله، دسته‌بندی جوامع، گوناگونی آنها، چگونگی تفسیر داده‌های باستان‌شناختی از بعد نظری اجتماعی و رهیافت‌های گوناگون مورد استفاده در رتبه‌بندی جوامع مطرح شده و با معرفی داده‌های باستان‌شناختی دهانه غلامان و در کنار هم قراردادن مدارک و نظریات موجود، تحلیلی از نظام اجتماعی محوطه به انجام رسیده و سعی شده تا گروه‌ها، رتبه‌ها و طبقات مختلف این محوطه را با استفاده از تشخیص راهبردهای اقتصادی هویت بخشیده، چیدمان ساختارها را در ارتباط مستقیم با طبقات اجتماعی یافته و دو محله مجزا در شهر مشخص گردد.

کلیدواژه‌ها

هخامنشیان؛ دهانه غلامان؛ نظام اجتماعی؛ تحلیل ساختاری

مراجع