تاثیر اخلاق حسابداری بر چارچوب‌های اخلاقی چندگانه

مطالعات اخلاق و رفتار در حسابداری و حسابرسی

مقاله 1، دوره 3، شماره 3، مهر 1402، صفحه 7-34   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/sebaa.2023.704613

نویسندگان

سید حسین احمدی لنگری¹؛ منصور گرکز^{* 2}

¹دانشجوی دکتری، گروه حسابداری، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران

²دانشیار، گروه حسابداری، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران

چکیده

هدف: هدف پژوهش حاضر افزایش درک چارچوب‌های اخلاقی و قوانین رفتار حرفه‌ای و نحوه استفاده از این چارچوب‌ها در تصمیم‌گیری اخلاقی است.
روش: این پژوهش کاربردی از نوع توصیفی و پیمایشی است. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه بوده و جامعه مورد مطالعه دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه‌های استان گلستان، در فاصله زمانی مهر تا آبان ماه 1400 بودند. 239 پاسخنامه از جامعه مورد مطالعه دریافت شد. داده‌ها ابتدا در نرم‌افزار اکسل وارد شده، سپس با استفاده از نرم‌افزار اسمارت پی ال اس نسخه (3)، با استفاده از مدل معادلات ساختاری، روابط بین متغیرهای دو فرضیه پژوهش مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته‌ها: آیین‌نامه رفتار حرفه‌ای انجمن حسابداران رسمی آمریکا و هیئت استانداردهای اخلاق بین‌المللی حسابداران، به عنوان کدهای حرفه‌ای حسابداران، و الماس تقلب به عنوان قدرت تصمیم‌گیری حسابداران، در چارچوب‌های اخلاقی چندگانه حسابداری، تاثیر معناداری دارد.
نتیجه‌گیری: در حرفه حسابداری، مسائل حوزه اخلاقی بسیار حائز اهمیت است. به‌طوری که میزان حساسیت پیرامون گروه‌های فعال در این حوزه، از منظر اخلاقی و کدهای حرفه‌ای رفتار، دوچندان می‌شود. ارتباط دو سویه جامعه و حرفه، شرایطی را ایجاد می‌کند که ناگزیر باید تابع ضوابط دقیقی باشد که دو طرف را به حقوق یکدیگر آگاه کند. از آنجایی که حسابداران بیشتر در معرض چارچوب‌ها و کدهای حرفه‌ای قرار می‌گیرند، بنابراین، باید طوری رفتار کنند که گویی رفتارشان در حال رعایت یک قانون اخلاقی جهانی است. بدین ترتیب حسابداران ملزم به رعایت اصول اساسی صداقت، عینیت، صلاحیت حرفه‌ای و دقت لازم، رازداری و رفتار حرفه‌ای هستند.

کلیدواژه‌ها

اخلاق حسابداری؛ کدهای حرفه‌ای رفتار؛ اخلاق حرفه‌ای؛ اخلاق سازمانی

مراجع

بستانیان، جواد (1390). اخلاق حرفه‌ای: آیین رفتار حرفه‌ای زیربنای تشکّل‌های حرفه‌ای. حسابدار، شماره 232.

بنی‌مهد، بهمن؛ گل‌محمدی، آرش (1396). بررسی رابطه میان جو اخلاقی و هشداردهی در مورد تقلب از طریق مدل گزارشگری در حرفه حسابرسی ایران. حسابداری ارزشی و رفتاری، 2(3)، ص86-61.

چهارمحالی، علی‌اکبر؛ ناظمی، فرزاد (1388). استانداردهای حسابداری مبتنی بر قواعد و استفاده نادرست از اصول حسابداری. حسابداری مدیریت، 2(3).

حساس یگانه، یحیی؛ مقصودی، امید (1390). ارزش‌های اخلاقی در قضاوت حرفه‌ای حسابرس. اخلاق در علوم و فناوری، شماره 1.

حسین قلی‌زاده، رضوان؛ میرکمالی، سیدمحمد (1389). عوامل کلیدی موثر بر اشتراک دانش، مطالعه موردی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد. آموزش عالی ایران، 3(1)، ص61-78.

حمیدی‌زاده، محمدرضا (1390). مدیریت دانش و دانایی. تهران: نشر یاقوت.

راسل، برتراند (۱۳۸۷). تکامل فلسفی من. ترجمه نواب مقربی. تهران: صراط.

رویائی، رمضانعلی؛ محمدی، مهدی (1393). اخلاق و حرفه‌ای‌گرایی در حسابداری. انتشارات کتابخانه فرهنگ، چاپ دوم.

سرلک، نرگس (1387). اخلاق حسابداری. اخلاق در علوم و فنّاوری، 3(1-2).

طاهری، مسعود؛ ایزدی‌نیا، ناصر (1397). بررسی اهمیت ابعاد در نشانه‌های تقلب در تعدیل برنامه حسابرسی با استفاده از مدل پنتاگون تقلب. مطالعات تجربی حسابداری مالی، 15(59)، ص83-106.

ظهیری، سید مجید (1384). تنوع کثرت‌گرایی. قبسات، شماره 37.

فرزین، فرشیده؛ بنی‌طالبی دهکردی، بهاره؛ بخشی‌نژاد، محمود (1397). ارتباط سازه‌های فردی و اجتماعی با آموزش اخلاق حرفه‌ای حسابداری. اخلاق در علوم و فناوری، 13(1 )، ص145-153.

کمیته فنی سازمان حسابرسی (1385). آئین رفتار حرفه‌ای. انتشارات سازمان حسابرسی، چاپ ششم.

گرکز، منصور؛ ایمر، فرشید (1400). بررسی تاثیر شهود اجتماعی در تصمیم‌گیری و اهمیت آن در آموزش اخلاق حسابداری. پژوهش‌های مالی و رفتاری در حسابداری، 1(1)، ص20-35.

محمدی، مهدی (1393). بررسی موارد خاص در حسابداری. انتشارات کتابخانه فرهنگ.

نظری، رضا؛ صیادی، محمد (1392). مثلث تقلب. حسابدار رسمی، شماره 21.

نعمتی انارکی، لیلا؛ نوشین‌فرد، فاطمه (1393). بررسی عوامل سازمانی مؤثر بر اشتراک دانش از دیدگاه اعضای هیئت علمی. مدیریت اطلاعات سلامت، 17(56)، ص65-79.

نمازی، محمد؛ ابراهیمی، فهیمه (1395). مدل‌بندی و تعیین اولویت عوامل موثر بر قصد گزارش تقلب‌های مالی حسابداران. مطالعات تجربی حسابداری مالی، 13(49)، ص1-28.

هابز، توماس (۱۳۸۱). لویاتان. ترجمه حسین بشیریه. تهران: نشر نی، چاپ دوم.

Alleyne, P., Hudaib, M. & Pike, R. (2013). Towards a conceptual model of whistle-blowing intentions among external auditors. The British Accounting Review, 45(1), p.10-23.

Alsaadi, F.M. (2018). Knowledge Sharing Among Academics in Higher Education Institutions in Saudi Arabia. PhD. Dissertation. College of Engineering and Computing, Nova Southeastern University.

Andersen, M.L. & Klamm, B.K. (2018). Haidt’s social intuitionist model: What are the implications for accounting ethics education? Journal of Accounting Education, 44, p.35-46.

Andon, P., Free, C., Jidin, R., Monroe, G.S. & Turner, M.J. (2016). The impact of financial incentives and perceptions of seriousness on whistleblowing intention. Journal of Business Ethics, 151, p.165-178.

Armstrong, M.B. (1993). Ethics and professionalism in accounting education: a sample course. Journal of Accounting Education, No.11, p.77-92.

Bido, D.S., Silva, D., Souza, C.A. & Godoy, A.S. (2010). Mensuração com indicadores formativos nas pesquisas em administração de empresas: Como lidar com a multicolinearidade entre eles? Administração: Ensino e Pesquisa, 11(2), p. 245-269.

Duska, R.F. & Duska, B.S. (2003). Accounting Eight published. Blackwell Publishing. India.

Gaski, J.F. & Nevin, J.R. (1985). The differential effects of exercised and unexercised power sources in a marketing channel. Journal of Marketing Research, 22(2), p. 130-142.

Hair, J.F., Anderson, R.E., Tatham, R.L. & Black, W.C. (2005). Análise Multivariada de Dados. Bookman, Porto Alegre.

Hair, J.F., Ringle, C.M. & Sarstedt, M. (2011). PLS-SEM: indeed a silver bullet. Journal of Marketing Theory and Practice, 19(2), p. 139-152.

Hügli, A. (2001). Utilitarianismus. In: Joachim Ritter (Hrsg.): Historisches Wörterbuch der Philosophie, Band 11, S. 503-510.

Kevin, E. & et al. (2018). An accounting ethics case from multiple perspectives. Journal of Accounting Education, 43, p.63-75.

Neill, J.D., Stovall, O.S. & Jinkerson, D.L. (2005). Acritical analysis of the accounting indastrys roluntarg code of conduct. Journal of Business Ethics, 59(1.2), p.101-108.

Ouali, S., Mhiri, M. & Bouzguenda, L. (2016). A multidimensional knowledge model for business process modeling. In KES (pp. 654-663).

Oyemomi, O., Liu, S., Neaga, I., Chen, H. & Nakpodia, F. (2019). How cultural impact on knowledge sharing contributes to organizational performance: Using the fsQCA approach. Journal of Business Research, 94, p.313-319.

Pasquali, L. (2003). Psicometria: teoria Dos Testes na Psicologia e na Educação. Petrópolis, RJ: Vozes.

Podsakoff, P.M. & Organ, D.W. (1986). Self-reports in organizational research: problems and prospects. Journal of Management, 12(4), p. 531-544.

Podsakoff, P.M., Mackenzie, S.B., Lee, J.Y. & Podsakoff, N.P. (2003). Common method biases in behavioral research: a critical review of the literature and recommended remedies. Journal of Applied Psychology, 88(5), p. 879-903.

Shawver, T.J. & Shawver, T.A. (2018). The impact of moral reasoning on whistleblowing intentions. In: Research on Professional Responsibility and Ethics in Accounting (153-168). Emerald Publishing Limited.

Silva, S.D. & Costa, F.J. (2014). Mensuração e escalas de verificação: uma análise comparative das escalas de likert e phrase completion. PMKT. Revista Brasileira de Pesquisas de Marketing, Opinião e Mídia, Vol. 15, p. 1-16.

Smith, L.M. (2003). A Fresh Look at Accounting Ethics. Accounting Horizons, 17, p. 47-49.

Van Wijk, R., Jansen, J.J. & Lyles, M.A. (2008). Inter‐and intra‐organizational knowledge transfer: a meta‐analytic review and assessment of its antecedents and consequences. Journal of Management Studies, 45(4), p.830-853.

Wolfe, T.D. & Hermanson, R.D. (2004). The Fraud Diamond: Considering The Four Elements of Fraud. CPA Journal, 74(12), p.38-42.

Zollo, L. (2020). The Consumers’ Emotional Dog Learns to Persuade Its Rational Tail: Toward a Social Intuitionist Framework of Ethical Consumption. Journal of Business Ethics, 168(2).