تحلیل ابعاد عملگرایی آموزشی در تدوین مبحث تابع کتاب‌های درسی ریاضی

پژوهش در برنامه ریزی درسی

مقاله 6، دوره 20، شماره 76، خرداد 1402، صفحه 99-118   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30486/jsre.2023.1964293.2199

نویسندگان

ریحانه سادات مهدی زاده¹؛ ابراهیم ریحانی^{* 2}؛ سعید حق جو³

¹کارشناس ارشد، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران، ایران.

²عضو هیات علمی گروه ریاضی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران.

³دانشجوی دکتری آموزش ریاضی، گروه ریاضی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران

چکیده

هدف اصلی این پژوهش تحلیل تغییرات ابعاد عملگرایی آموزشی فصل تابع در کتاب­ درسی ریاضی است که با روش تحلیل محتوای کمی در دو سطح انجام شده است. قلمرو مطالعه­ی پژوهش، فصل «تابع» دو کتاب درسی «ریاضی(1) پایۀ دهم دورۀ دوم متوسطه» چاپ سال 1399 و «ریاضیات (3)و(4) سال دوم نظام جدید آموزش متوسطه» چاپ سال 1376است. جامعه آماری تحقیق در سطح اول معلمان ریاضی با سابقه تدریس دو کتاب مذکور می­باشد و نمونه به صورت غیرتصادفی و در دسترس از بین معلمان ریاضی و سرگروه­های آموزشی انتخاب شده است. محتوای کتاب­ها ابتدا با تحلیل کمی 87  پرسش‌نامه­ی تکمیل­شده که به صورت طیف لیکرت و براساس نظریه­ی «عملگرایی آموزشی» جان دیوئی طراحی شده، بررسی شد. این مهم پس از بومی­سازی پرسش­نامه اقتباسی از پژوهش ­جراح و همکاران و تأیید پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ 86/0 صورت پذیرفت. در ادامه در سطح دوم تحقیق گروه خبرگی پنج نفره محتوای فصل تابع دو کتاب را ذیل چهار بعد عملگرایی یعنی: سودمندی، علاقه، تجربه و ادغام؛ کدگذاری نمود. نتایج پرسش­نامه و کدگذاری مشترکاً گواه آن است که کتاب­ چاپ 1399 در برخورداری مؤلفه­ها و ابعاد عملگرایی نسبت به کتاب چاپ 1376 وضعیت مطلوب­تری دارد. درانتها پیشنهاداتی برای ویرایش­های آتی کتاب با تأکید بر بعد تجربه ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها

تابع؛ دوره دوم متوسطه؛ ریاضیات؛ عملگرایی آموزشی و کتاب‌ درسی

مراجع

Adeleye, J. O. (2017). Pragmatism and its implications on teaching and learning in Nigerian schools. Research Highlights in Education and Science, 2.

Azhdari, M. & Moosa poor, N. & sadrolashrafi, M. (2014). The degree of achievement of the knowledge objectives of the Physics 3 curriculum and its laboratory in secondary school. Theory and practice in the curriculum, 1(1), 101–122.

Campbell, C., Olteanu, A., & Feil, S. (2021). Peircean anti-psychologism and learning theory. Chinese Semiotic Studies, 17(1), 175–197.

Dewey, J. (1948). Education and the philosophic mind. New York: The Macmillian Co.

Drew, C. (2019). The 4 Principles of Pragmatism in Education. Available at: https://helpfulprofessor.com/pragmatism-in-education/.

Gooya, Z. & Gholamazad, S. (2017). Development of an Interdisciplinary Curriculum at the Graduate Level: Master and Doctoral Program of Mathematics Education in Iran. Higher Education Curriculum Studies. 7(14). 33–52.

Haghjoo, s. & Reyhani, E. (2019). Interpretation of derivative semiotics in Iranian mathematics textbooks in a period of 40 years. The fourth national conference on Novel Approaches to Education and Research. 22–23 November 2019, Mahmood Abad, Mazandaran. https://civilica.com/doc/981583.

Haghjoo, S., Radmehr, F., & Reyhani, E. (2023). Analyzing the written discourse in calculus textbooks over 42 years: the case of primary objects, concrete discursive objects, and a realization tree of the derivative at a point. Educational Studies in Mathematics, 112(1), 73–102.

Hesami, J. (2016). Examining the third-year experimental students' understanding of the concept of function in the framework of APOS theory. Master's thesis, Shahid Rajaee Teacher Training University.

Hosnian Basri, Sh. (2018). Investigating 11th-grade students' understanding of the concept of the function by using problem design. Master's thesis, Shahid Rajaee Teacher Training University.

Jarrah, A. M., Khasawneh, O. M., & Wardat, Y. (2020). Implementing pragmatism and John Dewey's educational philosophy in Emirati elementary schools: the case of mathematics and science teachers. International Journal of Education Economics and Development, 11(1), 58–75.

Karami, M. & Hatami Kia, S. & Pourhaji, R. (2020). Content knowledge of research teaching: a framework for compiling research method textbooks in educational sciences and psychology. Researching and writing academic books, 23(45). 118–136.

Lacković, N. (2018). Analyzing videos in educational research: an “Inquiry Graphics” approach for multimodal, Peircean semiotic coding of video data. Video Journal of Education and Pedagogy, 3(1), 1–23.

Li, Y., & Lappan, G. (2014). Mathematics curriculum in school education: Advancing research and practice from an international perspective. In Mathematics curriculum in school education (pp. 3–12). Springer, Dordrecht.

Mardani, M. & Sajedi, A. (2014). The criterion of truth from the point of view of Charles Pierce and William James and its criticism is based on the opinions of Mulla Sadra and Ostad Motahari. Analytical philosophy (philosophical essays-philosophical researches), 10(26). 149–179.

Mehdyzadeh, R. (2021). Function topic content analysis in high school math textbooks based on Pierce's theoretical framework. Master's thesis, Shahid Rajaee Teacher Training University.

NCTM: National Council of Teachers of Mathematics (Ed.). (2000). Principles and standards for school mathematics (Vol. 1).

Rafipour Getabi, A. (2010). Designing a framework to create balance in the secondary mathematics curriculum in Iran. Ph.D. thesis, Shahid Beheshti University.

Rezaei, M. (2014). Review of high school mathematics textbooks since the beginning of formal education in Iran. Theory and practice in the curriculum, 2(3), 71–92

Ross, D. J. (2011). Functions in contemporary secondary mathematics textbook series in the United States. The University of Missouri-Columbia.

Secretariat of the Supreme Council of the Cultural Revolution. (2011). Document of the fundamental transformation of education. Tehran: Supreme Council of Cultural Revolution.

Sharma, S., Devi, R., & Kumari, J. (2018). Pragmatism in education. International Journal of Engineering Technology Science and Research, 5(1), 1549–1554.

Shayan, M. (2017). Evaluation of ninth-grade students' performance in math literacy test. Master's thesis, Shahid Rajaee Teacher Training University.

Shield, M., & Dole, S. (2013). Assessing the potential of mathematics textbooks to promote deep learning. Educational studies in mathematics, 82(2), 183–199.

Smith, C. R., Julie, C., & Gierdien, F. (2020). The integration of semiotic resources and modalities in the teaching of geometry in a Grade 9 class in a South African high school: The four cases of congruency. South African Journal of Education, 40(2).

Soltani, A. (2022). Powerful Knowledge in Curriculum Theory: Its Foundations, Features, and Implications for Academic Curricula and Textbooks. Researching and writing academic books. 25(49), 137–162.

Stewart, J. (2012). Essential Calculus: Early transcendentals. Cengage Learning.

Suryaningrum, C. W., Susanto, H., Ningtyas, Y. D. W. K., & Irfan, M. (2020). Semiotic Reasoning Emerges in Constructing Properties of a Rectangle: A Study of Adversity Quotient. Journal on Mathematics Education, 11(1), 95–110.

Williams, M. K. (2017). John Dewey in the 21st century. Journal of Inquiry and Action in Education, 9(1), 7.

Yaftian, N. & Ebrahimi Alaviche, M. (2020). The process of changes in Iran's school curriculum and mathematics textbooks with an emphasis on secondary courses. FARHANG va ANDISHE-ye RIYAZI-An Expository Journal of the Iranian Mathematical Society. 39(67), 41–60.

Zhang, J., Cogan, L. S., & Schmidt, W. H. (2020). Measuring textbook content coverage: Efficient content analysis with lesson sampling. Educational Measurement: Issues and Practice, 39(2), 74–84.