تحلیل فضایی تغییرات آب وهوایی ایران طی دهه های اخیر

علوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی)

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 مرداد 1402

نوع مقاله: مقاله پژوهشی (نظری و تحلیلی)

نویسندگان

علی داودی^{* 1}؛ شیرین مرادجانی²

¹دانشگاه خوارزمی، گروه جغرافیا، تهران، ایران

²دانشگاه لرستان، گروه جغرافیا، لرستان ایران

چکیده

امروزه تغییر اقلیم به عنوان مهمترین بحران های طبیعی ناشی از فعالیت های انسانی، از اساسی ترین تهدیدات زیستی حیات بشر بوده و مشکلات متعددی درکشور های مختلف به ویژه کشور های در حال توسعه ایجاد کرده است. در واقع اگر به دنبال ریشه یابی بسیاری از جنگ ها و ناامنی های و چالش های سیاسی امنیتی بسیاری از کشورهای افریقایی و خاورمیانه باشیم، یکی از مواردی که به سرعت به ذهن متبادر میشود، مسائل زیست محیطی و بحران های طبیعی از قبیل خشکسالی ها، طوفان های گردوخاک، کمبود آب و غذا، فرسایش شدید خاک، میباشد که همه آن ها معلول تغییر اقلیم میباشند. جمهوری اسلامی ایران نیز به مثابه یکی از کشور های خاورمیانه از این تغییرات آب و هوایی و اثرات گسترده جانبی آن مصون نبوده است. اما شدت تغییرات آب و هوایی در نواحی مختلف زمین متفاوت بوده است. هدف اساسی این تحقیق پهنه بندی شدت تغییرات دمایی و بارشی ناشی از گرمایش جهانی در استان های مختلف کشور میباشد. دراین راستا از داده های 38 ساله ایستگاه های هواشناسی مراکز استان های کشور طی دوره آماری 1980 تا 2016 جهت آشکار سازی تغییر اقلیم استفاده گردید. از آزمون ناپارامتریک گرافیکی من-کندال برای آشکارسازی تغییر در میانگین دما و بارش کشور طی دروه آماری مورد بررسی استفاده گردید. در نهایت میانگین تغییرات آشگار شده به صورت نقشه های تغییرات دمایی و بارشی کشور تولید گردید. نتایج گویای آن بود که طی دوره آماری مورد بررسی کاهش بارش و افزایش دما به صورت معنی داری در بیشتر نواحی کشور روی داده است. 30درصد از مساحت کشور که بیشتر نوای شرقی ایران را در برمیگیرد با کاهش 4 تا 6 میلیمتری بارش طی 40سال اخیر روبرو بوده است و در حالی از لحاظ افزایش دما نواحی شمال و شمال غرب کشور بیشتر در معرض افزایش دما بوده اند.

کلیدواژه‌ها

تغییراقلیم؛ بارش؛ میانگین دمای سالانه؛ ایران