نقش انگاره های هویت ملی نخبگان اجرایی در سیاست خارجی ایران (1376-1384)

سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 مرداد 1402

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/sej.2023.1984955.1543

نویسنده

حسین کریمی فرد^*

گروه علوم سیاسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

چکیده

جهت گیری و سیاست گذاری خارجی برآیند تعامل دیالکتیک عناصر فرهنگی و هویتی نخبگان مسلط در داخل کشور و هنجارها و ارزش های مسلط جامعه بین المللی می باشد.به عبارتی که در کنار ارزش ها و هنجارهای بین المللی،انگاره های هویت نخبگان اجرایی در شکل دهی به سیاست خارجی نقش مهمی ایفاء می نمایند.در این مقاله با تاکید بر نقش انگاره های هویتی نخبگان اجرایی در تکوین سیاست خارجی و با روش تحلیلی و توصیفی و نظریه سازه گرایی به بررسی سیاست خارجی ایران در دوره ریاست جمهوری خاتمی پرداخته می شود.مفروض این مقاله عبارتست هویت بنیان منافع ملی تلقی می شود.سوال این پژوهش عبارتست از: انگاره های هویت ملی نخبگان اجرایی در دوره اصلاحات چه تاثیری بر سیاست خارجی دولت خاتمی ایجاد نمودند؟فرضیه نیز به شکل ذیل مطرح می شود:جهت گیری راهبردی سیاست خارجی ایران امری حاکمیتی تلقی شده و نهادهای مختلفی از جمله دولت متشکل از نخبگان اجرایی در تدوین آن نقش ایفاء می نمایند. عناصر فرهنگ و هویت ملی نخبگان اجرایی به عنوان یکی از عوامل موثر در «رفتار» سیاست خارجی ایران دوره اصلاحات محسوب می شود.یافته های این پژوهش حاکی از این است که با توجه به برجستگی عنصر تجددگرایی نسبت به اسلام گرایی و ایران گرایی نزد نخبگان اجرایی اصلاح طلب و احساس تشابه فرهنگی و هویتی با بعضی از عناصر فرهنگ غرب،جهت گیری سیاست خارجی ایران به سمت غرب متمایل شد.همین امر زمنیه را برای قطبی شدن سیاست خارجی ایران در سال های بعد فراهم نمود.

کلیدواژه‌ها

سیاست خارجی ایران؛ جامعه مدنی؛ توسعه سیاسی؛ هویت ملی؛ اصلاح طلبی