بررسی آلودگی به انگل چشمی در ماهیان سد شهید کاظمی بوکان

نشریه علمی میکروبیولوژی دامپزشکی

دوره 18، شماره 2 - شماره پیاپی 45، اسفند 1401، صفحه 51-59   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی (اصیل)

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jvm.2023.1967159.1222

نویسندگان

داریوش آزادیخواه^{* 1}؛ علی رهبر²

¹استاد یار گروه پاتولوژی ، دانشکده دامپزشکی، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران

²دانش آموخته دکترای عمومی دامپزشکی، دانشکده دامپزشکی، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران

چکیده

بیماری های انگلی در سیستم های طبیعی و پرورشی ماهی همواره مشکلات فراوانی را برای صاحبان مزارع به همراه داشته است. یکی از شایع ترین بیماری های انگلی در ماهیان آلودگی به انگل چشمی دیپلوستوموم اسپاتاسئوم در منابع طبیعی و مزارع پرورش می باشد. این انگل جزو انگل‌های دو‌میزبانه بوده و چرخه‌زندگی پیچیده‌ای داشته و در ماهیان آب‌های شیرین در سراسر دنیا بسیار شایع می باشد. شکل عفونی و بیماریزای این انگل با آلوده کردن چشم ماهیان ایجاد آب مروارید می‌کند که بعد از بروز بیماری مشکلات متعددی را برای ماهیان ایجاد می‌کند. در این بررسی آلودگی به متاسرکر انگل دیپلوستوموم اسپاتاسئوم 60 نمونه از ماهیان صید شده از دریاچه سد بوکان استان آذربایجان غربی از بهار تا زمستان 1400 مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که 3/43 درصد ماهیان (26 ماهی) به این انگل آلوده بودند که این حاکی از آلودگی بالای ماهیان این منبع آبی دارد. میانگین شدت آلودگی در ماهیان 56/1±47/9 بوده و تعداد متاسرکر انگل در چشم ماهیان بین 14-1 عدد بود. از لحاظ آماری بین شدت آلودگی دیپلوستوموم اسپاتاسئوم درفصول مختلف سال ارتباط معنی داری مشاهده گردید(p<0.05) و مقایسه فصول نشان داد که بیشترین میزان آلودگی با 3/73 درصد آلودگی در فصل تابستان و کمترین میزان با 3/3 درصد در زمستان بود.

کلیدواژه‌ها

دیپلوستوموم اسپاتاسئوم؛ ماهی؛ سد بوکان

مراجع

1. پازوکی، ج، و معصومیان، م.(۱۳۸9). انگل شناسی ماهیان. انتشارات موسسه ی آموزش عالی علمی-کاربردی جهاد کشاورزی.صفحه 168.
2. جلالی جعفری، ب.(1377). انگل ها و بیماری های انگلی ماهیان آب شیرین ایران، معاونت تکثیر و پرورش، انتشارات شرکت سهامی شیلات، صفحات،۳21-۳12.
3. خارا، ح.، نظامی، ش.، ستاری، م.، میرهاشمی نسب، س. ف.، موسوی، س. ع. (1384). بررسی آلودگی ماهیان تالاب امیر کلایه لاهیجان به انگل دیپلوستوموم اسپاتاسئوم. مجله علمی شیلات ایران،دوره 14، شماره 4، صفحات، 49- 66.
4. رسولی، س، انوار، ا،ع، اهری، ح، آزادیخواه، د، و خدادادی، ا. ۱۳۹۱. بررسی آلودگی چشم ماهی کاراس به انگل دیپلوستوموم اسپاتاسئوم در رودخانه نازلوی شهرستان ارومیه. پاتوبیولوژی مقایسه ای، دوره۳، شماره ۹، صفحات، ۷۴۸-۷۴۳.
5. رسولی، س. (1392). بررسی میزان شیوع آلودگی انگل دیپلوستوموم اسپاتاسئوم در برخی ماهیان منابع آبی استان آذربایجان غربی. مجله علمی شیلات ایران، دوره 22، شماره 2، صفحات، 147-151.
6. سید مرتضایی، ر. (1394). پایش مدیریت بهداشتی مزارع پرورش ماهیان گرم­آبی دارای تلفات شمال استان خوزستان با تاکید بر گونه کپور نقره­ای، طرح پژوهشی موسسه تحقیقاتی علوم شیلاتی کشور، پژوهشکده آبزی­پروری جنوب کشور، استان خوزستان، صفحه139.
7. عزتخواه، م، علی ملائی، م و شریفی، ح. (۱۳۹۳). بررسی میزان شیوع ترماتود های منوژن و دی ژن در کپور ماهیان پرورشی استان کرمان. مجله آبزیان و شیلات،دوره ۱۸،شماره۵، صفحات، ۴۹-۴۱.
8. مومنی، ح، رئیسی، م، بشیری، م، برزگر دولت­آبادی، م و انصاری ،م. (۱۳۹۸). انگل های منتقله از ماهی: مروری بر گزارشات ارایه شده از ایران، مجله میکروب­شناسی مواد غذایی، دوره۶، شماره۴، صفحات، 102-88.
9. یخچالی، م و علیالی ،پ. (1397). مطالعه آلودگی­ انگل­های خارجی ماهی کپور نقره­ای (سیپرینیده: هیپوفتالمیکتیس مولیتریکس) سد حسنلو (استان آذربایجان غربی). تحقیقات دامپزشکی و فرآورده­های بیولوژیک، شماره 121، صفحات، 81-73.
10. Barzegar, M. ; Raeisi, M. ; Bozorgnia, A. and Jalali, B. (2008) Parasites of the eyes of fresh and brackish water fishes in Iran, Iranian Journal of Veterinary Research, Shiraz University, Vol. 9, No. 3, Ser. No. 24:256-261.
11. Borgsteede, F.H. (1996). The effect of parasites on wildlife. Veterinary Quarterly, 18. 138-140.
12. Gussev, A.V. (1983).The Methods of collection and processing of fish parasitic Monogenean Materials (in Russian), Nauka, Leningrad, USSR.pp.48:
13. Jalali B., Barzegar, M ., I. Sohrabi-Haghdoost. (2002). A preliminary study of some fish parasites of Lake Zarivar. Journal of Sciences and Marine Technology, 1:27-40.
14. Kalbassi, M. R., Abdollahzadeh, E., Salari-Joo, H. (2013). A review on aquaculture development in Iran. ECOPERSIA, 1:159-178.
15. Karvonen, A., Kirsi, S., Hudson, P., Valtonen, E. (2004). Patterns of cercarial production from Diplostomum spathaceum: Terminal investment or bet hedging. Parasitology,129: 87-92.
16. Pazooki, J., Masoumian, M., Yahyazadeh, M., Abbasi, J. (2007). Metazoan parasites from freshwater fishes of northwest Iran. Journal of Agricultural Science and Technology, 9: 25-33.
17. Poulin, R., (1998). Evolutionary Ecology of Parasites: From Individuals to Communities. Chapman & Hall, London. pp.212:
18. Simkova, A.; Jarkovsky, L.; Koubkova, B.; Barus, V., and Prokes, M., (2005). Associations between fish reproductive cycle and the dynamics of metazoan parasite infection. Parasitology Research, 95:65-72.
19. Zhokhov, A. E. (2014). Metacercariae of new trematode species of the genus Diplostomum (Trematoda, Diplostomidae) from fishes of Lake Tana, Ethiopia. Inland water biology, 7: 15-24.