پاسداری از قانون اساسی در ایران بر اساس نظریه نگهبان قانون اساسی کارل اشمیت

سیاست‌پژوهیِ اسلامی‌ایرانی

مقاله 6، دوره 2، شماره 2 - شماره پیاپی 5، تیر 1402، صفحه 131-161   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سید مصطفی سیدزاده کلاچاهی¹؛ رضا پرستش^{* 2}

¹پژوهشگر دوره دکتری حقوق عمومی دانشکده حقوق دانشگاه مازندران

²گروه حقوق، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

چکیده

پاسداری از قانون اساسی از موضوعات مهم در حقوق عمومی بوده که مناقشات جدی بین حقوقدانان این حوزه پدید آورده است. از جمله‌ی اینان، کارل اشمیت حقوقدان برجسته‌ی آلمانی است که برابر دیدگاه او نگهبانی از قانون اساسی بر عهده رییس جمهور بوده و اوست که می باید در شرایط بحرانی تصمیم گیری کند. در اصل یکصد و سیزدهم قانون اساسی جمهوری اسلامی نیز اجرای قانون اساسی از وظایف مقام ریاست جمهوری قلمداد شده که در مواردی، روسای جمهور با استناد به این اصل خود را مجری قانون اساسی ‌انگاشته و در مقام ناظر به تشکیل هیات نظارت بر قانون اساسی مبادرت کرده‌اند. با وجود این، می‌توان ادعا کرد که رئیس جمهور فاقد عناصر اساسی برای نگهبانی از قانون اساسی است چرا که او فاقد قدرت کافی در پاسداری از قانون اساسی بوده و از عناصر دیگری که اشمیت برمی‌شمارد نیز بی‌بهره است؛ عناصری که در اندیشه‌ی کارل اشمیت برای نظارت در قانون اساسی ذاتی بشمار می‌آید.

کلیدواژه‌ها

رییس جمهور؛ قانون اساسی؛ کارل اشمیت؛ نگهبان قانون اساسی

مراجع