طراحی و اعتبارسنجی برنامه آموزش خلاقیت برای کودکان پیش دبستانی

ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی

دوره 12، شماره 4 - شماره پیاپی 48، خرداد 1402، صفحه 1-30   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

مرجان السادات قاضی زاده فرد¹؛ خدیجه ابوالمعالی^{* 2}؛ هایده صابری³؛ حسین ابراهیمی مقدم⁴

¹دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران

²دانشیار گروه روانشناسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

³استادیار گروه روانشناسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران.

⁴دانشیار گروه روانشناسی بالینی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی ، رودهن، ایران.

چکیده

هدف: پژوهش حاضر با هدف طراحی و اعتبارسنجی برنامه‌ آموزش خلاقیت برای کودکان پیش دبستانی انجام شد.
روش: روش پژوهش، کیفی با رویکرد تحلیل محتوا بود. جامعه شامل متون تخصصی در حوزه آموزش خلاقیت به زبان فارسی و انگلیسی در بازه زمانی ۱۰ سال اخیر (۱۴۰۰-۱۳۹۰ و ۲۰۲۱-۲۰۱۱) بررسی شد و همچنین متخصصان در حوزه خلاقیت بود. از۱۰۰ مقاله استخراج شده، ۵۰ مقاله که ملاک‌‌های ورود را داشتند بررسی شدند. ۷ متخصص (تا رسیدن به اشباع) به روش هدفمند انتخاب و مورد مصاحبه قرار گرفتند. برای تحلیل داده‌ها از کدگذاری باز و محوری استفاده شد. برای اعتبارسنجی برنامه آموزشی پیشنهادی از نظر متخصصان استفاده شد.
یافته‌ها: در مجموع ۵۲۰ کد اساسی از مقالات و مصاحبه ها استخراج شد. سپس این کدها در کدهای سطح بالاتر از جمله: مشارکت کودکان در طراحی و تغییر در فضا و چیدمان کلاس، تعامل با دیگر کودکان، ارائه مهارت‌های کودک با کمک فن بیان، هنر نمایشی، مهارت‌آموزی بر‌پایه موسیقی، نمایش خلاق، عکاسی، شعرخوانی، مهارت‌های جسمانی-حرکتی، نقش همسالان در تبادل اطلاعات در جهت حل‌مساله و موارد دیگر طبقه‌بندی شدند. براساس کدهای شناسایی شده، برنامه آموزشی خلاقیت برای کودکان پیش دبستانی تدوین شد.
نتیجه گیری: برنامه آموزش خلاقیت می‌تواند کودکان پیش دبستانی را تشویق کند تا جهان و ارتباط متقابل عناصر تشکیل دهنده آن را با انعطاف پذیری، تخیل و مهارت‌های حل مسأله تحریک کنند.

کلیدواژه‌ها

برنامه آموزش خلاقیت؛ کودکان پیش دبستانی؛ تحلیل محتوا

مراجع