بررسی الگوی ساختاری خلاقیت بر اساس هوش ضمنی با میانجیگری تاب آوری دانش آموزان

ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی

دوره 12، شماره 4 - شماره پیاپی 48، خرداد 1402، صفحه 203-230   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

لیلا گلستانی¹؛ پروین کدیور^{* 2}؛ محمد مهدی شریعت باقری³؛ افسانه قنبری پناه⁴

¹دانشجوی دکتری گروه روانشناسی بالینی – تربیتی، واحد تهران مرکزی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

²گروه روانشناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

³استادیار گروه روان‌شناسی بالینی - تربیتی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

⁴استادیار گروه مشاوره، واحد تهران مرکزی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

مقدمه: تربیت و پرورش افراد خلاق، مبتکر و مولد محور هدف‌های آموزش و پرورش امروز است، بنابراین توجه به عوامل تأثیرگذار بر آن حائز اهمیت است.
هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی الگوی ساختاری خلاقیت بر اساس هوش ضمنی با میانجیگری تاب‌آوری دانش‌آموزان بود.
روش: طرح پژوهش حاضر توصیفی و از نوع همبستگی به شیوه مدل‌یابی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه‌ی دانش‌آموزان دختر دوره‌ی اول متوسطه که در سال 99-98 در شهر تهران بود که به روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای 438 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند و پرسشنامه‌های خلاقیت عابدی(1372) پرسشنامه هـوش ضـمنی عبدالفتاح و ییتس(2006) و پرسشنامه تاب‌آوری کونور و دیویدسون(۲۰۰۳) را تکمیل کردند. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمون‌های ضریب همبستگی پیرسون و مدل معادلات ساختاری با استفاده از نرم‌افزارSPSS.24 و AMOS.24 استفاده شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که اثر مستقیم هوش ضمنی بر تاب‌آوری(41/0) و خلاقیت(13/0) دانش‌آموزان معنادار است و هوش ضمنی بر خلاقیت از طریق تاب‌آوری نیز تأثیر غیرمستقیم معناداری دارد.
نتیجه‌گیری: این مطالعه شواهد فعلی را که از پیوند مستقیم باورهای هوش ضمنی و خلاقیت دانش‌آموزان پشتیبانی می‌کنند، به‌روزرسانی می‌کند و تأثیرات خاصی را که تاب‌آوری می‌تواند بر نتایج تاب‌آوری دانش‌آموزان داشته باشد، تأیید می‌کند.

کلیدواژه‌ها

تاب آوری؛ خلاقیت؛ هوش ضمنی

مراجع

یمینی، محمد؛ مهدیان، حسین؛ رحمتی، فرشته. (1400). نقش میانجی انگیزش تحصیلی در رابطه بین باورهای هوشی و خودارزشمندی در میان دانش‌آموزان دختر. پژوهش در نظام های آموزشی، 15(54)، 126-136.

صالحی، محمد؛ حسینی، سیده زهرا و نازک تبار، هرمز. (1398). تأثیر عملکرد خانواده و باورهای هوشی بر خلاقیت دانش‌آموزان، فصلنامه ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 9(33)، 211-230.

شریعت پناه، شکوفه؛ مشهدی، علی. (1393). نظریه‌های ضمنی هوش در پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان مقطع متوسطه. فصلنامه پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 2(6)، 81- 91.

محبی نورالدین وند، م؛ شهنی ییلاق، م؛ شریفی، ح. (1392). بررسی شاخص های روانسنجی مقیاس نظریه‌های ضمنی هوش در جامعه  دانشجویی. فصلنامه ‌اندازه‌گیری تربیتی، 4، 43- 64.

رحیمیان بوگر، اسحاق؛ اصغرنژاد فرید، علی اصغر (۱۳۸۷). رابطه سرسختی روان شناختی و خودتاب‌آوری با سلامت روان در جوانان و بزرگسالان بازمانده زلزله شهرستان بم. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 14(1)،70-62.

خلیلی صدرآبادی، افسر؛ سهرابی، فرامرز؛ سعدی پور، اسماعیل؛ دلاور، علی؛ خوشنویسان، زهرا. (1396). اثربخشی برنامه ایمن‌سازی تربیتی– اجتماعی با رویکرد آموزه‌های اسلامی بر تاب‌آوری دانش‌آموزان با رفتارهای پرخطر. فصلنامه روان شناسی تربیتی، 13(46), 77-94.

    doi: 10.22054/jep.2018.8477

 

Abd-El-Fattah, S.M., & Yates, G.C.R. (2006, November) Implicit Theory of Intelligence Scale: Testing for Factorial Invariance and Mean Structure. Paper presented at the Australian Association for Research in Education Conference, Adelaide, South Australia.

Albert, A., and Kormos, J. (2004). Creativity and narrative task performance: an exploratory study. Lang Learn. 54, 277–310. doi: 10.1111/j.1467-9922.2004. 00256.x

Beaird, G., Geist, M., and Lewis, E. J. (2018). Design thinking: opportunities for application in nursing education. Nursing Educ. Today 64, 115–118. doi: 10.1016/j.nedt.2018.02.007

Beltman, S., and Mansfield, C. (2018). Resilience in education: an introduction, in Resilience in Education: Concepts, Contexts and Connections, eds M. Wosnitza, F. Peixoto, S. Beltman, and C. Mansfield (New York, NY: Springer), 3–9.

Benedek, M., Jauk, E., Sommer, M., Arendasy, M., and Neubauer, A. C. (2014). Intelligence, creativity, and cognitive control: the common and differential involvement of executive functions in intelligence and creativity. Intelligence, 46, 73–83. doi: 10.1016/j.intell.2014.05.007

Blackwell, L. S., Trzesniewski, K. H., & Dweck, C. S. (2007). Implicit theories of intelligence predict achievement across an adolescent transition: A longitudinal study and an intervention. Child Development, 78, 246–263. doi:10.1111/j.1467-8624.2007.00995. x.

Blackwell, L. S., Trzesniewski, K. H., and Dweck, C. S. (2007). Implicit theories of intelligence predict achievement across an adolescent transition: a longitudinal study and an intervention. Child Dev. 78, 246–263. doi: 10.1111/j.1467-8624.2007. 00995.x

Brandt, A. (2021). Defining creativity: a view from the arts. Creat. Res. J. 33: 81–95.

Brewer, M. L., Van Kessel, G., Sanderson, B., Naumann, F., Lane, M., Reubenson, A., et al. (2019). Resilience in higher education students: a scoping review. High. Educ. Res. Dev. 38, 1105–1120. doi: 10.1080/07294360.2019.1626810

Conner, T. S., DeYoung, C. G., and Silvia, P. J. (2018). Everyday creative activity as a path to flourishing. J. Posit. Psychol. 13, 181–189.

Connor, K, M; Davidson, J. R. T (2003). Development of a New Resilience Scale: The Connor- Davidson Resilience Scale (CD-RISC). Journal of Depression and Anxiety,18:76-82.

Connor, K. M., and Davidson, J. R. (2003). Development of a new resilience scale: the connor-davidson resilience scale (CD-RISC). Depress. Anxiety 18, 76–82.

Deng, Q., Zheng, B., and Chen, J. (2020). The relationship between personality traits, resilience, school support, and creative teaching in higher school physical education teachers. Front. Psychol. 11:2397. doi: 10.3389/fpsyg.2020.568906

Dinger, F. C., Dickhäuser, O., Spinath, B., & Steinmayr, R. (2013). Antecedents and consequences of students’ achievement goals: A mediation analysis. Learning and Individual Differences, 28, 90–101. doi: 10.1016/j.lindif.2013.09.005.

Dolan, P., and Metcalfe, R. (2012). The relationship between innovation and subjective wellbeing. Res. Policy 41, 1489–1498.

Dommett, E. J., Devonshire, I. M., Sewter, E., & Greenfield, S. A. (2013). The impact of participation in a neuroscience course on motivational measures and academic performance. Trends in Neuroscience and Education, 2, 122–138.

     doi:10.1016/j.tine.2013.05.002.

Dweck, C. S. (2000). Self-Theories: Their Role in Motivation, Personality, and Development. New York, NY: Psychology press.

Dweck, C. S. (2000). Self-theories: Their role in motivation, personality, and development. Philadelphia: Psychology Press.

Dweck, C. S. (2002). “Messages that motivate: how praise molds Students beliefs, motivation, and performance in surprising ways,” in Improving Academic Achievement. ed. J. Aronson (Cambridge, MA: Academic Press), 37–60.

Dweck, C. S. (2006). Is math a gift? Beliefs that put females at risk. In S. J. Ceci & W. Williams (Eds.), Why aren’t more women in science? Top researchers debate the evidence. Washington, DC: American Psychological Association.

Dweck, C. S. (2008). Mindsets and math/science achievement. New York: Carnegie Corporation of New York, Institute for Advanced Study, Commission on Mathematics and Science Education.

Dweck, C. S., & Leggett, E. L. (1988). A social-cognitive approach to motivation and personality. Psychological Review, 95, 256–273. doi:10.1037/0033-295X.95.2.256.

Dweck, C. S., & Sorich, L. A. (1999). Mastery-oriented thinking. In C. R. Snyder (Ed.), Coping: The psychology of what works (pp. 232–251). New York: Oxford University Press.

Ferg, T. (2019). Creativity advances logical, spatial, and aesthetics cognitive abilities through self-reflection and may improve spatial sequencing memory (Unpublished master’s thesis). University of Denver, CO.

Fletcher A, Benveniste M. (2022). A new method for training creativity: narrative as an alternative to divergent thinking. Ann N Y Acad Sci. 2022 Jun;1512(1):29-45. doi: 10.1111/nyas.14763. Epub 2022 Mar 10. PMID: 35267201.

Fredrickson, B. L. (2001). The role of positive emotions in positive psychology: the broaden-and-build theory of positive emotions. Am. Psychol. 56, 218–226.

Greenier, V., Derakhshan, A., and Fathi, J. (2021). Emotion regulation and psychological well-being in teacher work engagement: a case of British and Iranian English language teachers. System 97:102446.

Gu, Q. (2018). Conceptualizing teacher resilience: a social ecological approach to understanding teachers’ professional worlds, in Resilience in Education: Concepts, Contexts and Connections, eds M. Wosnitza, F. Peixoto, S. Beltman, and C. F. Mansfield (New York, NY: Springer), 13–33.

Huang, P. S., Peng, S. L., Chen, H. C., Tseng, L. C., and Hsu, L. C. (2017). The relative influences of domain knowledge and domain-general divergent thinking on scientific creativity and mathematical creativity. Think. Skills Creat. 25, 1–9.

     doi: 10.1016/j.tsc.2017.06.001

Huang, X. H., Lee, J. C. H., and Yang, X. P. (2019). What really counts? Investigating the effects of creative role identity and self-efficacy on teachers’ attitudes towards the implementation of teaching for creativity. Teach. Teach. Educ. 84, 57–65.

     doi: 10.1016/j.tate.2019.04.017

Intasao, N., and Hao, N. (2018). Beliefs about creativity influence creative performance: the mediation effects of flexibility and positive affect. Front. Psychol. 9:1810.

    doi: 10.3389/fpsyg.2018.01810

Khurshid, F., Qasmi, F. N., and Ashraf, N. (2012). The relationship between teachers’ self-efficacy and their perceived job performance. Interdiscip. J. Contemp. Res. Bus. 3, 204–223. doi: 10.1186/s12913-016-1423-5

Lin, W. L., Shih, Y. L., Wang, S. W., and Tang, Y. W. (2018). Improving junior high students’ thinking and creative abilities with an executive function training program. Think. Skills Creat. 29, 87–96. doi: 10.1016/j.tsc.2018.06.007

MacIntyre, P. D., and Mercer, S. (2014). Introducing positive psychology to SLA. Stud. Second Lang. Learn. Teach. 4, 153–172. doi: 10.14746/ssllt.2014.4.2.2

MacIntyre, P. D., Dewaele, J. M., Macmillan, N., and Li, C. (2019). The emotional underpinnings of gardner’s attitudes and motivation test battery, in Contemporary Language Motivation Theory, eds P. D. MacIntyre and A. Al-Hoorie (Bristol: Multilingual Matters), 57–79. doi: 10.21832/9781788925204-008

Masten, A. S., and Reed, M. G. J. (2002). Resilience in development, in Handbook of Positive Psychology, eds C. R. Snyder and S. J. Lopez (Oxford: Oxford University Press), 74–88.

Metzl, E. S., and Morrell, M. A. (2008). The role of creativity in models of resilience: theoretical exploration and practical applications. J. Creat. Ment. Health. 3, 303–318.

Oxford, R. (2016). Toward a psychology of well-being for language learners: The Empathics vision, in Positive Psychology in SLA, eds P. D. MacIntyre, T. Gregersen, and S. Mercer (Bristol: Multilingual Matters.), 10–87.

Ozkal, N. (2014). Relationships between teachers’ creativity fostering behaviors and their self-efficacy beliefs. Educ. Res. Rev. 9, 724–733. doi: 10.5897/err2014.1816

Paunesku, D., Walton, G. M., Romero, C., Smith, E. N., Yeager, D. S., & Dweck, C. S. (2015). Mind-set interventions are a scalable treatment for academic underachievement. Psychological Science, 26, 784–793. doi:10.1177/0956797615571017.

Pichot, N., E. Bonetto, J.-B. Pavani, et al. (2021). The construct validity of creativity: empirical arguments in favor of novelty as the basis for creativity. Creat. Res. J.https://doi.org/10.1080/10400419.2021.1997176.

Portnoy, G. A., Relyea, M. R., Decker, S., Shamaskin, G. A., Driscoll, M., Brandt, C. A., et al. (2018). Understanding gender differences in resilience among veterans: trauma history and social ecology. J. Trauma. Stress, 31, 845–855. doi: 10.1002/jts.22341

Richardson, G. E. (2002). The meta theory of resilience and resiliency. J. Clin. Psychol. 58, 307–321. doi: 10.1002/jclp.10020

Rindermann, H., Becker, D., & Coyle, T. R. (2020). Survey of expert opinion on intelligence: Intelligence research, experts' background, controversial issues, and the media. Intelligence, 78, 101406.

Runco, M.A. & G.J. Jaeger. 2012. The standard definition of creativity. Creat. Res. J. 24: 92–96.

Schroder, H. S., Kneeland, E. T., Silverman, A. L., Beard, C., and Björgvinsson, T. (2019). Beliefs about the malleability of anxiety and general emotions and their relation to treatment outcomes in acute psychiatric treatment. Cogn. Ther. Res. 43, 312–323. doi: 10.1007/s10608-018-9985-7

Schroder, H. S., Moran, T. P., Donnellan, M. B., & Moser, J. S. (2014). Mindset induction effects on cognitive control: A neurobehavioral investigation. Biological Psychology, 103, 27–37.

Scibinetti, P., Tocci, N., and Pesce, C. (2011). Motor creativity and creative thinking in children: the diverging role of inhibition. Creat. Res. J. 23, 262–272. doi: 10.1080/10400419.2011.595993

Sharma, S., and Babu, N. (2017). Interplay between creativity, executive function and working memory in middle-aged and older adults. Creat. Res. J. 29, 71–77. doi: 10.1080/10400419.2017.1263512

Simonton, D.K. 2012. Taking the U.S. patent office criteria seriously: a quantitative three-criterion creativity definition and its implications. Creat. Res. J. 24: 97–106.

Southwick, S. M., Bonanno, G. A., Masten, A. S., Panter-Brick, C., and Yehuda, R. (2014). Resilience definitions, theory, and challenges: interdisciplinary perspectives. Eur. J. Psychotraumatol. 5, 1–15. doi: 10.3402/ejpt. v5.25338

Spinath, B., Spinath, F. M., Riemann, R., and Angleitner, A. (2003). Implicit theories about personality and intelligence and their relationship to actual personality and intelligence. Personal. Individ. Differ. 35, 939–951. doi: 10.1016/S0191-8869(02)00310-0

Starko, A. (2013). Creativity on the brink. Educ. Leadersh. 70, 54–56.

Tempelaar, D. T., Rienties, B., Giesbers, B., & Gijselaers, W. H. (2015). The pivotal role of effort beliefs in mediating implicit theories of intelligence and achievement goals and academic motivations. Social Psychology of Education, 18, 101–120. doi:10.1007/s11218-014-9281-7.

Van der Meulen, E., Van der Velden, P. G., Van Aert, R. C. M., and Van Veldhoven, M. J. P. M. (2020). Longitudinal associations of psychological resilience with mental health and functioning among military personnel: a meta-analysis of prospective studies. Soc. Sci. Med. 255:112814. doi: 10.1016/j.socscimed.2020.112814

Wang, Y., Derakhshan, A., and Rahimpour, H. (2022). Developing resilience among Chinese and Iranian EFL teachers: a multi-dimensional cross-cultural study. J. Multiling. Multicult. Dev. 1–18. doi: 10.1080/01434632.2022.2042540