بررسی توان سنجی محیط طبیعی در توسعه کالبدی شهر (نمونه موردی:شهر کازرون)

علوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی)

دوره 19، شماره 43، مرداد 1402، صفحه 126-143   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی (کاربردی)

شناسه دیجیتال (DOI): 1488

نویسندگان

علی حاجی زاده بیدگلی¹؛ کوروش افضلی^{* 2}؛ کرامت اله زیاری³

¹دانشجوی دکتری گروه مهندسی شهرسازی، دانشکده هنر معماری و شهرسازی واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران

²استادیار گروه مهندسی شهرسازی دانشکده هنر معماری و شهرسازی واحدکرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران(نویسنده مسئول)

³استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

فرایندهای طبیعی به­ویژه ژئومورفولوژی نقش مهمی درروند مکانیابی، برنامه­ریزی و توسعه شهرها بر عهده دارد. به­نحویکه از گذشته تاکنون سعی شده که بهترین مکان به لحاظ محیطی و ژئوموفولوژیک برای استقرار و روند توسعه فیزیکی شهرها در نظر گرفته شود. در پژوهش حاضر به بررسی ژئومورفولوژی کاربردی و نقش آن در توسعه فیزیکی شهر کازرومورد بررسی قرار گرفته است.روش تحقیق حاضر توصیفی تحلیلی است و جهت بررسی با استفاده از منظور از آزمون‌های تخمین آماری واریانس یک‌طرفه ANOVA و آزمون میانگین اثرگذاری جهت سنجش معناداری و اثرگذاری شاخص‌های طبیعی پژوهش استفاده‌شده است. نتایج نشان می دهد که بهترین ارتفاع برای ساخت‌وساز و گسترش کالبدی شهرهای کشور، ارتفاع بین 1800-1200 متر، شیب کمتر از 5 درصد، خاک‌های لومی و لومی رسی و سطح ایستایی بیشتر از 10 متر آب‌های زیرزمینی است. الگوی رفتاری منابع آبی نشان می‌دهد که این منابع در وهله اول سبب توسعه و گسترش کالبدی شهرها و در وهله دوم به دلیل سیلاب‌های ویرانگر، به‌عنوان عامل محدودیت زا در گسترش کالبدی شهرها محسوب می‌گردد. الگوی رفتاری شاخص تکتونیک حاکی از آن است که این شاخص در توسعه کالبدی شهرهای کشور جایگاهی ندارد. الگوی رفتاری شاخص‌های محیط طبیعی در گسترش کالبدی شهر کازرون نشان داد که تسلط و تفوق شاخص توپوگرافیک (ارتفاع بیشتر از 1200 متر و شیب بیشتر از 15 درصد) بر دیگر شاخص‌ها در محورهای شمال شرق و شرق، الگوی غالب شاخص‌های محدودیت زا و در محورهای جنوب شرقی، جنوب، غرب و شمال غربی شاخص توپوگرافیک (ارتفاع کمتر از 1200 متر و شیب کمتر از 12 درصد)، منابع آب (دریاچه پریشان)، فرسایش خیلی کم خاک، کاربری اراضی (زراعت آبی) الگوی غالب شاخص‌های هدایت‌کننده توسعه کالبدی شهر کازرون می‌باشد.