بیوسورفکتانت‌ها: آفت‌کش‌های دوستدار محیط زیست

گیاهپزشکی کاربردی

دوره 11، شماره 2، اسفند 1401، صفحه 91-105   

نوع مقاله: مقاله مروری

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/plant.2023.705211

نویسندگان

نوشین فضائلی¹؛ نیما بهادر^{* 2}؛ شهرام حسامی³

¹مربی ، گروه میکروبیولوژی، دانشکده علوم، کشاورزی و فناوری‌های نوین، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شیراز، شیراز، ایران

²دانشیار، گروه میکروبیولوژی، دانشکده علوم، کشاورزی و فناوری‌های نوین، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شیراز، شیراز، ایران

³دانشیار، گروه حشره شناسی، دانشکده علوم، کشاورزی و فناوری‌های نوین، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شیراز، شیراز، ایران

چکیده

بیوسورفکتانت­ها مولکول­های فعال سطحی دوگانه دوستی هستند که توسط میکروارگانیسم­ هایی مانند باکتری ­ها، قارچ ­ها و مخمر­ها تولید می­ شوند. امروزه، این ترکیبات به دلیل سمیت کم، تجزیه بیولوژیکی، فعالیت بهینه در شرایط سخت محیطی و ماهیت دوستدار محیط زیست، در مدیریت آفات بسیار مورد توجـه قرار گرفتـه ­اند. اخیراً، فعالیت حشره ­کشی بیوسورفکتانت‌های به ­دست آمده از گونه‌های مختلف باکتریایی گزارش شده است. بنابراین، با توجه به نقش بیوسورفکتانت‌ها در تولید حشره‌کش‌های جدید و مدیریت زیست­ محیطی آفات، در این مقاله به بررسی کاربرد بیوسورفکتانت‌ها در کنترل آفات کشاورزی و فعالیت‌های مستقیم ضد ­میکروبی این ترکیبات در برابر عوامل بیماری‌زای گیاهی پرداخته شده است. همچنین چگونگی تحریک سیستم ایمنی گیاهان توسط رامنولیپید­ها و لیپوپپتید­ها که منجر به مقاومت گیاه در برابر بیماری‌زاهای گیاهی می‌شود، مورد بررسی قرار گرفته است. به طوری­ که تحقیقات بیشتر در این زمینه می‌تواند منجر به جایگزینی این آفت‌کش‌های زیستی به جای آفت‌کش‌های مصنوعی شده و در آینده با ارائه طرح­ های تحقیقاتی جدید می‌توان به اثرات بافت­ شناسی آن بر روی آفات و نیز بهینه ­سازی تولید پرداخت.

کلیدواژه‌ها

بیوسورفکتانت؛ آفت‌کش زیستی؛ بیماری گیاهی؛ رامنولیپید؛ لیپوپپتید

مراجع