مروری بر کاربردهای گیاه دارویی هندوانه ابوجهل از طب سنتی تا صنایع غذایی

مجله فرآوری و ایمنی مواد غذایی

دوره 1، شماره 3، آذر 1400، صفحه 243-264   

نویسندگان

مجتبی ضیائی^{* 1}؛ مسعود دل آشوب²

¹1- دانشیار مرکز تحقیقات گیاهان دارویی، دانشکده علوم پزشکی مراغه

²استادیارگروه علوم پایه، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

چکیده

هندوانه ابوجهل یک گیاه با ارزش دارویی است که به طور گسترده در مناطق بیابانی جهان پراکنده شده است. میوه‌های آن معمولاً به دلیل طیف وسیعی از کاربردهای دارویی و همچنین پتانسیل دارویی و غذایی شناخته می‌شوند. هدف این مقاله ارزیابی اطلاعات منتشر شده در مورد گیاه، پتانسیل غذایی و کاربردهای دارویی آن برای انسان و دام و نیز مطالعات ایمنی میوه و پتانسیل مطالعات آینده است. بررسی ادبیات با جستجو در پایگاه‌های اطلاعاتی علمی شامل PubMed، Scopus، Google Scholar، Web of Science و همچنین کتاب‌های منتشر شده انجام شد. این گیاه دارای طیف وسیعی از مصارف دارویی سنتی از جمله در دیابت، سرماخوردگی، سرفه، آسم، برونشیت، یرقان، درد مفاصل، سرطان، دندان درد، زخم، ورم پستان و در اختلالات گوارشی مانند سوء هاضمه، یبوست، اسهال خونی، گاستروانتریت، و عفونت های میکروبی مختلف می باشد. چندین ترکیب شیمیایی فعال زیستی از میوه ها مانند گلیکوزیدها، فلاونوئیدها، آلکالوئیدها، اسیدهای چرب و اسانس ها ثبت شد. جداسازی و شناسایی کورکوربیتاسین‌ و کولوسینتوزیدها نیز گزارش شد. همچنین نشان داده شد که این گیاه از نظر ارزش غذایی غنی با محتوای پروتئین بالا و مواد معدنی مهم و همچنین کیفیت خوراکی روغن دانه است.این گیاه کاربردهای متعدد و مفیدی در درمان بیماریهای مختلف انسان و حیوانات دارد. بنابراین، هدف اولیه این مقاله  ارائه مروری بر یافته‌های اثرات مثبت و خطرات مصرف هندوانه ابوجهل بر سلامت انسان و صنایع غذایی و دامپزشکی است.

کلیدواژه‌ها

هندوانه ابوجهل؛ طب سنتی؛ صنعت غذا

مراجع