بررسی شاخص های تنوع‌‌زیستی گونه‌‌های زراعی و ارتباط آن با ویژگی‌‌های اجتماعی- اقتصادی مزارع خانوادگی در شهرستان بندرانزلی

بوم شناسی گیاهان زراعی

دوره 17، شماره 1، اردیبهشت 1400، صفحه 75-96   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/aej.2021.705318

نویسندگان

سمیه شیرازی^{* 1}؛ کوروس خوشبخت²؛ هادی ویسی³

¹دانشجوی دکترای اگرواکولوژی، پژوهشکده‌ی علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

²دانشیار، پژوهشکده‌ی علوم محیطی دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

³استاد، پژوهشکده‌ی علوم محیطی دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

مزارع خانوادگی با حفاظت از غنای گونه‌ای، محلی مناسب برای حفاظت از تنوع زیستی کشاورزی در جهت استفاده‌ی پایدار از منابع طبیعی به جهت حفظ محیط زیست هستند. مطالعه‌ی تنوع زیستی گونه‌های مزارع خانوادگی با این هدف ‌که تا چه حد تحت تاثیر عوامل فردی، اجتماعی- اقتصادی کشاورزان و نیز خانواده‌هایشان قرار می گیرند، انجام شد. در این مطالعه از 84 مزرعه خانوادگی در 10 روستا، اطلاعات مربوط به مزارع در قالب پرسشنامه، به صورت مصاحبه و مشاهده‌ی مستقیم مزارع، جمع‌آوری شد. بر اساس نتایج، عوامل اجتماعی- اقتصادی و خصوصیات مزرعه، می توانند به عنوان عوامل تاثیرگذار بر شاخص های تنوع زیستی مزارع، عمل کنند. عوامل سن، تجربه بیشتر مزرعه داری، مشارکت زنان، تعداد اعضاء خانوار، میزان ساعات کار در مزرعه، آگاهی از اهداف کشت گونه‌ها و مساحت خانه و مزرعه، دارای تاثیرات مستقیم و مثبت و عواملی مانند سواد سرپرست خانوار و فاصله‌ی زیاد با مرکز فروش، دارای تاثیرات منفی و معکوس بر تنوع زیستی بوده است. تشویق کشاورزان برای کاشت گونه‌های بیشتر در مزارع، بهره‌برداری مناسب از گونه‌های موجود در طبیعت جهت جلوگیری ازآسیب به محیط‌زیست، آموزش به کشاورزان جهت انجام تناوب زراعی و کشت مخلوط برای کنترل آفات و بهبود باروری خاک در جهت حفظ و گسترش تنوع‌‌زیستی، توصیه می شود.
 

کلیدواژه‌ها

باغ کشت؛ تنوع زراعی؛ حفظ محیط زیست؛ کشاورزی پایدار؛ گونه های بومی

مراجع