اثربخشی آموزش مهارت تنظیم هیجان بر آمادگی برای بی حوصلگی، باور به دنیای عادلانه و سیستم های مغزی_رفتار در نوجوانان با گرایش به رفتارهای پرخطر

پژوهش های کاربردی در علوم رفتاری

دوره 14، شماره 54، اسفند 1401، صفحه 30-49   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/sbq.2023.705374

نویسندگان

فاطمه رحیمی^{* 1}؛ محمدکاظم فخری²

¹کارشناس ارشد روان شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ساری، مازندران، ایران

²استادیار، گروه روان شناسی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران

چکیده

چکیده
این پژوهش با هدف تعیین اثربخشی آموزش مهارت تنظیم هیجان بر آمادگی برای بی حوصلگی، باور بوه
دنیای عادلانه و سیستم های مغزی_رفتار در نوجوانان با گرایش به رفتارهای پرخطر انجام شد. پوژوهش
حاضر نیمه آزمایشی و به شیوه پیش آزمون_ پس آزمون با گروه گواه بود. جامعوه آمواری پوژوهش کلیوه
نوجوانان پسر مقیم در کانون اصلاح و تربیت شهر ساری در سال 1401 بودند که از میان آنهوا 30 نفور
به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه )هر گروه 15 نفر(
جایگزین شدند. گروه آزمایش تحت 8 جلسه آموزش مهارت تنظیم هیجان قرار گرفوت و گوروه گووا ه توا
پایان پژوهش، هیچ مداخله ای دریافت نکرد. ابزار پژوهش پرسشنامه های گرایش بوه رفتارهوای پرخطور
زاده محمدی و همکاران ) 1390 (، آمادگی برای بی حوصلگی فالمن و همکاران ) 2013 (، باور بوه دنیوای
عادلانه ساتون و داگلاس ) 2005 ( و سیستم های مغوزی _رفتوار کوارور و وایوت ) 1994 ( بوود. داده هوای
پژوهش با آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیره و استفاده از نرم افزار spss نسخه 24 تجزیوه و تحلیول
شد. نتایج نشان داد که آموزش مهارت تنظیم هیجان بر آمادگی برای بی حوصلگی، باور به دنیای عادلانه
و سیستم های مغزی_رفتار در نوجوانان با گرایش بوه رفتارهوای پرخطور تواثیر دارد ) 05 / 0 > P(. نتوایج
پژوهش حاکی از آن است که مهارت تنظیم هیجان از طریق تکنیک های تغییر ارزیوابی هوای شوناختی،
آموزش ابراز و تخلیه هیجان و ارزیابی مجدد منجر به کاهش بی حوصلگی، افزایش باور به دنیای عادلانه
و سیستم های بازداری رفتار در نوجوانان با گرایش به رفتارهای پرخطر می شود.

کلیدواژه‌ها

کلید واژه ها: تنظیم هیجان؛ بی حوصلگی؛ باور به دنیای عادلانه؛ سیستم های مغوزی _رفتوار؛ رفتارهوای پرخطر

مراجع

منابع
اکبرپور، فرهاد؛ زارع بهرام آبادی، مهدی؛ دوایوی، مهودی و حسونی، فریبوا ) 1400 (. اثربخشوی آمووزش
مهارت های تنظیم هیجان بر نشانگان درونی سازی و خودکنترلی در نوجوانان با گرایش به رفتارهای
پرخطر. فصلنامه تعالی مشاوره و روان درمانی، 10 ( 38 ،) 20 - 11 .
اعظمی، یوسف؛ سهرابی، فرامرز؛ برجعلی، احمود و چوپوان، احمود ) 1392 (. اثربخشوی آمووزش تنظویم
هیجان مبتنی بر مدل گراس بر کاهش خشم در افراد وابسته به مواد مخدر. فرهنگ مشواوره و روان
درمانی، 4 ( 16 ،) 68 - 53 .
ابراهیم تبار گردرودباری، اسفندیار؛ عمادیان، سیده علیوا و میرزائیوان، بهورام ) 1400 (. اثربخشوی برناموه
آموزش خانواده بر پیوند والدینی و رفتارهای پرخطر نوجوانان. ابن سینا، 23 ( 3 ،) 51 - 43 .
الوندی، حمیرا و صدیق، هلن ) 1399 (. پیش بینی بهزیستی اجتماعی و اعتماد اجتماعی از طریو ق بواور
به دنیای عادلانه در مراجعین به مراکز مشاوره. پژوهش های روانشناسی اجتماعی، 10 ( 37 ،) 12 - 1 .
احمدی، غلامرضا؛ سهرابی، فرامرز و برجعلی، احمد ) 1397 (. اثربخشی آموزش تنظیم هیجان بر ارزیابی
مجدد و فرونشانی هیجانی سربازان با اختلال مصرف مواد افیونی. فرهنوگ مشواوره و روان درموان ی،
9 ( 34 ،) 191 - 209 .
بهشتی، مریم ) 1398 (. مقایسه سبک های دلبستگی و باور به دنیای عادلانوه بوین دختوران نوجووان بوا
رفتارهای خودآسیب رسانی و عادی. پژوهش های کاربردی در مشاوره، 2 ( 4 ،) 41 - 19 .
بهارلو، حوریه؛ صباحی، پرویز و رفیعی نیا، پروین ) 1396 (. مقایسوۀ سوبکهای اسوناد و بواور بوه دنیوای
عادلانه بین افراد روانرنجورگرا، برونگرا و عادی. پژوهش های علووم شوناختی و رفتواری ، 7 ( 1 ،) 50 -
35 .
بلندبالا، سمیه ) 1401 (. اثربخشی آموزش مهارتهوای تنظویم هیجوان بور آموادگی بورای بیحوصولگی و
گرایش به رفتارهای پرخطر در نوجوانان، هشتمین همایش ملی مطالعات و تحقیقات نوین در حوزه
علوم تربیتی، روانشناسی و مشاوره ایران، تهران.
پرتوی، لطیف ) 1400 (. بروز رفتارهای پرخطر با تأکید بر کیفیت زندگی در میوان نوجوانوان و جوانوان .
رفاه اجتماعی، 21 ( 81 ،) 240 - 195 .
تیموری، سعید؛ رمضانی، فاطمه و یزدان پناه، فرشوته ) 1398 (. رابطوه سیسوتم هوای مغوزی رفتواری و
تکانشگری با رفتارهای جنسی پرخطر . رویش روان شناسی، 8 ( 10 ،) 54 - 47 .
تقوایی نیا، علی و زارعی، فاطمه ) 1401 (. اثربخشی آموزش تنظیم هیجوان بور ارتقواء سولامت روانوی و
کاهش نشخوار فکری زنان مطلقه. مجله روانشناسی و روانپزشکی شناخت، 9 ( 3 ،) 56 - 44 .
جوهری، محسن و علیجانی، فاطموه ) 1400 (. مقایسوه ویژگوی شخصویتی و سوبک دلبسوتگی و رفتوار
پرخطردرنوجوانان عادی و دارای اختلال سولوک . فصولنامه روان شناسوی کواربردی ، 15 ( 4 ،) 178 -
157 .
فصلنامه پژوهش های کاربردی در علوم رفتاری/ 45
دهقان پور، ویدا؛ رفیعوی پوور، اموین؛ ابوالمعوالی، خدیجوه؛ ثابوت، مهورداد و وحیددسوتجردی، مهودی
( 1400 (. الگوی ساختاری درد ادراک شده بر اساس سیستم های مغزی/رفتاری و حمایت اجتمواعی
با میانجیگری تحمل پریشانی. فصلنامه روان شناسی کاربردی، 15 ( 4 ،) 31 - 11 .
رزاق پور، مهدی و حسین زاده، علی اصغر ) 1398 (. نقش میانجیگر راهبردهای تنظیم شناختی هیجانی
در رابطه بین ویژگی های شخصیتی با نشانه های جسمانی سازی دانشوجویان دختور . فصولنامه روان
شناسی کاربردی، 13 ( 2 ،) 316 - 295 .
رستمی، سمیرا و خرمایی، فرهاد ) 1399 (. اثربخشی آموزش همدلی بر بخشش: بررسوی نقوش بواور بوه
دنیای عادلانه. دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی، 21 ( 4 ،) 80 - 72 .
زارعی، سلمان ) 1399 (. نقش واسطه ای بی حوصلگی و ترس از در حاشیه ماندن در رابطه بین نشوانگان
افسردگی و استفاده مشکل زا از تلفن همراه. مطالعات روانشناختی، 16 ( 2 ،) 124 - 109 .
زاده محمودی، علوی؛ احمودآبادی، زهوره و حیودری، محموود ) 1390 (. تودوین و بررسوی ویژگوی هوای
روان سنجی مقیاس خطرپذیری نوجوانوان ایرانوی . مجلوه روانپزشوکی و روانشناسوی بوالینی ایوران ،
17 ( 3 ،) 225 - 218 .
زارعی، سلمان ) 1400 (. رابطه حالت بی حوصلگی با آمادگی اعتیاد در بین نوجوانان پسر: نقوش تعودیل
کنندگی بهزیستی معنوی. فصلنامه علمی اعتیادپژوهی، 15 ( 59 ،) 84 - 65 .
صفاریه، محدثه ) 1400 (. رابطه ی آمادگی بوی حوصولگی بوا میوزان عملکورد تحصویلی دانوش آمووزان
متوسطه شهرستان سمنان: نقش واسطه ای درگیری تحصیلی. رویش روان شناسوی، 10 ( 10 ،) 40 -
27 .
عباسی کردآبادی، زهرا ) 1395 (. بررسی اثر بخشی درمان مبتنی بر افق زمان بر اجتناب تجربه ای و بوی
وصلگی مادران دارای دختر ناتوان هوشی در مقطع ابتدایی شوهر اصوفها . ن پایوان ناموه کارشناسوی
ارشد اصفهان )خوراسگان(.
علیووزاده، سووعیده؛ مهوودوی، حانیووه السووادات و پورشووهریاری، مووه سوویما ) 1400 (. اثربخشووی آموووزش
خودشفقت ورزی شناختی بر ادراک اجتماعی تجورد و بواور بوه دنیوای عادلانوه در دختوران مجورد .
مطالعات روان شناختی، 17 ( 4 ،) 140 - 121 .
عینی پور، جواد؛ بیات، مریم و پاشنگ، سارا ) 1400 (. پیش بینی اعتیاد به اینترنت دانشجویان بر اسواس
سیستم های مغزی رفتاری. مجله دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی، - 19 ( 1 ،) 98 - 85 .
قائدنیای جهرمی، علی؛ نوری، ربابه؛ حسنی، جعفر و فرمانی شهرضا، شویوا ) 1393 (. اثربخشوی آمووزش
گروهی راهبردهای نظم جویی فرایندی هیجان در مقابله شناختی افراد مبتلا به سوء مصورف موواد .
فصلنامه علمی اعتیادپژوهی، 8 ( 31 ،) 90 - 71 .
قیصری، زهرا؛ صاحبدل، حسین و ابراهیم پور، مجید ) 1400 (. بررسی اثربخشی روان درموانی انگیزشوی
بر رفتارهای پرخطر )رفتار جنسی، خشونت( دانش آموزان. مجله علمی پژوهان، 19 ( 3 ،) 33 - 27 .
46 / اثربخشی آموزش مهارت تنظیم هیجان بر آمادگی برای بی حوصلگی، باور به دنیای عادلانه و…
کهنسال نالکیاشری، سعیده؛ اسدی مجره، سامره و اکبری، بهمن ) 1401 (. ارائه مودل سواختاری رابطوه
سبک های فرزند پروری ادراک شده با رفتارهای پور خطور از راه میوانجی گوری تواب آوری و تنظویم
هیجان در نوجوانان. فصلنامه علمی پژوهشوی روشوها و مودل هوای روانشوناختی ، - 13 ( 47 ،) 116 -
101 .
گل پرور، محسن و عریضی، حمیدرضا ) 1386 (. اعتباریابی پرسشنامه های باورهای دنیای عادلانوه بورای
خود و دیگران . مجله پژوهشی علوم انسانی دانشگاه اصفهان، 25 ( 4 ،) 212 - 193 .
محمودی، هیوا و کربلایی باقری، زهرا ) 1399 (. اثربخشی درمان پذیرش و تعهد بر احساس امیودواری و
باور به جهان عادل در بیماران مبتلا به سرطان سینه. فصلنامه علمی پژوهشی روانشناسی سلامت، -
9 ( 34 ،) 170 - 155 .
محمدی حسینی اصل، فائزه؛ ساکن آذری، رعنا؛ عبدالتاجودینی، پرویوز و اقدسوی، علوی نقوی ) 1401 .)
پیش بینی رفتارهای پرخطر براساس ارضای نیازهای بنیادی روانشناختی، تنظیم شناختی هیجوان و
سبک های دلبستگی با میانجی گری نشاط ذهنی در نوجوانان دختر. مجله روانشناسی و روانپزشوکی
شناخت، 9 ( 2 ،) 130 - 117 .
مظفری، نظیر؛ باقریان، فاطموه؛ زاده محمودی، علوی و حیودری، محموود ) 1399 (. شناسوایی چیسوتی
وچگونگی رفتارهای پرخطر در نوجوانان درگیر رفتارهوای پرخطور : یوک مطالعوه ی پدیدارشناسوانه .
فصلنامه علمی اعتیادپژوهی، 14 ( 56 ،) 224 - 199 .
مجدی، هادی؛ عطادخت، اکبر؛ حضرتی، شیوا و صبحی قراملکی، ناصور ) 1399 (. مقایسوه سیسوتم هوای
مغزی/ رفتاری و دشواری در تنظویم هیجوان در دانشوجویان بوا و بودون نشوانگان بوالینی اخوتلال
اضطراب اجتماعی. روانشناسی بالینی و شخصیت، 17 ( 1 ،) 174 - 165 .
میکائیلی، نیلوفر؛ نریمانی، محمد و درودی، جواد ) 1399 (. نقش سیستم های مغزی رفتاری و سرشوت و
منش در پیش بینی سایکوپاتی در دانوش آمووزان دارای نشوانه هوای اخوتلال سولوک . روان شناسوی
مدرسه و آموزشگاه، 9 ( 2 ،) 168 - 149 .
نظام زاده، بهنام؛ طیبی، صودراله؛ موالکی رسوتم آبوادی، مرجوان؛ اکبوری، حمیدرضوا و نوامجو، فرهواد
( 1400 (. پیش بینی گرایش به رفتارهای پرخطر براساس درماندگی روانشناختی و تحمل پریشوانی
در نوجوانان بزهکار. دوفصلنامه مطالعات روانشناختی نوجوان و جوان، 2 ( 1 ،) 23 - 12 .
نیازی، محسن و سلیمان نژاد، محمد ) 1397 (. زمینه های گرایش به رفتارهای پرخطر در بین نوجوانوان
و جوانان شهر کاشان. پژوهشنامه مددکاری اجتماعی، 5 ( 16 ،) 201 - 169 .
Ahlich, E., & Rancourt, D. (2022). Boredom proneness, interoception, and emotional eating. Appetite, 178(1), 16-27.
Blackie, L. E., Roepke, A. M., Hitchcott, N., & Joseph, S. (2018). Can people experience posttraumatic growth after committing violent acts. Peace and Conflict: Journal of Peace Psychology, 22(4), 409-417.
Benjamin, J. (2020). Just world beliefs mediate the well-being effects of spiritual/afterlife beliefs among older Australians. Journal of Religion, Spirituality & Aging, 22(2), 45-54.
فصلنامه پژوهش های کاربردی در علوم رفتاری/ 47
Broerman, R. L., Ross, S. R., & Corr, P. J. (2021). Throwing more light on the dark side of
psychopathy: An extension of previous findings for the revised reinforcement
sensitivity theory. Personality and Individual Differences, 68(1), 165–169.
Barbee, B., & Gourley, S. (2022). Brain systems in cocaine abstinence-induced anxiety-like behavior in rodents: A review. Addiction Neuroscience, 2(6), 100-112.
Bouvette-Turcot, A., Fleming, A., Unternaehrer, E., Gonzalez, A., Atkinson, L., & Gaudreau, H. (2020). Maternal symptoms of depression and sensitivity mediate the relation between maternal history of early adversity and her child temperament: the inheritance of circumstance. Development and psychopathology, 32(2), 605- 613.
Cheah, Y. K., Lim, H. K., & Kee, C. C. (2019). Personal and family factors associated with high-risk behaviours among adolescents in Malaysia. Journal of pediatric nursing, 48(1), 92-97
Carver, C.S. & White, T.L. (1994). Behavioral inhibition, behavioral activation and affective responses to impendingreward and punishment: The BIS/BAS scales. Journal of Personality and Social psychology, 67(2), 319-333.
Chou, W. J., Chang, Y. P., & Yen, C. F. (2020). Boredom proneness and its correlation with internet addiction and internet activities in adolescents with attention- deficit/ hyperactivity disorder. Kaohsiung Journal of Medical Sciences, 34(8), 467-474.
Coccaro, E., Drossos, T., Kline, D., & Lazarus, S. (2022). Diabetes distress, emotional regulation, HbA1c in people with diabetes and a controlled pilot study of an emotion-focused behavioral therapy intervention in adults with type 2 diabetes. Primary Care Diabetes, 11(3), 17-24.
Dalbert, C., & Filke, E. (2007). Belief in a just world, justice judgments, and their functions for prisoners. Criminal Justice and Behavior, 34(3), 1516-1527.
Defoe, I. N., Dubas, J.S., Edwin, S., Dalmaijer, A., & Marcel, A. (2020). Is the Peer Presence Effect on Heightened Adolescent Risky Decision-Making only Present in Males? Journal of Youth and Adolescence, 49(1), 693–705.
Donahue, J., & Caraballo, I. (2019). Examining the triarchic model of psychopathy using
revised Reinforcement Sensitivity Theory. Personality and Individual Differences, 80(1), 125–130.
Daniel, SK., Abdel-Baki, R., & Hall, GB. (2020). The protective effect of emotion regulation on child and adolescent wellbeing. Journal of Child and Family Studies; 29(1), 2010-2027.
Depue, RA., & Iacono, WG. (2018). Neurobehavioral aspects of affective disorders. Annual Review of Psychology, 40(1), 457–492.
Fahlman, S. A., Mercer-Lynn, K. B., Flora, D. B., & Eastwood, J. D. (2013). Development and validation of the multidimensional state boredom scale. Assessment, 20(1), 68-85.
Ferraro, I., & Taylor, A. (2021). Adult attachment styles and emotional regulation: The role of interoceptive awareness and alexithymia. Personality and Individual Differences, 173(4), 41-50.
Gray, J. A. (1991). Neural systems, emotion and personality. In J. Madden, IV (Ed.), Neurobiology of learning, emotion, and affect. New York: Raven Press
Golberstein, E., Wen, H., & Miller, B. F. (2020). Coronavirus disease 2019 (COVID-19) and mental health for children and adolescents. JAMA pediatrics, 174(9), 819-820.
Gross, J. J. (2007). Handbook of emotion regulation. New York: Guilford press.
Hongle, G., Yujie, L., & Yufang, C. (2020). Negative life events and nonsuicidal self injury in prisoners: The mediating role of hopelessness and moderating role of belief in a just world. Clinical Psychology, 43(4), 13-29.
48 / اثربخشی آموزش مهارت تنظیم هیجان بر آمادگی برای بی حوصلگی، باور به دنیای عادلانه و…
Hazzard, V., Miller, A., Bauer, K., Mukherjee, B., & Sonneville, K. (2020). Mother-child and father-child connectedness in adolescence and disordered eating symptoms in young adulthood. The journal of adolescent health, 66(3), 366-371.
Haynos, A., Hill, B., & Fruzzetti, AE. (2019). Emotion regulation training to reduce problematic dietary restriction: An experimental analysis. Appetite; 103(1), 265-274.
Kwon, K., Kupzyk, K., & Benton, A. (2020). Negative emotionality, emotion regulation, and achievement: Cross-lagged relations and mediation of academic engagement. Learning and Individual Differences, 67(2), 33-40.
Linhares, L., Torres, A., & Pereira, C. (2022). Live by the sword, die by the sword: Measuring belief in a just world with popular sayings, Personality and Individual Differences, 195(12), 67-79.
Mu, G. M., Hu, Y., & Wang, Y. (2020). Building resilience of students with disabilities in China: The role of inclusive education teachers. Teaching and Teacher Education, 67(3), 125-134.
Napora, P., Kobrzycka, A., Koziec, K., & Wieczorek, M. (2022). Effect of selective cyclooxygenase inhibitors on animal behaviour and monoaminergic systems of the rat brain. Behavioural Brain Research, 438(2), 114-123.
Pawlak, M., Kruk, M., Zawodniak, J., & Pasikowski, S. (2022). Examining the underlying structure of after-class boredom experienced by English majors. System, 106(6), 27-39.
Rahayu, A., Rahman, F., Yulidasari, F., Syahadatina, N., Rosadi, D., & Laily, N. (2019). Effectiveness of Eduche Method (Education Card Healthy) Reducing the Event of Osteopenia in Adolescent Private Vocational School, Martapura River Region. Indian Journal of Public Health Research & Development, 10(11), 223-234.
Shults, R., Shaw, K., Yellman, M., & Jones, E. (2022). Does geographic location matter for transportation risk behaviors among U.S. public high school Students. Journal of Transport & Health, 22(11), 34-41.
Sutton, R. M., & Douglas, K. M. (2005). Justice for all, or just for me? More evidence of the importance of the self-other distinction in just-world beliefs. Personality and Individual Differences, 39(1), 637-645.
South, E., Rodgers, M., Wright, K., Whitehead, M., & Sowden, A. (2022). Reducing lifestyle risk behaviours in disadvantaged groups in high-income countries: A scoping review of systematic reviews. Preventive Medicine, 154(7), 69-76.
Sadka, O., Antle, A. (2022). Interactive Technologies for Emotion Regulation Training: A Scoping Review. International Journal of Human-Computer Studies, 168(10), 290-299.
Wegner, L., & Flisher, A. J. (2019). Leisure boredom and adolescent risk behavior: a systematic review. Journal of Child and Adolescent Mental Health, 2(1), 1-28.
Westgate, E. C., & Wilson, T. D. (2018). Boring thoughts and bored minds: The MAC model of boredom and cognitive engagement. Psychological Review, 125(5), 689-713.
Zhao, T., Ye, L., Hu, Z., & Fu, R. (2022). A serial mediation model of the relationship between suppression emotion-regulation tendency and outcomes of MOOC learning by Chinese university students: The role of cognitive appraisals, boredom, and behavioral avoidance. Computers & Education, 187(11), 454-463