تحلیل ساختاری موانع موثر بر تحقق‌پذیری حکمروایی خوب شهری (مطالعه موردی: کلان‌شهر تهران)

فصلنامه آینده پژوهی شهری

مقاله 3، دوره 3، شماره 2 - شماره پیاپی 9، مرداد 1402، صفحه 71-48   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/uf.2023.1981017.1103

نویسندگان

شبناز خمجانی¹؛ رحیم سرور^{* 2}؛ طوبی امیر عضدی³؛ آزاده اربابی سبزواری³

¹دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد اسلامشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

²استاد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

³دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد اسلامشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

 امروزه رویکردهای گوناگونی در عرصۀ مدیریت شهری مطرح شده است که حکمروایی خوب شهری، از مطرح‌ترین آن‌هاست. حکمروایی جایگزینی برای روش‌های سنتی مدیریت و حکمرانی به‌شمار می‌آید. در این راستا مقاله حاضر کوشیده است با روش تحلیل ساختاری، موانع موثر بر تحقق­پذیری حکمروایی خوب شهری در کلان­شهر تهران را بازشناسی و خوشه­بندی کند. داده­های نظری با روش اسنادی و داده­های تجربی با روش پیمایشی بر پایه تکنیک دلفی تهیه شده است. جامعه آماری20 نفر از خبرگان شهری بر اساس نمونه‌گیری هدفمند  بود. 50 عامل در 8 بعد شفاف­سازی، پاسخگویی، مشارکت مردمی، اثربخشی،اجماع گرایی، قانونمندی، مسئولیت­پذیری و عدالت با روش تحلیل اثرات متقابل ساختاری در نرم‌افزار MICMAC پردازش شده است. نتایج پژوهش از تحلیل اثرات متقابل، بیانگر پراکندگی موانع در وضعیتی پیچیده و بینابین از اثرگذاری و اثرپذیری است؛ نظام خوشه­بندی موانع حاکی از تمرکز موانع تاثیرگذار و دوگانه (موانع ریسک و هدف) است. عوامل پنهان کاری و عدم شفافیت در تصمیم­گیری نهان و آشکار مدیران شهری، پایین بودن میزان صداقت مسئولان، عدم آگاهی شهروندان در خصوص برنامه­ها و تصمیمات شهرداری، فقدان شفافیت در سیاست­های درآمد و هزینه­های شهرداری، عدم انسجام و ضعف نظم حقوقی در قوانین ومقررات مربوط به کنترل و هدایت توسعه شهری، بی اعتمادی و ابهام در پاسخگویی مسئولان شهری، ضعف عملکرد شهرداری در فرایند برنامه­ریزی، تصمیم گیری و اقدام، چندپارچگی در مدیریت و تصمیم­گیری در درون شهرداری، عدم اجرای ضوابط و مقررات نظارتی کنترل از سوی مراجع ذیربط، مقاومت در اعتراف به خطا و اشتباه مدیریتی در میان مسئولان شهری، عدم مشارکت مستمر شهرداری در رفع مشکلات شهری، برخورد نابرابر با فعالیت­های غیرقانونی در شهرداری، ضعف در عمل کردن به وعده­های داده شده توسط مسئولان شهرداری، فقدان یا ضعف نظارت همگانی و نگرش بخشی و فقدان نگرش سیستمی به اداره شهر بیشترین تاثیرگذاری مستقیم را در عدم تحقق­پذیری حکمروایی خوب در کلان­شهر تهران را دارند.

کلیدواژه‌ها

حکمروایی؛ حکمروایی خوب شهری؛ توسعه پایدار شهری؛ تحلیل ساختاری؛ کلان‌شهرتهران

مراجع