اثر قدرت و دانش مالی مدیرعامل بر رابطه بین ریسک سازمانی و عملکرد شرکت

قضاوت و تصمیم گیری در حسابداری

دوره 2، شماره 7، مهر 1402، صفحه 67-86   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jdaa.2023.705527

نویسندگان

محمد امری اسرمی^{* 1}؛ فاطمه جلالی²؛ فهیمه کاظمی حاجی³

¹گروه حسابداری، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اداری، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

²گروه حسابداری، دانشکده اقتصاد، مدیریت وعلوم اداری، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

³گروه حسابداری، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران.

چکیده

چکیده
در این مطالعه اثر قدرت و دانش مالی مدیرعامل بر رابطه بین ریسک سازمانی با عملکرد شرکت بررسی شده است. با روش غربال گری منظم 102 شرکت به‌عنوان نمونه از شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران انتخاب شد. آزمون‌ها با الگوی داده‌های تابلویی با اثرات ثابت انجام شده است. نتایج نشان داد ریسک سازمانی با عملکرد شرکت رابطه منفی و معنادار دارد بنابراین با افزایش ریسک­های شرکت، عملکرد شرکت ضعیف و بازدهی کاهش می­یابد. قدرت مدیرعامل با عملکرد شرکت رابطه منفی و معنادار دارد، لذا، قدرت مدیران عامل با وظیفه دوگانه، زمینه فرصت­طلبی آنها را در جهت منافع خودشان فراهم می­کنند. دانش مالی مدیران عامل با عملکرد شرکت رابطه مثبت و معناداری دارد، بنابراین دانش مالی آن­ها موجب بهبود مکانیزم‌های راهبری شرکتی و بهبود عملکرد شرکت می­گردد. اما قدرت و دانش مالی مدیران عامل بر رابطه ریسک سازمانی با عملکرد اثر نداشته است.  

کلیدواژه‌ها

واژه‌های کلیدی: قدرت مدیرعامل؛ دانش مالی مدیرعامل؛ ریسک سازمانی؛ عملکرد شرکت

اصل مقاله

https://doi.org/10.30495/jdaa.2023.1978353.1074

 

 

اثر قدرت و دانش مالی مدیرعامل بر رابطه بین ریسک سازمانی و عملکرد شرکت

 

 

 

تاریخ دریافت: 15/04/1402                  تاریخ پذیرش: 06/06/1402

محمد امری اسرمی*[1] فاطمه جلالی[2] فهیمه کاظمی حاجی[3]

 

 

 

چکیده

در این مطالعه اثر قدرت و دانش مالی مدیرعامل بر رابطه بین ریسک سازمانی با عملکرد شرکت بررسی شده است. با روش غربال گری منظم 102 شرکت به‌عنوان نمونه از شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران انتخاب شد. آزمون‌ها با الگوی داده‌های تابلویی با اثرات ثابت انجام شده است. نتایج نشان داد ریسک سازمانی با عملکرد شرکت رابطه منفی و معنادار دارد بنابراین با افزایش ریسک­های شرکت، عملکرد شرکت ضعیف و بازدهی کاهش می­یابد. قدرت مدیرعامل با عملکرد شرکت رابطه منفی و معنادار دارد، لذا، قدرت مدیران عامل با وظیفه دوگانه، زمینه فرصت­طلبی آنها را در جهت منافع خودشان فراهم می­کنند. دانش مالی مدیران عامل با عملکرد شرکت رابطه مثبت و معناداری دارد، بنابراین دانش مالی آن­ها موجب بهبود مکانیزم‌های راهبری شرکتی و بهبود عملکرد شرکت می­گردد. اما قدرت و دانش مالی مدیران عامل بر رابطه ریسک سازمانی با عملکرد اثر نداشته است.  

واژه‌های کلیدی: قدرت مدیرعامل، دانش مالی مدیرعامل، ریسک سازمانی، عملکرد شرکت.

 

 

1- مقدمه

مدیران معماران راهبردهای نوآورانه و رهبرانِ ایجاد ارزش و ارتقا عملکرد شرکت می‌باشند، قدرت و دانش آن­ها بر راهبردها و عملکرد شرکت تأثیر دارد. عملکرد شرکت‌ها برای سرمایه‌گذاران بالفعل و بالقوه، مدیران شرکت‌ها و جامعه حائز اهمیت است، به ویژه، عملکرد عملیاتی از قبیل کیفیت، سرعت، انعطاف‌پذیری، قابلیت اطمینان، موجودی، موقعیت بازار، فروش بین­المللی و رضایت مشتری برای شرکت­ها حیاتی است (فرح آبادی و همکاران، 1401). بنابراین، سازماندهی مناسب کسب و کار می‌تواند سود بلندمدت به ارمغان آورد. شرکت‌های با عملکرد بالاتر، سودآورتر می­باشند و محیط مناسب‌تری برای تولید محصولات با کیفیت ایجاد خواهند کرد، متعاقبا درآمد پرسنل شرکت نیز افزایش می‌یابد (میرزا و جاوید[4]، 2013). لذا، مدیریت نقش عمده‌ای در تعیین راهبردها و عملکرد شرکت دارد. مدیرانِ سطوح بالای سازمانی، اختیار و قدرت زیادی در تصمیم‌گیری سازمانی دارند، گرایش‌های فردی، سلیقه‌ها و احساسات آن­ها بر انتخاب سیاست‌ها و رویه‌های شرکت اثرگذار است (حاجی ابراهیمی و اسکندر، 1398). از طرف دیگر، بحران اقتصادی با نوسان و عدم­اطمینان متغیرهای کلان اقتصادی هم‌بستگی دارد، لذا این‌ها می‌تواند بر توانایی و قدرت مدیر و متعاقباً بر عملکرد شرکت اثر بگذارد (نکویی‌زاده و همکاران، 1399). پس از بحران‌های جهانی و شیوع بیماری‌های همه‌گیر مانند بیماری کووید-19 و در پی آن­ها ورشکستگی شرکت‌ها، نهادهای وابسته به ذینفعان خواستار نظارت بیشتر بر خطرات شرکت‌ها شدند تا اطمینان یابند که منافع و ارزش‌های سهامداران حفظ و تقویت شود. پاسخی مناسب به چنین انتظارات رو به رشدی، ظهور پارادایم جدید «مدیریت ریسک سازمانی» است که به‌عنوان یک سیستم کنترلی شناخته می‌شود. انتظار می‌رود که مدیریت ریسک با تعیین و کاهش ریسک در دستیابی به اهداف راهبردی سازمان، سیستم اندازه‌گیری عملکرد را تکمیل کند (کوکوبی و گِمچیو[5]، 2016). از سوی دیگر، چنانچه خطاها به‌خوبی مدیریت نشود می‌تواند منجر به فروپاشی شرکت شود، لذا، شناسایی و مدیریت ریسک‌ها، سبب جلوگیری و یا کاهش تأثیر ریسک بر عملکرد شرکت می‌شود (کوکوبی و گِمچیو، 2016). با این حال، در مورد اینکه چگونه قدرت و نفوذ مدیران با عملکرد شرکت ارتباط دارند هیچ‌گونه اجماع نظری وجود ندارد. بنابراین، این مساله مطرح می‌شود که آیا قدرت و دانش مالی مدیران عامل شرکت‌ها و مدیریت ریسک سازمانی بر عملکرد شرکت‌ها اثرگذار است؟ امروزه شرکت‌ها در بازارهای رقابتی همواره برای تنازع بقا می‌کوشند، شناسایی عوامل مؤثر بر بحران‌های مالی مهم است زیرا این عمل می‌تواند ذینفعان سازمان‌ها را برای برنامه‌ریزی جهت پیشگیری از ورشکستگی یاری رساند. در نتیجه، دانش­افزایی پژوهش حاضر در مورد نقش قدرت و دانش مالی مدیر عامل بر رابطه ریسک سازمانی با عملکرد شرکت‌ها است.

 

 

 

2. مبانی نظری و مروری بر پیشینه پژوهش

عملکرد شرکت تعابیر متفاوت و در عین حال گسترده­ای دارد و عمدتاً به ظرفیت توسعه و سودآوری شرکت­ها، از جمله رشد سود و بازده فروش اشاره دارد (فرح آبادی و همکاران، 1401)، گرچه انتظار می­رود مطالعات آینده بین عملکرد عملیاتی و مالی تمایز قائل شود. مدیران عامل وظیفه برنامه­ریزی، طراحی، هدایت، کنترل و تصمیم­گیری در امور شرکت­ها را به عهده دارند. براساس نظریه سازمانی، قدرت مدیریت شرکت همیشه موجب زیان نیست بلکه در برخی شرایط می‌تواند مفید باشد. مدیران عامل قدرتمند می‌توانند با تصمیم‌گیری سریع و واکنش سریع نسبت به تغییرات محیطی موفق باشند. بنابراین، قدرت اجرایی آن­ها می‌تواند برای شرکت ایجاد ارزش کند (انوشیروانی و ساعدی، 1397). مدیران با قدرت بیشتر به احتمال زیاد شرکت را همسو با منافع سهام‌داران، هدایت می‌کنند (جنسن و مکلینگ[6]، 1976). مدیران عامل قدرتمند، تغییرات مثبت بیشتری در عملکرد شرکت ایجاد می­کنند، همچنین، در شرایط بحران مالی، توانایی و قدرت مدیران عامل، به شرکت‌ها برای تأمین مالی کمک می‌کند. لذا، آن­ها می‌توانند فرصت‌های سرمایه‌گذاری بیشتری را دنبال کنند (آدامز[7] و همکاران، 2005). بنابراین، توانایی بالای مدیران مشکلات کم سرمایه‌گذاری دوره بحران را جبران می‌کند که به نوبه خود ارزش شرکت را افزایش می‌دهد (کاستودیو و متزگر، 2013). از منظر نظریه نمایندگی، با بزرگ‌تر شدن شرکت‌ها، اداره شرکت به مدیران واگذار می‌شود تصمیمات ضعیف آن­ها مانند تأمین مالی با هزینه بالاتر و یا چشم‌پوشی از فرصت‌های سرمایه‌گذاری مناسب بر عملکرد تأثیر منفی دارد (اخگر و زاهددوست، 1399) و در پی آن، با افزایش قدرت مدیرعامل، مشکل نمایندگی افزایش می‌یابد و باعث تقویت منافع آن­ها و تضاد منافع مدیران و سهامداران می‌شود. مدیران قدرتمند، نسبت به نتایج تصمیمات خود، بیش اعتماد و خوشبین هستند و در تصمیمات راهبردی خود، توصیه‌های حرفه‌ای و تخصصی را نادیده می‌گیرند. این امر می‌تواند به قضاوت اشتباه و پرهزینه منجر شود. بر اساس نظریه نمایندگی قدرت مدیرعامل با وظیفه دوگانه، به‌شدت بر هیئت‌مدیره تأثیر می‌گذارد. شواهد تجربی مؤید این دیدگاه است که قدرت مدیرعامل به‌خاطر کاهش نظارت مؤثر هیئت‌مدیره احتمالاً منجر به رفتارهای فرصت‌طلبانه بیشتری می‌شود و تأثیر منفی بر عملکرد شرکت خواهد داشت (ببچوک[8] و همکاران، 2011). در این راستا، دوگانگی وظیفه مدیرعامل قدرت نظارت هیئت‌مدیره را کاهش داده و قدرت مدیرعامل را افزایش میدهد (هایوارد و همبریک، 1997، نقل در یزدی و همکاران، 1401). وقتی مدیرعامل قدرت تصمیم‌گیری بیشتری دارد، عملکرد شرکت‌ها نوسان بیشتری دارد (لی[9] و همکاران، 2016). پور بختیاری و همکاران (1397) و یزدی و همکاران (1401) یافته‌اند در شرکت‌هایی که دوره تصدی مدیرعامل کوتاه‌ است آن­ها استراتژی‌های کوتاه مدت به کار خواهند گرفت و دیدگاه بلندمدت ندارند، این موضوع بر عملکرد شرکت تأثیر منفی خواهد داشت. بنابراین فرضیه اول پژوهش بدین شرح است:

 

فرضیه اول: بین قدرت مدیرعامل و عملکرد شرکت رابطه منفی وجود دارد.

مدیران عامل که در رشته‌های مالی از جمله حسابداری، حسابرسی، مدیریت مالی و اقتصاد تحصیل کرده‌اند، با جنبه‌های مختلف حسابداری، مالی و اقتصادی آشنایی دارند و بهتر می‌توانند اطلاعات مالی را تجزیه و تحلیل کنند، لذا آن­ها بر کنترل‌های اداری و مالی داخلی، شفافیت افشای اطلاعات و وظایف محوله نظارت بهتر خواهند داشت و از فرض احتیاط در حسابداری پیروی می‌نمایند، متعاقباً این مدیران عامل زمینه کاهش عدم تقارن اطلاعات بین ذینفعان، کاهش انواع اشتباه در سیستم‌های مالی و بهبود شفافیت گزارش­گری مالی را فراهم می­کنند (قدمیاری و نقش­بندی، 1399). انتصاب‌های مدیران ‌عامل باید بر اساس شخصیت، تجارب و پیش زمینه‌های دانشگاهی آن­ها است (هیئت و ایرلند[10]، 1985؛ کراسلند و همبریک[11]، 2011). به‌عنوان‌مثال، در شرکت‌هایی که مدیران ‌عامل آن سابقه کاری تحقیق و توسعه دارند، هزینه‌های تحقیق و توسعه بیشتر است (بارکر و مولر[12]، 2002). همچنین مدیران عامل دارای پیش­زمینه بازاریابی بهتر از همتایان خود سیاست‌های بازاریابی شرکت را هدایت می­کنند (کویونکو[13] و همکاران، 2010). پیشینه تحصیلی و دانش مدیران، تصمیمات و نحوه اداره شرکت را به‌شدت تحت ‌تأثیر قرار می‌دهد و آن­ها را در حل مشکلات مربوط در زمینه‌های اجرایی توانمندتر می‌کند (کولینان[14] و همکاران، 2017). مطابق با ادبیات مدیریت راهبردی، مدیران ‌عامل ترجیحات و تمایلات خود را در سازمان پیاده می‌کنند و به رخدادهایی که همسو با این ترجیحات و تمایلات هستند، توجه بیشتری دارند (شن[15]، 2003). لذا، مدیران ‌عامل با دانش مالی، توجه و نظارت بیشتری به بخش‌های مالی شرکت دارند. این نظارت ممکن است روش‌های خلاف اصول حسابداری به‌کارگرفته شده توسط کارکنان را نیز کشف کند. همچنین درصد خطاهای ارتکابی، برآورد و قضاوت اشتباه را کاهش می‌دهد (باتواح[16] و همکاران، 2015). این توانایی، زمان آماده‌سازی مدارک حسابداری را کمتر و زمان مورد نیاز برای انجام حسابرسی را کاهش می‌دهد، زیرا تقلب و خطاها کاهش می‌یابد. همچنین این دسته از مدیران، از سیاست‌های مالی برتر، کاهش تحریف­های عمدی و افزایش سودآوری بهره می‌برند (ماتسوناگا[17] و همکاران، 2013). دانش مالی مدیران عامل موجب کاهش ریسک عملکرد ضعیف شرکت و کاهش ریسک عدم موفقیت و کاهش ریسک تجاری شرکت می‌شود (کاستودیو و متزگر[18]، 2014) و نیز دانش مالی مدیران عامل با ارتقای شفافیت گزارش­گری مالی مرتبط است (ماتسوناگا و همکاران، 2013) و این امر موجب کاهش گزارش­گری مالی نادرست می‌شود. پس از تدوین دستورالعمل راهبری شرکتی توسط سازمان بورس تهران، مسئولیت طراحی، استقرار و نگهداری کنترل‌های داخلی در شرکت­های عضو بورس تهران را به هیئت‌مدیره واگذار کرده است، بنابراین، از مدیران عامل شرکت­ها انتظار می‌رود تا از ریسک مالی، کنترل‌های داخلی و گزارش­گری مالی شرکت، شناخت و دانش کافی داشته باشد. بنابراین فرضیه دوم پژوهش را می‌توان این گونه طرح کرد:

فرضیه دوم: بین دانش مالی مدیرعامل و عملکرد شرکت رابطه مثبت وجود دارد.

تهدیدها و خطرهای زیادی در حوزه‌های مختلف، عملیات شرکت را احاطه می‌کند که موجب بروز عدم­اطمینان می‌شود، عدم­اطمینان تأثیر منفی بر عملکرد شرکت دارد (والکر[19] و همکاران، 2002). عدم­اطمینان هم در فرصت‌ها و هم در مخاطرات وجود دارد که منجر به ریسک سازمانی می‌شود. بحران‌های اقتصادی، عدم­اطمینان را افزایش داده و متعاقباً ریسک‌های سازمانی و اقتصادی افزایش می‌یابد. بحران اقتصادی منجر به کاهش سود بسیاری از شرکت‌ها شده و مدیران اغلب به‌منظور گمراه کردن سهامداران نسبت به عملکرد واقعی شرکت، سود را مدیریت می‌کنند که مدیریت سود از طریق دستکاری ارقام حسابداری یا دستکاری فعالیت‌های واقعی انجام می‌شود (فاسبرگ[20]، 2013). از این­رو، فرضیه سوم پژوهش بدین شرح است:

فرضیه سوم: بین ریسک سازمانی و عملکرد شرکت رابطه منفی وجود دارد.

مدیران عامل با ارزیابی عملکرد شرکت خودشان، می‌کوشند تا با شناسایی قوت‌ها، ضعف‌ها، فرصت‌ها و تهدیدهای[21] حوزه فعالیت‌های شرکت، با انتخاب استراتژی مطلوب، زمینه بهبود عملکرد شرکت فراهم شود (الامری و داویداو[22]، 2016). یلماز[23] (2019) نشان داد که عامل انسانی نقش تعیین­کننده و راهبردی بر عملکرد تجاری شرکت‌ها ایفا می‌کند. مدیران به دلیل منافع متفاوت ممکن است با تصمیم­های خود شرکت را دچار خطر کنند، قدرت مدیران عامل زمینه پنهان کردن اخبار بد را فراهم می­کند و موجب تحریک آن­ها به استفاده از منابع بنگاه در راستای منافع شخصی خودشان می­شود (پژوهی و همکاران، 1401). از سوی دیگر، بحران اقتصادی بر رابطه قدرت مدیرعامل و عملکرد شرکت تأثیرگذار است، در تئوری و عمل می‌توان قدرت مدیران را به‌عنوان مهمترین عامل انسانی تأثیرگذار بر موفقیت شرکت در محیط کسب‌وکار و در نهایت افزایش عملکرد و ارزش شرکت تلقی کرد (سیائو و چوی[24]، 2013؛ علی‌نژاد و تارفی، 1396). از طرف دیگر، براساس نظریه نمایندگی، مدیران ممکن است با اهداف کوتاه­مدت، رویه­هایی را دنبال کنند که در بلندمدت برای سهامداران بهینه نباشد.  در غیاب قراردادهای بهینه، مدیران می­توانند از مزایای اطلاعاتی خود استفاده کنند و درگیر رفتارهای کوتاه­بینانه و فرصت­طلبانه شوند، چنین رفتارهایی ممکن است مدیران را به سوی تحریف اطلاعات سوق دهد به­طوری­که مدیران می­توانند برای حمایت از تظاهر به فرصت­های رشد قوی، اطلاعات مالی را دستکاری کنند و مدیریت سود اتفاق بیفتد (پژوهی و همکاران، 1401). بر اساس استدلال بالا، بین قدرت مدیرعامل و عملکرد شرکت رابطه منفی وجود دارد. پژوهش‌ها نشان می­دهد ریسک سازمانی نیز با عملکرد رابطه منفی دارد. لذا، فرضیه چهارم پژوهش این‌طور تدوین می‌شود:

فرضیه چهارم: قدرت مدیرعامل رابطه منفی بین ریسک سازمانی و عملکرد شرکت را تعدیل می‌کند.

مدیریت ریسک سازمانی، رویکردی است که از طریق آن، نظارت، تأمین مالی، بهره‌برداری، کنترل و ارزیابی خطرات مربوط به منابع مختلف به‌منظور تقویت روابط کوتاه­مدت و بلندمدت و افزایش اعتبار شرکت، انجام می‌شود، این رویکرد مشخص می‌کند که چقدر ریسک‌ها قابل کنترل است تا بتوانند ارزش تمام ذینفعان حفظ شوند (چوی[25] و همکاران، 2016). براساس نظریه شخصیت، مدیریت شرکت با انگیزه­های خودخواهانه برای افزایش منافع شخصی، اقدام به بیش­نمایی عملکرد شرکت می­کند. همچنین این بیش­نمایی می­تواند مطابق با نظریه سازمان باشد زیرا مدیر با انگیزه­ای خیرخواهانه و در جهت اهداف سازمان، اقدام به بیش­نمایی عملکرد شرکت از طریق به تعویق انداختن انتشار اخبار بد و نیز تسریع در انتشار اخبار خوب می­نماید، از این منظر، ریسک شرکت می­تواند برای نهادهای مالی و سرمایه­گذاری مورد توجه قرار گیرد (پژوهی و همکاران، 1401). دانش مالی مدیرعامل و اداره مطلوب ریسک سازمانی می‌تواند باعث کاهش هزینه‌ها و افزایش کارایی عملکرد شرکت شود، متعاقباً منجر به بهبود عملکرد، رشد ارزش شرکت و کاهش نوسان قیمت سهام شرکت می‌شود. افزایش سطح کیفیت حسابرسی و نظارت‌ها سبب کاهش اثر منفی شرایط بحرانی می‌شود و این موضوع سبب تأثیر مثبت قدرت و توانایی مدیریت بر ارزش و عملکرد مالی شرکت می‌شود، همچنین، افزایش سطح کیفیت گزارشگری مالی نیز سبب کاهش تأثیر منفی شرایط بحرانی می‌شود و موجب تأثیر مثبت قدرت و توانایی مدیریت بر ارزش شرکت می‌شود (نکوئی‌زاده و همکاران، 1399). بنابراین، مدیریت مؤثر ریسک سازمانی نیاز به تغییرات اساسی در نگرش‌های مدیرعامل در مورد ریسک سازمانی، استراتژی‌های تجاری و فرآیندهای داخلی و فناوری است (محمد شریفی و همکاران، 1400). لذا، فرضیه پنجم این پژوهش بدین صورت بیان می‌شود:

فرضیه پنجم: دانش مالی مدیرعامل رابطه منفی بین ریسک سازمانی و عملکرد شرکت را تعدیل می‌کند.

 

3- روش پژوهش

این پژوهش براساس داده‌های آرشیوی، از نوع پس‌رویدادی است. همچنین، از نوع مطالعات توصیفی- همبستگی است. براساس ماهیت داده‌ها، از نوع پژوهش کمی و از نظر هدف، کاربردی است. برای جمع‌آوری داده‌ها از بانک اطلاعاتی ره‌آورد نوین، سامانه اطلاع‌رسانی شرکت‌های عضو بورس اوراق بهادار تهران[26]، سایت بورس تهران[27] و صورت‌های مالی شرکت‌ها استفاده شده است. جامعه آماری شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال‌های 1394 تا 1400 (7 سال) و نمونه‌گیری به‌روش غربالگری منظم انجام شده است، شرکت‌هایی که حائز شرایط زیر باشند به‌عنوان نمونه آماری انتخاب شدند: (1) پایان سال مالی آن­ها، پایان اسفند ماه باشد و طی دوره مورد بررسی تغییر سال مالی نداده باشد، (2) جزء شرکت‌های سرمایه‌گذاری، واسطه‌گری مالی، بانک‌ها و بیمه‌ها نباشد، (3) اطلاعات آن­ها در دسترس باشد، (4) معامله سهام آن­ها طی دوره مورد بررسی بیشتر از 3 ماه متوقف نشده باشد. تعداد شرکت‌های دارای این شرایط 102 شرکت (714 سال-شرکت) انتخاب شده است.

 

4- مدل‌ها و متغیرهای پژوهش

برای پژوهش حاضر از مدل‌های زیر استفاده شده است:

1
2
3
4
5

 

متغیرهای پژوهش

متغیر وابسته به شرح زیر است:

عملکرد شرکت (Q): از شاخص کیوتوبین استفاده شد (نوروزی و افلاطونی، 1398):

ارزش دفتری بدهی‌ها + ارزش بازار حقوق صاحبان سهام	= Q
ارزش دفتری کل دارایی‌ها

(1)

متغیرهای مستقل به شرح زیر است:

قدرت مدیرعامل (Power): اگر مدیرعامل، عضو هیئت‌مدیره نیز داشته باشد برابر 1 وگرنه برابر صفر است (اوجکا[28] و همکاران، 2019؛ آقایی و همکاران، 1400؛ یزدی و همکاران، 1401).

دانش مالی مدیرعامل (Knowledge): اگر مدیرعامل دارای دانش مالی در رشته حسابداری، حسابرسی و مدیریت مالی باشد برابر 1 وگرنه برابر صفر است (اوجکا و همکاران، 2019).

ریسک سازمانی (ER): از نسبت انحراف استاندارد فروش خالص سالانه بر انحراف استاندارد نرخ بازده دارایی‌ها طی سه سال متوالی استفاده شد (اوجکا و همکاران، 2019؛ اندرسون[29]، 2006؛ عسگرنژاد نوری و امکانی، 1396).

متغیرهای کنترلی پژوهش به شرح زیر می‌باشند:

اندازه شرکت (Size): از طریق لگاریتم جمع دارایی‌های پایان دوره شرکت به‌دست آمد.

اهرم مالی (Lev): برابر با نسبت تقسیم بدهی‌ها به مجموع کل دارایی‌ها است (نوروزی و افلاطونی، 1398).

نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری (MB): حاصل تقسیم ارزش بازار کل سهام منتشره شرکت به ارزش دفتری جمع حقوق صاحبان سهام شرکت است (اسدی و همکاران، 1401).

نقدینگی (Liq): برابر با نسبت دارایی‌های جاری به بدهی‌های جاری است (باجلان و متقیان پور، 1400).

زیان شرکت ( ): اگر شرکت i در سال قبل زیان داشته باشد برابر 1 وگرنه صفر است.

 

5- یافته‌های پژوهش

5-1- آمار توصیفی

در جدول 1 آماره‌های توصیفی متغیرهای پژوهش شامل میانگین، کمینه و بیشینه مشاهدات و انحراف معیار متغیرهای پژوهش ارائه شده است. در این پژوهش نمونه گیری به‌روش غربالگری با انتخاب 102 شرکت عضو بورس اوراق بهادار تهران و 714 مشاهده طی سال‌های 1394 تا 1400 اجرا شد.

 

جدول 1- آمار توصیفی

متغیر	نماد	میانگین	انحراف معیار	کمینه	بیشینه
عملکرد شرکت	Q	681/2	335/2	894/0	332/12
ریسک سازمانی	ER	0022/0	005/0	00001/0	030/0
اندازه شرکت		75/12	374/1	01/12	07/19
اهرم مالی	Lev	590/0	188/0	19/0	01/1
ارزش بازار به ارزش دفتری	MTB	455/5	742/6	22/1-	36/34
نقدینگی	Liq	538/1	832/0	48/0	84/4
متغیرهای مجازی دو وجهی	نماد	مقدار (1)	مقدار (0)	کل مشاهده	% مقدار (1)
قدرت مدیرعامل		624	90	714	874/0
دانش مالی مدیرعامل		145	569	714	203/0
زیان شرکت	Loss	80	634	714	112/0

منبع: یافته­های پژوهشگر

 

جدول 1 نشان می‌دهد میانگین عملکرد شرکت‌ها (Q) 681/2 است یعنی ارزش شرکت‌ها به‌طور میانگین 68/2 برابر ارزش دفتری دارایی‌های شرکت است. البته دامنه و انحراف معیار عملکرد شرکت به نسبت بالا است. ریسک سازمانی برابر با 0022/0 ، بیانگر انحراف در فروش‌های شرکت‌ها است. از 714 مشاهده، تعداد 624 مدیرعامل از اعضای هیئت‌مدیره شرکت بوده‌اند لذا، مدیران عامل قدرتمند اغلب اعضای هیئت‌مدیره نیز می‌باشند. از کل 714 سال-شرکت، 145 مدیرعامل، (معادل 20% مشاهدات) دارای دانش مالی بوده‌اند، به‌عبارتی، 80% از مدیران‌عامل شرکت‌ها فاقد دانش مالی بوده‌اند این موضوع تأثیر منفی بر مدیریت منابع مالی شرکت می‌گذارد. طی دوره مورد مطالعه، 80 شرکت (معادل 2/11% مشاهدات) متحمل زیان (Loss) شده‌اند.

 

5-2- شناسایی الگوی مدل‌های آزمون فرضیه‌ها

ابتدا داده‌های پرت تعدیل شدند. سپس پایایی سری‌ها به‌کمک آزمون ریشه واحد هادری بررسی شدند.

 

جدول 2- آزمون مانایی هادری

متغیر	نماد	آماره	احتمال
عملکرد شرکت	Q	439/10	000/0
قدرت مدیرعامل		796/13	000/0
دانش مالی مدیرعامل		545/9	000/0
ریسک سازمانی	ER	088/19	000/0
اندازه شرکت		425/17	000/0
اهرم مالی	Lev	915/11	000/0
ارزش بازار به ارزش دفتری	MTB	077/10	000/0
نقدینگی	Liq	666/12	000/0
زیان شرکت	Loss	211/6	000/0

منبع: یافته­های پژوهشگر

 

در جدول 2 مقدار احتمال تمام متغیرها از 05/0 کمتر است لذا در سطح 95 % فرضیه صفر مبنی بر وجود ریشه واحد رد می‌شود، بنابراین می‌توان گفت تمام متغیرهای پژوهش از مانایی لازم برخوردار است.

داده‌های این پژوهش از نوع ترکیبی است، اما قبل از برآورد مدل‌ها روش برآورد (تلفیقی یا تابلویی) باید مشخص شود. از این‌رو، آزمون‌های چاو (f لیمر)، هاسمن اجرا شد.

 

جدول 3- شناسایی الگوی مدل های فرضیه‌ها و بررسی ناهمسانی واریانس

فرضیه	آزمون چاو		آزمون هاسمن		نتیجه
	آماره	احتمال	آماره	احتمال		آماره	احتمال	نتیجه
اول	931/1	000/0	18/101	000/0	(1)	29/51	000/0	(2)
دوم	92/1	000/0	83/100	000/0	(1)	47/51	000/0	(2)
سوم	03/2	000/0	27/107	000/0	(1)	15/51	000/0	(2)
چهارم	04/2	000/0	95/108	000/0	(1)	49/40	000/0	(2)
پنجم	01/2	000/0	96/105	000/0	(1)	87/40	000/0	(2)

منبع: یافته­های پژوهشگر

 

(1) مدل رگرسیون الگوی داده­های ترکیبی با اثرات ثابت مناسب است.

(2) واریانس مقادیر خطا همسان نیستند. بنابراین مدل رگرسیون معمولی مناسب نیست و باید از الگوی ترکیبی با اثرات ثابت استفاده شود.

نتایج این دو آزمون در جدول 3 نشان می‌دهد الگوی داده‌های ترکیبی با اثرات ثابت برای همه مدل‌های این پژوهش مناسب است. یکی از فرض‌های رگرسیون خطی این است که ارقام باقی‌مانده مدل‌ها (e) دارای واریانس برابر باشد. نتایج بررسی ناهمسانی واریانس خطا با کمک آزمون بروش، پاگان و گادفری نشان می‌دهد مقادیر باقی‌مانده (خطا) مدل‌های رگرسیون معمولی دارای واریانس همسان نمی‌باشند، لذا ناهمسان واریانس وجود دارد برای رفع آن از الگوی رگرسیون تابلویی با حداقل مربعات تعمیم‌یافته (GLS) استفاده شده‌است.

همبستگی شدید بین متغیرهای مدل‌ها نشان‌دهنده همخطی است که موجب می‌شود ضرایب برآورده شده­ی مدل‌ها دارای خطای معیار شود. برای بررسی همخطی از عامل تورم واریانس (VIF) استفاده شد. نتایج جدول 4 نشان می‌دهد در همه مدل‌ها، مقدار عامل تورم واریانس کمتر از 5 و در دامنه مطلوب قرار دارد لذا همخطی با اهمیت در مدل‌ها وجود ندارد.

 

جدول 4- مقدار عامل تورم واریانس (VIF) برای بررسی همخطی مدل­ها

فرضیه ها		اول	دوم	سوم	چهارم	پنجم
ضریب ثابت	C	-	-	-	-	-
قدرت مدیرعامل		02/1			35/1
دانش مالی مدیرعامل			01/1			20/1
ریسک سازمانی	ER			51/1	61/3	04/2
اثرتعاملی قدرت و ریسک سازمانی					47/2
اثرتعاملی دانش و ریسک سازمانی						72/1
اندازه شرکت		01/1	02/1	48/1	51/1	47/1
اهرم مالی	Lev	31/2	31/2	36/2	25/2	24/2
ارزش بازار به ارزش دفتری	MTB	04/1	03/1	04/1	03/1	04/1
نقدینگی	Liq	20/2	19/2	20/2	21/2	20/2
زیان شرکت	Loss	13/1	13/1	12/1

منبع: یافته­های پژوهشگر

 

5-3- نتایج آزمون فرضیه‌های پژوهش

در جدول 5 مقدار ضریب تعیین مدل‌های آزمون در دامنه 9149/0 تا 9631/0 قرار دارد که مقدار مطلوبی است. آماره دوربین-واتسون در جدول 5 برای این مدل‌ها در دامنه 66/1 تا 71/1 قرار دارد که در دامنه مطلوب (5/1 تا 5/2) است که نشان‌دهنده عدم وجود خودهمبستگی بین باقیمانده‌های مدل‌ها است. همان‌طور که در جدول 5 مشاهده می‌کنید آماره فیشر و سطح معناداری نسبتاً بزرگ و معنادار است. لذا، در سطح 95 % می‌توان گفت رگرسیون برازش شده معنی‌دار است.

براساس جدول 5 متغیر قدرت مدیرعامل رابطه منفی و معنادار (361/0-) با عملکرد شرکت دارد، لذا عضو هیئت‌مدیره بودن مدیرعامل سبب تضعیف عملکرد شرکت شود. بنابراین فرضیه اول پذیرفته می‌شود.

دانش مالی مدیرعامل رابطه مثبت و معنادار (156/0) با عملکرد شرکت دارد، رابطه مثبت مطابق با مبانی نظری این پژوهش است و یافته‌های قبلی را تایید می‌کند لذا فرضیه دوم تأیید می‌شود.

ریسک سازمانی رابطه منفی و معنادار (55/57-) با عملکرد شرکت دارد که مطابق با مبانی نظری پژوهش است لذا فرضیه سوم تأیید می‌شود. هر چه ریسک سازمانی افزایش یابد، عملکرد شرکت کاهش می‌یابد.

بین اثر تعاملی قدرت مدیرعامل و ریسک سازمانی با عملکرد شرکت رابطه مثبت ولی غیرمعنادار وجود دارد. از این رو فرضیه چهارم رد می‌شود. بنابراین، ریسک سازمانی رابطه بین قدرت مدیرعامل با عملکرد شرکت را تعدیل نمی‌کند.

بین اثر تعاملی دانش مالی مدیرعامل و ریسک سازمانی با عملکرد شرکت رابطه مثبت ولی غیر معنادار وجود دارد. از این رو فرضیه پنجم رد می‌شود. بنابراین، ریسک سازمانی رابطه بین دانش مالی مدیرعامل با عملکرد شرکت را تعدیل نمی‌کند.

 

 

 

جدول 5- نقش قدرت و دانش مالی مدیرعامل و ریسک سازمانی بر عملکرد

فرضیه‌ها		اول		دوم		سوم		چهارم		پنجم
		ضریب	آماره t	ضریب	آماره t	ضریب	آماره t	ضریب	آماره t	ضریب	آماره t
ضریب ثابت	C	** 691/4-	71/5-	** 33/5-	45/6-	** 59/5-	56/6-	** 917/4-	55/5-	** 612/5-	53/6-
قدرت مدیرعامل		** 361/0-	95/2-					* 317/0-	48/2-
دانش مالی مدیرعامل				* 156/0	19/2					034/0	43/0
ریسک سازمانی	ER					** 55/57-	89/9-	**64/79-	62/3-	** 573/57-	82/8-
اثر تعاملی قدرت و ریسک سازمانی								11/32	43/1
اثر تعاملی دانش و ریسک سازمانی										932/13	50/1
اندازه شرکت		** 488/0	60/9	** 504/0	81/9	** 521/0	67/9	** 497/0	82/8	** 518/0	56/9
اهرم مالی	Lev	** 586/2-	56/9-	** 492/2-	28/9-	** 444/2-	63/9-	**550/2-	86/9-	** 405/2-	55/9-
ارزش بازار به ارزش دفتری	MTB	** 277/0	17/79	** 276/0	53/80	** 301/0	55/49	** 301/0	29/49	** 301/0	60/49
نقدینگی	Liq	** 318/0	93/5	** 321/0	00/6	** 331/0	63/6	** 339/0	639/6	** 344/0	85/6
زیان شرکت	Loss	038/0	358/0	023/0	21/0	031/0-	395/0-
ضریب تعیین		9611/0		9231/0		9149/0		9158/0		9149/0
ضریب تعیین تعدیل‌شده	adj R2	9543/0		9166/0		8998/0		9008/0		8997/0
آماره F	F		* 2/140		* 8/147		* 87/60		* 96/60		* 2/60
دوربین واتسون	DW		68/1		66/1		70/1		71/1		69/1

** در سطح اهمیت 1% معنی‌دار است.     * در سطح اهمیت 5% معنی‌دار است.

منبع: یافته­های پژوهشگر

 

بحث و نتیجه‌گیری

در عصر کنونی وجود بازارهای رقابتی، مدیران سازمان‌ها را ترغیب می‌کند تا با اتخاذ تصمیمات مطلوب، در کسب منافع مورد انتظار سازمان در بازار پرشتاب و رقابتی امروزی بکوشند. چنانچه شرکت نتواند عملیات خود را همگام با سایر رقبا، بسط و توسعه دهد، از صحنه رقابت حذف شده و با شکست مواجه می‌شود. جهت پرهیز از چنین مخاطراتی، مدیران باید اوضاع شرکت تحت مسئولیت خود را از جنبه‌های مختلف بررسی نماید و تمهیدات لازم برای کسب مزایای رقابتی از فرصت‌های موجود فراهم آورند. هرچه مدیران قوی‌تر باشند، بهتر می‌توانند شرکت خود را کنترل و هدایت نمایند. در نتیجه باعث افزایش عملکرد و بهره‌وری شرکت می‌شود. مدیران نقش عمده‌ای در هدایت جریان‌های نقدی، تعیین استراتژی و عملکرد شرکت دارد.

در پژوهش حاضر با تحلیل اطلاعات مربوط به 102 شرکت طی 7 سال (1394 تا 1400)، اثر قدرت و دانش مالی مدیر عامل بر رابطه بین ریسک سازمانی با عملکرد شرکت بررسی شده است.

نتایج پژوهش نشان می‌دهد قدرت مدیرعامل با عملکرد شرکت رابطه منفی و معنادار دارد. این نتیجه مطابق با مبانی نظری است که می‌تواند ناشی از محافظه‌کار بودن مدیران عامل باشد، معمولاً مدیران عامل زمانی قدرتمند خواهند بود که دارای نقشی دوگانه، به عبارتی هم مدیرعامل و هم عضو هیئت‌مدیره، باشند، تحت حمایت سهامدار عمده شرکت باشند و منافع این دسته از سهامداران را تأمین نمایند. این یافته مشابه با نتایج گویزانی (2018) است بنابراین، افزایش قدرت مدیرعامل و دوگانگی نقش وی منجر به تضاد منافع و احتمالاً کسب رانت بالاتر و افزایش مشکلات نظریه نمایندگی می‌شود (گویزانی، 2018). رابطه منفی بین قدرت مدیرعامل با عملکرد شرکت می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات تضاد منافع توسط گروه‌های صاحب قدرت در شرکت باشد.

دانش مالی مدیرعامل با عملکرد شرکت رابطه مثبت و معنادار دارد هرچه مدیرعامل دارای دانش مالی باشد توان کنترل، برنامه‌ریزی، هدایت و اتخاذ تصمیمات حوزه مالی و عملکرد شرکت افزایش می‌یابد و نهایتاً منجر به بهبود عملکرد شرکت می‌شود که با نتایج کولینان و همکاران (2017) و باتواح و همکاران (2015) مشابه است، دانش مالی مدیران عامل سبب افزایش مکانیزم‌های راهبری شرکتی و بهبود عملکرد شرکت می‌شود (کولینان و همکاران، 2017) و درصد خطاهای ارتکابی، قضاوت و برآورد اشتباه را کاهش می‌دهد (باتواح و همکاران، 2015).

ریسک سازمانی با عملکرد شرکت رابطه منفی و معنادار وجود دارد، لذا چنانچه مدیریت ریسک سازمانی به‌طور مطلوب انجام شود نوسان در عملکرد شرکت کاهش خواهد یافت. این یافته مشابه نکوئی زاده و همکاران (1399) و حاجی‌ابراهیمی و اسکندر (1398) است. بنابراین، افزایش ریسک سازمانی، موجب کاهش سود و عملکرد شرکت می‌شود.

قدرت مدیرعامل و دانش مالی مدیرعامل، رابطه بین ریسک سازمانی با عملکرد شرکت را به‌طور معناداری تعدیل نمی‌کند. علی‌رغم این نتیجه، براساس مبانی نظری این پژوهش، مدیریت ریسک سازمانی، می‌تواند رابطه مثبت بین دانش مدیرعامل با عملکرد را تقویت کند. این یافته مخالف نتایج پژوهش اوجکا و همکاران (2019) است. اما براساس مبانی نظری، دانش مالی مدیران عامل موجب کاهش ریسک عملکرد ضعیف و کاهش ریسک عدم موفقیت شرکت و در نتیجه موجب کاهش ریسک تجاری شرکت می‌شود.

در این راستا، مدیریت ریسک سازمانی، از طریق کاهش هزینه‌های تأمین مالی ناشی از کاهش بحران مالی، کاهش مشکلات عدم تقارن اطلاعاتی، بهبود فروش‌ها و کاهش هزینه‌های عملیاتی برای شرکت ایجاد ارزش می‌کند. در جوامع اقتصادی توسعه یافته و حتی نوظهور، مدیران عامل از طریق کاهش ریسک سازمانی، اغلب در پی حداکثرسازی سود شرکت می‌باشند (سیلوا[30] و همکاران، 2019). اجرای مدیریت ریسک سازمانی و نظارت هیئت‌مدیره موجب بهبود عملکرد شرکت‌ها می­شود (محمد شریفی و همکاران، 1400؛ رسولی و همکاران، 1399). مدیریت ریسک سازمانی، به گسترش استقرار سرمایه، دستیابی به فرصت‌ها، مدیریت و شناسایی خطرات سازمانی، کاهش زیان‌های عملیاتی، افزایش خطرپذیری در تصمیم‌گیری‌ها، و ایجاد استراتژی یکپارچه منجر می‌شود. از طریق اجرای مدیریت ریسک سازمانی با رویکردی جامع و یکپارچه می‌توان طیف وسیعی از مخاطرات را ارزیابی کرد (دیکنسون[31]، 2001)، شرکت می‌تواند با ایجاد توازن بین ریسک‌های سازمانی و اهداف بازده و رشد، ارزش مطلوبی به‌دست آورد و با به‌کارگیری کارا و اثربخش منابع، در پی دستیابی به اهداف سازمان باشد از این طریق ارزش شرکت حداکثر می‌گردد (کوزو[32]، 2004؛ مرتضایی و سانجی[33]، 2017). کراوینی[34] و همکاران (2021 ) نشان دادند که مدیریت ریسک می‌تواند بر تصمیمات شرکت‌ها در جهت‌گیری کارآفرینی و تصمیم‌گیری مدیران تأثیرگذار باشد. در این مورد، استفن (2018) دریافتند اجرای مدیریت ریسک، مخاطرات ناکارایی را کاهش می‌دهد ولی در حوزه‌هایی که درگیری مدیرعامل بیشتر و دانش و ابتکار وی محدود است، مدیریت ریسک لزوماً خطر شرکت را کاهش نمی‌دهد.

با توجه به نتایج پژوهش، ریسک سازمانی، قدرت و دانش مالی مدیران عامل از عوامل مؤثر بر عملکرد شرکت هستند. قدرت و دانش مالی مدیران عامل و شرایط محیطی مانند ریسک سازمانی، برای ایجاد سازمان‌های سالم مالی، راهبری شرکتی مطلوب، کاهش عدم تقارن اطلاعاتی، کاهش مخاطرات ناکارایی، کاهش رفتار فرصت‌طلبانه مدیران، افزایش کارایی سرمایه‌گذاری و کاهش ناکارایی سرمایه‌گذاری حیاتی است و زمینه به‌کارگیری رویه‌های مطلوب حسابداری، هدایت اقدامات کارآفرینی، ابتکاری، نوآوری و فناوری‌های پایدار می‌شود. لذا، مشارکت‌کنندگان در بازارهای اقتصاد ایران به ویژگی‌های مدیران عامل و ریسک سازمانی باید توجه کرد.

این مطالعه همچنین با محدودیت‌هایی نیز مواجه بوده‌است، با توجه به اینکه جامعه آماری محدود به شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است که سال مالی آن‌ها منتهی به پایان اسفندماه بوده و متغیرهای زیادی می‌تواند نتایج و روابط بین پدیده‌ها را تحت‌تأثیر قرار دهد در تعمیم نتایج به سایر شرکت‌ها باید محتاط بود؛ از جمله، مهمترین آن­ها می‌توان به عوامل کلان اقتصادی نظیر نرخ تورم، نرخ بهره و بی‌ثباتی سیاسی و اقتصادی کشور که بر سرمایه‌گذاری‌ها و معاملات بورس تأثیر فراوان دارد، اشاره نمود.

طی دوره مورد مطالعه تغییرات اساسی در بازار سرمایه و جامعه اقتصادی رخ داده از قبیل کاهش نرخ سود بانکی در اواخر سال 1396 و در پی آن افزایش نقدینگی در اقتصاد ایران و به‌دنبال آن گردش جریان پول و سرریز پول در بازارهای مختلف به‌صورت حرکت دو مینویی، تحریم‌ها و شیوع بیماری همه‌گیر COVID-19، می‌تواند بر نتایج این مطالعه تأثیرگذار باشد، بنابراین پیشنهاد می‌شود تأثیر سیاست‌های پولی و دوره‌های قابل‌تفکیک، و شیوع بحران‌های همه‌گیر در اقتصاد ایران و همچنین، سایر مهارت‌های مدیرعامل و تفکیک ریسک‌های سازمانی به دسته‌های فرعی و تأثیر آن‌ها بر عملکرد شرکت‌ها در صنایع مختلف می‌تواند در پژوهش‌های آتی مورد مطالعه قرار گیرد.

 

 

[1] گروه حسابداری، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اداری، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران. نو یسنده مسئول [e-mail]

[2] گروه حسابداری، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اداری، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران.  [e-mail]

[3] گروه حسابداری، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران.  [e-mail]

[4]  Mirza & Javed

[5]  Kokobe & Gemechu

[6]  Jensen & Meckling

[7]  Adams

[8]  Bebchuck

[9] Li

[10]  Hitt & Ireland

[11]  Crossland and Hambrick

[12]  Barker and Mueller

[13]  Koyuncu

[14]  Cullinan

[15]  Shen

[16]  Baatwah

[17]  Matsunaga

[18]  Custodio & Metzger

[19]  Walker

[20]  Fosberg

[21]  SWOT

[22]  Al-Amri & Davydov

[23]  Yilmaz

[24]  Siao & Chou

[25]  Choi

[26]  Codal.ir

[27]  tse.ir

[28]  Ojeka

[29]  Anderson

[30]  Silva

[31]  Dickinson

[32]  COSO

[33]  Mortezaee and Sanji

[34]  Crovini

مراجع

فهرست منابع

• آقایی، محمدعلی، علی فاطری و ثریا ویسی حصار، (1400)، "اثر روابط سیاسی با دولت بر ارتباط بین قدرت مدیرعامل و ساختار سرمایه در شرکت‌ها"، حسابداری و منافع اجتماعی، 11(3)، صص 1-30.
• اخگر، محمد امید و حمزه زاهددوست، (1399)، "هزینه سرمایه، گردش مدیرعامل و فرصت‌های سرمایه‌گذاری"، مطالعات تجربی حسابداری مالی، 17(67)، صص 125-152.
• اسدی، غلامحسین و محمداسماعیل فدائی نژاد و حمید فاروقی، (1401)، "تبیین مدل تعویض رژیم بازده شاخص بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از رگرسیون انتقال ملایم (STR)"، تحقیقات مالی، 24(1)، صص 81 -103.
• انوشیروانی، فرزانه و رحمان ساعدی، (1397)، "بررسی رابطه بین قدرت مدیرعامل و ارزش شرکت با نقش تعاملی رقابت بازار و حاکمیت شرکتی"، پژوهشنامه مدیریت اجرایی، 10(20)، صص 147-173.
• باجلان، سعید و رضا متقیان پور، (1400)، "سیاست‌های مالی شرکتی تحت شوک‌های گذرا و دائم جریان‌های نقد: مطالعه تجربی روی مدیریت نقدینگی"، تحقیقات مالی، 23(3)، صص 351-367.
• پژوهی، سحر، امین ناظمی و نویدرضا نمازی، (1401)، "تأثیر ریسک بر قیمت سهام بانک‌ها و شرکت‌های بیمه با توجه به نقش سازوکارهای راهبری شرکتی"، قضاوت و تصمیم­گیری در حسابداری و حسابرسی، 1(2)، صص 27-57.
• پوربختیاری، ایوب، محمود باغجری و قاسم قاسمی، (1397)، "توانایی مدیرعامل و عملکرد شرکت"، کنفرانس ملی اندیشه‌های نوین و خلاق در مدیریت، حسابداری مطالعات حقوقی و اجتماعی، ارومیه.
• حاجی‌ابراهیمی، مریم و هدی اسکندر، (1398)، "بررسی تأثیر بیش‌اطمینانی مدیریت بر ریسک‌پذیری و عملکرد شرکت"، پژوهش‌های تجربی حسابداری، 9(1)، صص 340-365.
• رسولی، زهرا، محمدرحیم رمضانیان و محمدعلی یوسفی قلعه رودخانی، (1399)، "بررسی تأثیر مدیریت ریسک سازمانی و هیئت‌مدیره بر عملکرد شرکت"، پنجمین کنفرانس ملی اقتصاد، مدیریت و حسابداری، اهواز
• عسگر نژاد نوری، باقر و پریسا امکانی، (1396)، "تأثیر مدیریت اثربخش ریسک در عملکرد مالی شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران: نقش واسطه‌ای سرمایه فکری و اهرم مالی"، مدیریت دارایی و تأمین مالی، 5(2)، صص 93-112.
• علی‌نژاد ساروکلائی، مهدی و ستاره تارفی، (1396)، "تأثیر توانایی مدیریت بر سیاست تأمین مالی"، مجله دانش حسابداری، 8(2)، صص 159-180.
• فرح آبادی، مسعود و فرزانه حیدرپور، (1401)، "تأثیر جهت‌گیری محیط‌زیست بر عملکرد مالی با تأکید بر اثرات مدیریت سبز تأمین‌کننده و سرمایه ارتباطی"، قضاوت و تصمیم­گیری در حسابداری و حسابرسی، 1(1)، صص 67 -90.
• قدمیاری،محمدرضا و نادر نقش‌بندی، (1399)، "بررسی تأثیر تجربه و دانش مالی مدیرعامل و اعضای هیئت‌مدیره بر کیفیت افشا و عملکرد شرکت"، پژوهش‌های معاصر در علوم مدیریت و حسابداری، 2(5)، صص 22-33.
• محمد شریفی، نیکو، سیدعلی نبوی چاشمی و ناصرعلی یداله‌زاده طبری، (1400)، "نقش مدیریت ریسک سازمانی بر عملکرد شرکت در فرآیند ادغام و اکتساب با استفاده از الگوی دو مرحله‌ای هکمن"، مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار، 12(46)، صص 435-448.
• نکوئی زاده، شکوفه، محسن دستگیر و سعید علی احمدی، (1399)، "تأثیر بحران اقتصادی بر ارتباط بین قدرت مدیرعامل با ارزش و عملکرد مالی؛ نقش ویژگی‌های گزارش­گری مالی شرکت"، مطالعات تجربی حسابداری مالی، 17(68)، صص 1–
• نوروزی، محمد و عباس افلاطونی، (1398)، "بررسی وجود سطح بهینه مدیریت سرمایه در گردش و تأثیر محدودیت مالی بر سطح بهینه موجود"، پژوهش‌های تجربی حسابداری، 9(1)، صص 1–
• یزدی، روزبه، سیدمحمدرضا خلیل­زاده و حسین اسلامی مفیدآبادی، (1401)، "نقش نفوذ ذینفعان بر رابطه بین قدرت مدیرعامل و مسئولیت اجتماعی شرکت"، قضاوت و تصمیم­گیری در حسابداری و حسابرسی، 1(2)، صص 59-98.