نسبت حالات نفسانی و عاطفی با احکام اخلاقی(خیراخلاقی) از منظر استاد جوادی آملی

اندیشه های فلسفی و کلامی

مقاله 1، دوره 3، شماره 5، مرداد 1402، صفحه 9-36   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

نگار اظهاری جنکانلو¹؛ زینب السادات میرشمسی^{* 2}؛ منیره سیدمظهری³

¹دانشجوی دکترای گروه فلسفه دانشکده الهیات واحد کرج

²استادیار گروه فلسفه دانشکده الهیات واحد کرج

³دانشیار گروه فلسفه دانشکده الهیات واحد کرج

چکیده

می‌دانیم که حالات نفسانی ازجمله گرایشات عاطفی، نقش مهمی را در فرآیندِ رفتارو اعمال جوانحی و جوارحی نوع بشری که هریک حامل حکمی اخلاقی هستند، ایفا می‌نماید. درحقیقت چنین ساختاری از حالات نفسانی و گرایشات عاطفی، اهرمی است محرک که منجر به ‌نوعی برانگیختگی در انسان می شود و از قِبل چنین برانگیختگی، رفتاری ظهوریافته و حکمی اخلاقی صادر می‌شود. آنچه که به ضرس قاطع می‌توان بیان کرد، این است که علامه جوادی آملی صرفِ باور و اعتقاد به یک گزاره را برای بروز رفتار و اعمال و همچنین صدور حکم اخلاقی کافی نمی‌داند و پای عواطف را به عنوان حالتی نفسانی نیز به این صحنه می‌کشاند؛ بنابراین اینکه در دائره‌المعارف فلسفی و اخلاقی ایشان عواطف به عنوان حصه ای از ساحت گرایشات و همچنین بینش‌ها چگونه منجر به صدور احکام اخلاقی می‌گردند، پرسش اصلی این مقاله است که نگارنده با روشی توصیفی- تحلیلی سعی بر آن دارد تا با بررسی دقیق پیوند میان ساختار گرایشی با ساختار بینشی آدمی بر اساس مقدمات و ملزومات برگرفته از اندیشه‌های استاد جوادی آملی، نسبت هریک از مؤلفه‌ها با یکدیگر را تا حد امکان تبیین نماید.

کلیدواژه‌ها

حالات نفسانی؛ عاطفه؛ احکام اخلاقی؛ خیر اخلاقی؛ جوادی آملی