تبیین مدل مطلوب سیاستگذاری جمهوری اسلامی ایران در حوزه استعدادهای برتر و نخبگان

مطالعات جامعه شناسی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 19 شهریور 1402

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jss.2023.1985032.1554

نویسندگان

رمضان شریفی¹؛ مالک ذوالقدر^{* 2}؛ سید فرشید جعفری³

¹دانشجوی دکترای علوم سیاسی، سیاست‌گذاری عمومی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران.

²استادیار گروه علوم سیاسی‌، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران (نویسنده مسئول). E- mail: [e-mail]

³استادیار گروه علوم سیاسی‌، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران.

چکیده

زمینه و هدف: هدف پژوهش حاضر، تبیین مدل مطلوب سیاست­گذاری جمهوری اسلامی ایران در حوزه استعدادهای برتر و نخبگان بوده است.
روش: این پژوهش از لحاظ جهت­ گیری در پی مفهوم­پردازی و با رویکرد کیفی و کدگذاری نظری بر گرفته از تحلیل تم انجام شده است. جامعه پژوهش شامل 30 مقاله و پایان­نامه بوده که از مجموع 124 مقاله جستجو شده در پایگاه­های اطلاعاتی علمی معتبر داخلی با استفاده از رویکرد هدف­مند در بازه زمانی 1387 تا 1401 انتخاب شدند.
یافته­ ها: بر اساس یافته­های پژوهش، الگوی غالب و حاکم بر فضای سیاست­گذاری نخبگان در کشور «الگوی نهادی» بوده و بر نهادهای حکومتی معینی مانند رهبری، مجلس، ریاست جمهوری، دادگاه­ها،
و ... متمرکز است. بر اساس یافته­ های حاصل از تحقیق، الگوی عقلانی برای سیاست­گذاری مطلوب نخبگان و استعدادهای برتر پیشنهاد شده است. الگوی پیشنهادی تحقیق تلفیقی از الگوی نهادی و عقلایی است که به نظر می­رسد بتواند در مقابل نارسائی­ها و محدودیت­های کاربست مجزای الگوها پاسخگو و راهگشا باشد.
نتیجه­ گیری: استفاده از الگوی سیاست­گذاری بر مبنای عقلانی در کنار الگوی نهادی می­تواند چالش­ها و مشکلات گذشته را تا حدود زیادی بر طرف نماید، ثانیاً با بهره­گیری از نتایج مطالعات مربوط به پژوهش، در جهت رشد و پیشرفت هر چه بیشتر این زمینه مثمر ثمر واقع گردد.

کلیدواژه‌ها

سیاست‌گذاری؛ بنیاد ملی نخبگان؛ نخبگان؛ استعداد برتر؛ مدل نهادی؛ مدل عقلائی

مراجع

اردلان، امید و الوانی، سیدمهدی. (1397). طراحی و تبیین الگوی مناسب شایسته‌سالاری در نظام‌های جذب و گزینش سرمایه‌های انسانی در دانشگاه‌های افسری ارتش ج.ا.ایران راهبرد دفاعی.16(2). 35-1.

الوانی، مهدی و فتاح شریف زاده(1396). فرایند خط مشی گذاری عمومی. تهران: دانشگه علامه طباطبایی.

بزرگ­زاده، سعیده، کاظمی پور، شهلا و رضا علی محسنی(1399). بررسی عوامل اجتماعی- اقتصادی موثر بر میزان گرایش نخبگان به مهاجرت خارج از کشور. نامه انجمن جمعیت شناسی ایران.14(2).169-141.

تسلیمی، محمدسعید، میثم علی پور(1398). رویکردهای استعدادپژوهی در خط مشی­های نخبگانی کشور. فصلنامه مدیریت دولتی. 11(1). 150-123.

حاتمی، علی، جهانگیری، جهانگیر، سجاد فتاحی(1391).بررسی عوامل مرتبط با گرایش دختران تحصیل کرده به مهاجرت به خارج از کشور. زن و جامعه. 10(2). 

ذوالفقارزاده، محمد مهدیو  نجفی رستاقی،،حیدر. (1399). شناسایی رویکردهای راهبردی در خط‌مشی‌گذاری نخبگان در راستای کارآمدسازی نظام حکمرانی جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه علمی راهبرد29(3). 61-29. .

زندی، رضا، وکیل‌الرعایا، یونس، حیدریه، سید عبدالله. (1398). ارزیابی و ارجحیت عوامل مؤثر بر مدل نگهداشت نخبگان اعضای هیئت علمی وزارتین علوم و بهداشت با رویکرد ترکیبی دیمتل و فرآیند تحلیل شبکه‌ای فازی. دوفصلنامه تحقیقات سیاست جمعیت5(2).89-63.

عباس‌پور، عباس، رحیمیان، حمید، غیاثی ندوشن، سعید، نرگسیان، جواد. (1397). ارائه مدل انتخاب کارکنان مستعد در سازمان‌های دولتی. مدیریت دولتی، 10(4).

فاطمی امین، زینب­السادات(1396). تحلیل نهادی-ساختاری خروج نخبگان از کشور. رساله دکتری.دانشگاه فردوسی مشهد.

ملکشاهی، حجت الله، واعظ، نفیسه، تقی پور، فائزه. (1400). آسیب شناسی سیاستگذاری های جمهوری اسلامی ایران برای مهار مهاجرت نخبگان. ماهنامه جامعه شناسی سیاسی ایران4(4). 290-271.

مقتدائی، مرتضی، علیرضا ازغندی(1394). آسیب­شناسی سیاستگذاری فرهنگی جمهوری اسلامی ایران. فصلنمه تخصصی علوم سیاسی. 12(34). 26-7.

منتظرعطایی، محبوبه، اکبری، احمد، چرابین، مسلم، کریمی، محمد. (1398). ارائه مدل عقلانیت در سیاست گذاری نظامِ آموزشِ دانشگاه آزاد اسلامی. خطمشی‌گذاری عمومی در مدیریت،10(3)، 1-10.

Tyskbo, D. (2021). Competing institutional logics in talent management: Talent identification at the HQ and a subsidiary. The International Journal of Human Resource Management, 32(10), 2150-2184.

Mehdi, A. (2020). YOUTH EMIGRATION AND THE BRAIN DRAIN FROM IRAN: REASONS, TRENDS AND DIRECTIONS. Вестник Нижегородского университета им. НИ Лобачевского. Серия: Социальные науки, (3 (59)), 52-59.

Bakewell, Oliver (1996). Refugee Repartriation in Africa: Toward a Theoretical Framework?. Occasional Paper 09 (96). University of Bath

Thordarson, seveinbjorn (2006). On methodological individualism. www. Sveinbjorn.org.

Green, Donald and Shapiro Lan(1994).the pathologies of Rational choice. New Haven, Conn:Yale University press.

Gourevitch,peter Alexis(1986).politics in hard times: comparative responeses to international Economic crises. Ithaca.N.Y: cornell university press.

Lieberman, Robert C. (2005). Shaping Race Policy: The United States in Comparative Perspective. Princeton, N.J.: Princeton University Press

Beck, C. T. (2002). Postpartum depression: A metasynthesis. Qualitative Health Research, 12 (4), 453 - 472.

 Zimmer, L. (2006). Qualitative meta‐synthesis: a question of dialoguing with texts. Journal of advanced nursing, 53(3), 311 - 318.