بررسی اثرات تزریق داروهای هوشبری وریدی پروپوفل، تیو پنتال سدیم، فنتانیل در زمان لانه گزینی بر میزان ناهنجاری ها در موش های صحرایی

مجله پلاسما و نشانگرهای زیستی

دوره 16، شماره 3 - شماره پیاپی 63، مرداد 1402، صفحه 42-53   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

شیوا شجاعی فرد^{* 1}؛ محمد رضا جمشیدی^{* 2}؛ الهام حسینی³؛ سمیه عبدالهی ثابت⁴؛ مهدی رهنما⁵

¹گروه بیهوشی ، دانشگاه علوم پزشکی زنجان ، زنجان ، ایران

²گروه بیهوشی ، دانشکده پزشکی ، دانشگاه علوم پزشکی زنجان، زنجان، ایران.

³گروه زنان و زایمان، بیمارستان موسوی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی زنجان، زنجان، ایران

⁴گروه پزشکی اجتماعی، دانشکده پزشکی، مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی سلامت، دانشگاه علوم پزشکی زنجان، زنجان، ایران

⁵دانشیار گروه زیست شناسی فیزیولوژی جانوری، دانشکده علوم پایه، واحدزنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان. ایران

چکیده

زمینه و هدف:   بیهوشی برای فناوری کمک باروری بسیار مهم است تا حداقل اثرات نامطلوب بر روی تخمک فراهم کند. ایجاد نقص در رشد جنین یا ناهنجاری در پدیده رشد آن ، در بیشتر موارد منجر به شکست IVF می شود. تعداد ناهنجاری ها در موش های آزمایشگاهی RAT است.
مواد و روش ها: از سه داروی بیهوشی پروپوفول، نستونال و فنتانیل برای بیهوشی به صورت تک و ترکیبی استفاده شد. گروه شم برای کنترل استرس تزریق با تزریق آب مقطر و گروه کنترل بدون دریافت دارو مورد مطالعه قرار گرفتند. در مرحله بعد شرایط باروری موش ها فراهم شد. اثربخشی داروها نسبتا مشابه دوزهای انتخابی است و پس از شمارش، عمل جراحی به صورت سزارین روی هر جنین انجام می شود و پس از جداسازی دقیق جفت از جنین، هر دو به دقت وزن و اندازه گیری و ثبت می شوند.
نتایج: تفاوت در تعداد تولدها مشاهده نشد، اما وزن جفت و وزن جنین به عنوان شاخص تعیین کننده تأثیر داروها بر روی جنین مورد بررسی قرار گرفت که می تواند نمادی از ناهنجاری های جنینی باشد. نتایج نشان داد که داروهای استفاده شده تاثیری بر لقاح و میزان موفقیت آن نداشتند، اما بر رشد جنین موثر بودند و پروپوفول کمترین تاثیر را بر ناهنجاری داشت و تفاوت معنی‌داری در جفت و وزن جنین بین این گروه و گروه وجود داشت. وزن هنگام تولد موش ها بر اساس نوع دارو، بیشترین وزن هنگام تولد مربوط به داروی نستونال (TP) و کمترین وزن هنگام تولد مربوط به داروی فنتانیل (PH) بود. بر اساس نوع دارو، وزن تولد زنده موش‌ها بیشترین وزن موش‌های زنده مربوط به داروی نستونال (TP) و کمترین آن مربوط به داروی فنتانیل (PH) بود.
نتیجه گیری:بررسی داروهای بیهوشی برای یافتن ایمن ترین و بهترین دارو از اهمیت بالینی و تحقیقاتی بالایی برخوردار است. مطالعه ناهنجاری های کروموزومی یکی از برنامه های اصلی مطالعات آتی برای تجزیه و تحلیل ناهنجاری های جنینی است.

کلیدواژه‌ها

: پروپوفول؛ تیوپنتال سدیم؛ فنتانیل؛ ناهنجاری؛ کاشت جنین

اصل مقاله

مقدمه

انتخاب مناسب ترین داروی بیهوشی یکی از اهداف مهم اداره یک بیهوشی و جراحی موفق محسوب می شود. پاسخ های بدن بیمار نسبت به تحریکات دردناک با تغییرات وسیع فیزیولوژیک در بدن همراه می باشد(1). یکی از این پاسخ ها آزاد سازی نوراپی نفرین در خون است(2). بررسی عوامل القای بیهوشی و تاثیرات آن ها بر نوزاد و بارداری مادر  دارای اهمیت قابل ملاحظه ای است. موفقیت در لقاح آزمایشگاهی(IVF)  به نتایج مثبت در تعدادی از مراحل IVF بستگی دارد ، از جمله این مراحل می توان از تحریک تخمدان کنترل شده(COS) ، برداشت تخمک ها (OPU) ، لقاح ، انتقال جنین نام برد.کاشت فرآیند OPU مهم است ، زیرا کیفیت تخمک بر لقاح ، کیفیت جنین و لانه گزینی تأثیر می گذارد. فرآیند(COS) شامل آسپیراسیون فولیکول های حاوی مایع فولیکول و مجتمع های کومولوس تخمک می باشد(26). فرایند OPU یک روش حداقل تهاجمی و دردناک بوده  و معمولاً در طی بیهوشی انجام می شود (3). برای OPU ، بیهوشی عمومی در اکثر کلینیک های IVF استفاده می شود (4).

اثرات داروهای مختلف بیهوشی بر نتایج IVF ، لقاح و رشد جنین نامشخص است و در مورد نوع استفاده از داروی بیهوشی در بین پزشکان اجماع وجود ندارد. ولی پرمصرف ترین ماده  بی حس کننده با پیش تجویز شامل ترکیبی ضد اضطراب / ضد درد از میدازولام یا فنتانیل به ترتیب می باشد و در طول OPU پروپوفول داخل وریدی مصرف می گردد(5). پروپوفول یک داروی بی خطر برای استفاده در IVF است. هر چند در مطالعات بر روی موش پروپوفول با کاهش میزان لقاح( (FR و مهار توسعه بلاستوسیست ها در جنین های تک سلولی همراه است.کتامین نیز معمولاً برای بیهوشی عمومی و بی دردی در طی OPU تجویز می شود(6).

پروپوفل (2 و 6 دی ایزو پروپیل فنل) با وزن مولکولی 178 دالتون و pH 7 تا 5/8 برای اولین بار در سال 1977 بر روی انسان مورد استفاده قرار گرفت و خواص ان در سال 1980 مشخص گردید. این ماده برای بیهوشی حیوانات نیز مورد استفاده قرار گرفت(7،8). شروع اثر این ماده حدود 30 ثانیه و مدت اثر آن 10-3 دقیقه وابسته به دوز القایی و گونه مورد استفاده متغیر است(9،10). این دارو مشتق فنلی است که دارای خصوصیات بیهوش کنندگی، آرام بخشی قوی و بی-دردی ضعیف با نام تجاری  Rapinovetبرای سگ و گربه در سال 1996 استفاده شده است(11).

فنتانیل یک دارو آگونسیت اپیوئیدی کامل با اثر بر روی گیرنده های مو، کاپا و دلتا می باشد. اثر ضد دردی این دارو در انسان 100 برابر بیشتر از مورفین است و با قابلیت سوئ مصرف بالا در دسته دوم دارویی قرار می گیرد(5، 12). فنتانیل با تاثیر بر روی گیرنده مو و نیز از طریق تحریک عصب واگ موجب کاهش ضربان قلب می گردد و زمان و شدت اثر وابسته به دوز تزریق و غلظت پلاسمایی آن ماده متغییر است(13).90% اثر برادی کاردی فنتانیل به علت افزایش ترافیک وابران سیستم اعصاب مرکزی است در حالی که تنها 10% ان نتیجه تضعیف عصب سمپاتیک می باشد(14). رمی فنتانیل یکی از مخدرهای آگونیست مو است که  به علت خواص منحصر به فرد مثل متابولسیم غیر وابسته به کبد و نیمه عمر کوتاه مورد توجه زیادی قرارگرفته است. به همین دلیل از این ترکیب در بیماری های کبدی و پیوند کلیوی و عمل های طولانی به وفور  استفاده می شود(15). پنتوباربیتال از جمله داروهای بیهوشی است که موجب آریتمی های قلبی و کاهش فشار خون می شود(16). این ماده به خانواده باربیتورات ها تعلق دارد که این گروه دارویی سبب تقویت کمپلکس حاصل از کانال های کلر و آمینو اسیدی به نام (GABA)می گردد. این ماده دارای 2 رسپتور AوB می باشد. باربیتورات ها کمپلکس a(GABA) و یون کلر را تشدید می نمایند. اسید آمینه فوق در مغز بر روی رسپتور a(GABA) نشسته و با اتصال به کانال کلر بیهوشی ایجاد می کند با همین فرآیند این داروها در اختلالات خواب و کاهش اضطراب به کار می روند(12 ). مطالعات مختلف نشان داده است که میزان آگاهی حین عمل در داروهای هوشبری تزریقی نسبت به استنشاقی بالاتر است(17).جنین های موش ، حساسیت متفاوتی به بیهوشی ها در زمان های مختلف چرخه سلولی دارند (9). به ویژه سلول های جنینی درمرحله G1 تحت تاثیر عوامل خارجی می باشد. فاز G1 اولین مرحله طولانی مدت  در چرخه سلول جنینی است. تأثیرات مستقیم بی حسی بر تخمک ها و جنین ها به طور مستقیم ارزیابی نمی شوند(8). بررسی پاسخ های سلولی به بیهوشی به طور بالقوه می تواند بر نتیجه تولید مثلی تأثیر بگذارد.

در انسان، IVF یک مداخله تهاجی به رحم محسوب شده و مجبور به بیهوشی مادر خواهند بود، احتمال اینکه نوع داروی بیهوشی در مراحل لانه گزینی ونحوه تشکیل تخمک و در نهایت شکل گیری (آنومالی احتمالی) ارگانها ممکن است موثر واقع شود. با توجه به تشابه بالای فیزیولوژیکی انسان و رت جهت بررسی اثرات تراتوژنیک و موتاژنیک داروهای بیهوشی در تحقیق حاضر تاثیر سه داروی بیهوشی پروپوفل، تیونیتال سدیم و فتالین  را  در زمان لانه گزینی بر میزان ناهنجاری های جنینی مورد ارزیابی قرار داده است.

مواد و روش ها

موش های صحرایی ماده بالغ  به مدت 3 هفته در شرایط استاندارد دما، رطوبت، تغذیه و نور(12 ساعت روشنایی- 12 ساعت تاریکی) درحیوان خانه ی مرکز تحقیات بیولوژی نگهداری  شدند تا با شرایط محیط سازگار شوند. دسترسی موش های مورد آزمایش به غذا  و آب آزاد است و از غذای پلیت آماده برای تغذیه موش ها استفاده می شود. از روز بیستم موشها در قفس های تکی به مدت دو شبانه روز دیگر قرار داده شدند.  گروه های موشها با توجه به طرح مطالعه در نه گروه هر کدام ده تایی تقسیم بندی شدند.. موش های ماده با میانگین وزنی 180 گرم و طول عمر 3.5 ماه به صورت تصادفی در 9 گروه قرار داده میشوند.  تعداد موش ها در هر گروه با فرمول تعیین حجم نمونه انتخاب میشوند( جدول 1) .

 

 

جدول 1- گروه های مورد مطالعه

گروه های مورد مطالعه	گروه اول	گروه دوم	گروه سوم	گروه چهارم	گروه پنجم	گروه ششم	گروه هفتم کنترل	گروه هشتم	گروه نهم شم
نوع تیمار	دریافت کننده پروپوفول (pro)	دریافت کننده تیو پنتال سدیم یا نستونال  (TP)	دریافت کننده  PRO + TP	دریافت کننده فنتانیل ( PH)	دریافت کننده PRO + PH	دریافت کننده PH + TP	بدون دریافت  ( گروه کنترل)	PRO + PH + TP	دریافت کننده آب مقطر SHAM)

 

 

 

با توجه به تعداد نر های موجود که سی موش نر تهیه شده بود سه گروه اول تا سوم به ازای هر موش ماده یک موش نر در قفس قرار گرفت. ساعت هماهنگ شده برای این مرحله ساعت  پنج عصر مقرر گردید.

با شناسایی موش های باردار و تاریخ اولین روز بارداری ، در روز های اول و روز پنجم نسبت به گروه های نه گانه تقسیم شده تزریق دارو ها با دقت به شکل تزرریق صفاقی توسط سرنگ انسولین انجام گرفت. تزریقات به صورت داخل صفاقی یا (I.P) صورت پذیرفت. تزریق روزهای پنجم  بارداری که لانه گزینی صورت گرفته انجام شد. ﻻﻧﻪ ﮔﺰﻳﻨﻲ ﭘﺪﻳﺪﻩ ﺍﻱ ﺍﺳﺖ ﻣﺘﺸﮑﻞ ﺍﺯ  ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺭﺧﺪﺍﺩ ﻣﺘـﻮﺍﻟﻲ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻟﻘﺎﺡ ﺗﺨﻤﮏ ﺁﻏﺎﺯ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺗﺎ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴـﺮﻱ  ﺑﻼﺳﺘﻮﺳﻴﺴﺖ ﺩﺭ ﺁﻧﺪﻭﻣﺘﺮ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﻣﻲیابد(18) لانه گزینی موفق به کیفیت جنین و پذیرنگی آندومتر  وابسته است. ( 19).

ﺩﺭ ﻃﻲ ﻻﻧﻪ ﮔﺰﻳﻨﻲ، ﻏﺸﺎﺀ ﺭﺍﺳﻲ ﺍﭘﻲ ﺗﻠﻴﻮﻡ ﻟﻮﻣﻴﻨﺎﻝ ﺁﻧﺪﻭﻣﺘﺮ ﺩﭼﺎﺭ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍتی ﻣﻲ ﮔﺮﺩﺩ. ﭘﻴﻨﭙﻮﺩﻫﺎ ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﻓﺮﺍﺳﺎﺧﺘﺎﺭﻱ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺳﻄﺢ ﺁﭘﻴﮑﺎﻝ ﺳﻠﻮﻝ های ﺍﭘﻲ ﺗﻠﻴﺎﻟﻲ ﻟﻮﻣﻴﻨﺎﻝ ﺁﻧـﺪﻭﻣﺘﺮ  ﻣﻴﮑﺮﻭﻭﻳﻠﻲ ﻫﺎﻱ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺩﺳﺖ ﺩﺍﺩﻩ ﻭ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﺑﺮﺁﻣﺪﮔﻲ ﻫﺎﻱ ﺳﻴﺘﻮﭘﻼﺳﻤﻲ می شوند (20). قدرت اثر بخشی دارو ها نسبت به دوز های انتخابی نسبتا مشابه بوده و هر موش به طور میانگین در5 دقیقه گیجی شروه شده و بین 8تا 9 دقیقه بعد تزریق کاملا بیهوشی اتفاق می افتاد. تعداد تنفس و علایم حیاطی به دقت مورد بازبینی گرفته و پس از اولین علایم بیدار شدن که معمولا 15 دقیقه طول میکشید تا بیداری کامل در قفس جداگانه نگهداری میشدند. پس از بیداری کامل در قفس های خود باز گردانده میشدند. دوز های تزریق دارو های بیهوشی مطابق جدول 2 انجام گرفت . پس از جمع آوری داده ها، داده ها وارد نرم افزار SPSS خواهند شد. توصیف با استفاده از شاخص های مرکزی و  پراکندگی و درصد فراوانی انجام خواهد شد. برای تحلیل داده ها بسته توزیع داده ها از تستهای پارامتری یا غیرپارامتری استفاده خواهد شد. سطح معنی داری 05/0 در نظر گرفته خواهد شد.

 

جدول 2 – مقادیر تزریق دارو در نمونه های مختلف

ردیف	نام گروه	داروها	نستونال	پوفول	فنتا	آب مقطر
1	گروه اول	پروپوفول (pro)	-	1.8 سی سی	-	-
2	گروه دوم	تیو پنتال سدیم یا نستونال  (TP)	0.4 سی سی	-	-	-
3	گروه سوم	تیو پنتال سدیم(TP)- پروپوفول (pro)	0.2 سی سی	0.9 سی سی	-	-
4	گروه چهارم	فنتانیل ( PH)	-	-	0.8 سی سی	-
5	گروه پنجم	فنتانیل ( PH)+ پروپوفول (pro)	-	0.9 سی سی	0.4 سی سی	-
6	گروه ششم	تیو پنتال سدیم (TP)-  فنتانیل ( PH)	0.2 سی سی	0.4 سی سی	-	-
7	گروه هفتم	شاهد بدون تزریق	-	-	-	-
8	گروه هشتم	تیو پنتال سدیم(TP)- پروپوفول (pro)+ فنتانیل ( PH)	0.15 سی سی	0.6 سی سی	0.3 سی سی	-
9	گروه نهم	پلاسبو آب	-	-	-	1 سی سی

.

 

نتایج 

تعداد موالید در موش ها دریافت کننده پروپوفول (pro)،   449/1 ± 100/9 است کمترین تعداد موالید در این گروه 7 و بیشترین موالید 11 گزارش شد. تعداد موالید موش ها دریافت کننده پروپوفول نستونال (TP)،   475/1 ± 800/8 است کمترین تعداد موالید در این گروه 7 و بیشترین موالید 12 گزارش شد. تعداد موالید موش ها دریافت کننده PRO + TP،   418/1 ± 300/8 است کمترین تعداد موالید در این گروه 7 و بیشترین موالید 11 گزارش شد. تعداد موالید موش ها دریافت کننده فنتانیل (PH)، 917/3 ± 000/8 است کمترین تعداد موالید در این گروه 0 و بیشترین موالید 12 گزارش شد. تعداد موالید موش ها دریافت کننده PRO + PH، 156/1 ± 700/8 است کمترین تعداد موالید در این گروه 6 و بیشترین موالید 11 گزارش شد.

تعداد موالید موش ها دریافت کننده PH + TP، 491/1 ± 000/8 است کمترین تعداد موالید در این گروه 6 و بیشترین موالید 10 گزارش شد.  تعداد موالید موش ها گروه کنترل،687/1 ± 800/8 است کمترین تعداد موالید در این گروه 7 و بیشترین موالید 12 گزارش شد تعداد موالید موش ها گروه PRO + PH + TP، 430/1 ± 600/7 است کمترین تعداد موالید در این گروه 6 و بیشترین موالید 10 گزارش شد.  تعداد موالید موش ها گروه آب مقطر(SHAM)، 270/2 ± 400/9 است کمترین تعداد موالید در این گروه 6 و بیشترین موالید 14 گزارش شد(نمودار 1). میانگین تعداد موالید زنده در موشهای تحت مداخله و کنترل تفاوت معنی دار آماری ندارد.

 

 

نمودار 1- نمودار میله ای میانگین تعداد موالید موش ها براساس هر دارو

 

 

طبق نتایج آزمون آنوا سطح معنی داری بزرگتر از 05/0 بود و بین موالید موش ها در گروه های مختلف تحقیق تفاوت معنی داری ملاحظه نشد(450/0=P_value). نتایج آزمون بنفرونی میانگین تعداد موالید گروه کنترل را با گروه‌های مداخله نشان می دهد( جدول 3).

 

 

 

جدول 3- آزمون آنوا برای مقایسه میانگین موالید به تفکیک هر دارو

منبع تغییرات	مجموع مربعات	درجه آزادی	میانگین مربعات	F	P_value
بین گروه ها	000/28	8	500/3	990/0	450/0
درون گروه ها	400/286	81	536/3
خطا	400/314	89

 

 از طریق آزمون بونفرونی ملاحظه شد اختلاف میانگین وزن موش ها در گروهControl با گروه های پروپوفول (pro)، فنتانیل  (PH)،  PRO + PH، PH + TP،  PRO + PH + TP و  SHAM از نظر آماری معنی دار است(05/0>P_value). اما این اختلاف میانگین با گروه‎های نستونال (TP) و PRO + TP این معنی دار نیست (05/0<P_value)(جدول 4).

 

 

جدول 4- مقایسه میانگین وزن موالید گروه کنترل با سایر گروه ها

گروه مقایسه	سایر گروه ها	اختلاف میانگین	انحراف استاندارد	P-value
Control	پروپوفول (pro)	233/0	030/0	001/0
	نستونال (TP)	092/0	030/0	100/0
	PRO + TP	098/0	031/0	060/0
	فنتانیل  (PH)	870/0	031/0	001/0
	PRO + PH	282/0	030/0	001/0
	PH + TP	190/0	031/0	001/0
	PRO + PH + TP	130/0	032/0	002/0
	SHAM	212/0	030/0	001/0

 

از طریق آزمون بونفرونی ملاحظه شد میانگین وزن موالید موش ها در گروه SHAM با گروه های نستونال (TP)، PRO + TP،  فنتانیل  (PH)، و کنترل از نظر آماری معنی دار است(05/0>P_value). اما این اختلاف میانگین با گروه‎های پروپوفول (pro) و PRO + PH، PH + TP و PRO + PH + TP این تفاوت معنی دار نیست (05/0<P_value)( جدول 5).

جدول 5- مقایسه میانگین وزن موالید گروه کنترل با سایر گروه ها

گروه مقایسه	سایر گروه ها	اختلاف میانگین	انحراف استاندارد	P-value
SHAM	پروپوفول (pro)	.021/0	030/0	000/1
	نستونال (TP)	120/0-	030/0	003/0
	PRO + TP	113/0-	030/0	008/0
	فنتانیل  (PH)	657/0	031/0	001/0
	PRO + PH	069/0	030/0	806/0
	PH + TP	022/0-	031/0	000/1
	Control	212/0-	030/0	001/0
	PRO + PH + TP	081/0-	031/0	344/0

 

 

از طریق آزمون بونفرونی ملاحظه شد اختلاف میانگین وزن جفت موش ها در گروه Control با گروه های فنتانیل  (PH)، PRO + PH ، PH + TP از نظر آماری معنی دار است(05/0>P_value). اما این اختلاف با میانگین سایر گروه‎ها معنی دار نیست (05/0<P_value)(جدول 6).

 

جدول 6 – مقایسه میانگین وزن جفت موالید گروه کنترل با سایر گروه ها

گروه مقایسه	سایر گروه ها	اختلاف میانگین	انحراف استاندارد	P-value
Control	پروپوفول (pro)	009/0	010/0	000/1
	نستونال (TP)	007/0-	010/0	000/1
	PRO + TP	008/0	010/0	000/1
	فنتانیل  (PH)	098/0	011/0	001/0
	PRO + PH	038/0	010/0	017/0
	PH + TP	055/0	011/0	001/0
	PRO + PH + TP	028/0	011/0	429/0
	SHAM	035/0	010/0	029/0

 

 

 

از طریق آزمون بونفرونی ملاحظه شد میانگین وزن جفت موالید موش ها در گروه SHAM با گروه های نستونال (TP)، فنتانیل  (PH)، و کنترل از نظر آماری معنی دار است(05/0>P_value). اما این اختلاف با میانگین سایر گروه ها معنی دار نیست (05/0<P_value)(جدول 7).

 

 

 

 

جدول 7-مقایسه میانگین وزن جفت موالید گروه کنترل با سایر گروه ها

گروه مقایسه	سایر گروه ها	اختلاف میانگین	انحراف استاندارد	P-value
SHAM	پروپوفول (pro)	025/0-	010/0	527/0
	نستونال (TP)	043/0	010/0	002/0
	PRO + TP	027/0-	010/0	443/0
	فنتانیل  (PH)	062/0	010/0	001/0
	PRO + PH	002/0	010/0	000/1
	PH + TP	019/0	010/0	000/1
	Control	035/0-	010/0	029/0
	PRO + PH + TP	007/0-	011/0	000/1

 

 

بحث

نارسایی باروری متعددی ممکن است اثرات نامطلوب برای بیماران شود. در برخی شرایط تعداد قابل توجهی از این بیماران برای درمان خود تحت بیهوشی قرار می گیرند. بیهوشی عمومی در اکثر کلینیک های لقاح آزمایشگاهی (IVF) برای برداشت تخمک (OPU) استفاده می شود، با این حال، در مورد نوع استفاده از عامل بیهوشی در بین پزشکانی که OPU را انجام می دهند اتفاق نظر وجود ندارد. داروهای بیهوشی می توانند وارد مایعات فولیکولی (FF) شوند. نگرانی در مورد تجمع داروهای بیهوشی در FF و اثرات منفی آنها بر میزان لقاح و رشد جنین تحت بیهوشی عمومی وجود دارد.

در گونه های جانوری مختلف تاثیر دوزهای مختلف داروهای بیهوشی متفاوت می باشد. پروپوفل با دوز 5/7 میلی گرم برکیلوگرم مرغ به صورت داخل وریدی در ابتدا و برای تداوم بیهوشی 5/0 میلی گرم بر کیلوگرم و در سگ با دوز 5/5 میلی گرم برکیلو گرم مقادیر آنزیم های AST(آسپارتات ترانس آمیناز)و ALT (آلانین آمینو ترانسفراز) 15 دقیقه پس از بیهوشی را افزایش می دهد(4).عمده ترین عارضه پروپوفل کاهش فشار خون سیستمیک است(17)، که در نتیجه آن جریان خون رحمی جفت کاهش می یابد(16).بی دردی در گروه رمی فنتانیل بهتر از پروپوفل می باشد ولی دپرسیون تنفسی، تهوع و استفراغ بیشتر از پروپوفل مشاهده می گردد(15). داروهای تیوپنتال اثرات مخربی بر روند ترمیم زخم دارند در حالی که پروپوفل تاثیر قابل ملاحظه ای ندارد(11، 3). پروپوفل در مقایسه با تاثیر بر واسطه های التهابی بر اثرات روند زخم موثرتر است و تاثیر منفی بر روند زخم ندارد(19، 7)

اثر سینرژیسمی رمی فنتانیل و پروپوفل موجب افزایش سرعت بهبودی است(14). از نظر کنترل وضعیت همودینامیک، کنترلICP( که از مولفه های مهم در اعمال جراحی اعصاب می باشد)، طول مدت ریکاوری و بروز عوارض تنفسی، تهوع و استفراغ پس از عمل تفاوت معنی داری بین دو گروه (فنتانیل+ پروپوفل) و (رمی فنتانیل+پروپوفل) وجود ندارد ولی میزان بروز درد در بیماران گروه رمی فنتانیل در ریکاوری بیشتر می باشد(8).

 

در این مطالعه گروه های موشها با توجه به طرح مطالعه در نه گروه هر کدام ده تایی تقسیم بندی شدند.کلیه گروه ها نام گزاری و توسط قفسه های موجود جدا شده و آماده مرحله بعدی شدند.در مرحله بعد شرایط باروری موش ها فراهم شد سپس با شناسایی موش های باردار و تاریخ اولین روز بارداری ، در روز های اول و روز پنجم نسبت به گروه های نه گانه تقسیم شده تزریق دارو ها با دقت به شکل تزرریق صفاقی توسط سرنگ انسولین انجام گرفت. قدرت اثر بخشی دارو ها نسبت به دوز های انتخابی نسبتا مشابه بوده و پس از شمارش جراحی به شکل سزارین روی تک تک جنین ها آغز  شده و پس از جدا کردن با دقت جفت از جنین هر دو با دقت وزن و اندازه گیری شده و ثبت میگردید. توسط استریسکوپ جنین ها تک تک مورد مشاهده قرار گرفته و هر گونه آنومالی احتمالی ثبت گردید.

چندین مطالعه نشان داده اند که داروهای بیهوشی می توانند وارد مایعات فولیکولی (FF) شوند. نگرانی در مورد تجمع داروهای بیهوشی در FF و اثرات منفی آنها بر میزان لقاح و رشد جنین تحت بیهوشی عمومی وجود دارد. پروپوفول یک داروی بیهوشی سریع با زمان القاء و بهبودی کوتاه است. رایج ترین ماده بیهوشی مورد استفاده در طول TVOR، پروپوفول داخل وریدی است که یک داروی بی خطر برای استفاده در IVF1 است. با این حال، برخی از مطالعات نشان داده اند که استفاده از پروپوفول با کاهش نرخ لقاح (FR) و مهار رشد بلاستوسیست در جنین های تک سلولی همراه است. این مطالعه به منظور بررسی حساسیت تخمک‌ها و جنین‌های موش صحرایی به مواد بی‌حس کننده به منظور مشاهده پاسخ بیولوژیکی برای مطالعات بالینی در مورد تأثیر استفاده از پروپوفول و  نستونال و فیتانیل به عنوان عوامل بی‌هوشی بر نتایج فناوری کمک باروری انجام شد. و با توجه به تشابه فیزیولوژی موش و انسان در سیستم تولید مثل این تحقیق می تواند راهگشای ارزیابی های دقیقی باشد.

Gonen و همکارانش در 1995 تأثیر انواع مختلف بیهوشی بر نتیجه بازیابی تخمک را مورد ارزیابی قرار دادند. طی تحقیق این گروه آرامبخش همراه با بی حسی و بیهوشی عمومی استفاده کردند. هیچ تفاوت معنی داری در عملکرد یا تعداد جنین یا کیفیت جنین های منتقل شده مشاهده نکردند . در مطالعه حاضر نیز در میانگین تعداد موالید زنده بین گروه های دریافت کننده داروی بیهوشی و گروه کنترل و شم مشاهده نگردید.

آزموده و همکارانش در سال 2013   اثر بیهوشی عمومی و بیهوشی نخاعی را در بیماران تحت حاملگی IVF بررسی نمودند. طبق نتایج آنها  روش بیهوشی می تواند بر نتیجه بارداری در بیمار IVF تاثیر بگذارد. در زنانی که تحت IVF قرار می گیرند، روش بیهوشی احتمالاً به دلیل تأثیر داروهای بیهوشی و تأثیر بیهوشی بر وضعیت فیزیولوژیکی بیماران، تأثیرات تعیین کننده ای خواهد داشت. ذکر شده است که "ترکیبی از پروپوفول، فنتانیل و میدازولام به طور مکرر در بیماران IVF با "خطر نسبتا کم برای اثرات نامطلوب بر کیفیت تخمک و جنین و میزان بارداری" استفاده می شود. هنگامی که  بی حس کننده های موضعی در فضای زیر عنکبوتیه تجویز می شوند و از بی حسی نخاعی برای این بیماران استفاده می شود، سطح خونی داروهای بیهوشی واقعاً بسیار پایین تر استو این ممکن ترین توضیح برای یافته های این مطالعه است( 24).در این تحقیق نیز اثر پروپیل و فنتانیل مورد بررسی قرار گرفت و جالب توجه بود که وزن موالید در گروه دریافت کننده دو دارو با گروه شم تفاوت معنی دار نداشت و شاید بتوان گفت همراستا با تحقیق حاضر نبوده است .

براساس نتایج Reshan  در سال 2020   (total intravenous anesthesia ) TIVA با میدازولام و پروپوفول در مقایسه با بیهوشی استنشاقی با میدازولام ، نتایج باروری بهتری در میزان لقاح و نرخ جنین درجه 1 با نرخ حاملگی بالاتر داشت. TIVA توسط پروپوفل متداول ترین داروی مورد استفاده برای بیهوشی عمومی است، با شروع سریع و زمان دفع کوتاه، در بازیابی تخمک مفید است و ممکن است باعث ایجاد افسردگی قلبی- تنفسی شود که با افزودن فنتانیل بهبود می یابد(26). در مطالعه حاضر پروپوفول تاثیر معنی داری بر تعداد موالید و وزن جفت و جنین نسبت به گروه شم که دریافت کننده استرس تزریق هم بوده است نداشت

نتیجه گیری

یافتن ترکیب دارو یا تکنیک ایده آل برای بیهوشی در دوران بارداری  از ضروریات است. تکنیک های بیهوشی برای زمان بارداری یا انجام موارد کمک باروری مانند آسپیراسیون تخمک و IVF باید شامل عواملی با شروع و زمان بهبودی سریع باشد تا از تجمع داروها در مایع فولیکولی جلوگیری شود و امکان ترخیص سریع از بیمارستان را فراهم کند. بیشتر داروهایی که برای بیهوشی عمومی استفاده می شوند در مایع فولیکولی یافت شده اند. این دارو ها می توانند بر روند رشد جنین در مراحل مختلف تاثیر داشته باشند.

در این تحقیق دارو های مورد استفاده بر تعداد موالید موش موثر نبود ولی وزن موالید و وزن جفت که می توانند شاخص هایی از اثرات دارو باشند تحت تاثیر قرار گرفتند و بین دارو ها و دوز های مختلف Pro+TP تغییر معنی دار در وزن جنین و وزن جفت در مقایسه با گروه شم نداشت البته این دارو ها به تنهایی نیز تاثیر معنی دار نداشتند و می توانند کاندیدای مناسبی برای بیهوشی در روش های کمک باروری باشند . ولی همچنان بررسی های تکمیلی در مدل های حیوانی مناسب دیگر نیز توصیه می شود.

تعارض منافع

نویسندگان مقاله تعارض در منافع ندارند.

مراجع

 

1. Haikin Herzberger E, Levy O, Sun B, Miller N, Rahav R, Dana E, et al. General anesthesia with propofol during oocyte retrieval and in vitro fertilization outcomes: retrospective cohort study. Scientific Reports. 2023;13(1):8021.
2. Sharma R, Qureshi N, Mogra S, Panwar K. Lead Induced Infertility in Swiss Mice and Role of Antioxidants. Universal Journal of Environmental Research & Technology. 2012;2(2).
3. NRCU R. Guide for the Care and Use of Laboratory Animals. National Academies Press (US) Washington (DC); 1996.
4. Hilderbrand DC, Der R, Griffin WT, Fahim MS. Effect of lead acetate on reproduction. American journal of obstetrics and gynecology. 1973;115(8):1058-65.
5. Dhir V, Dhand P. Toxicological approach in chronic exposure to lead on reproductive functions in female rats (Rattus norvegicus). Toxicology international. 2010;17(1):1.
6. Pathak S, Lees C. Ultrasound structural fetal anomaly screening: an update. Archives of Disease in Childhood-Fetal and Neonatal Edition. 2009;94(5):F384-F90.
7. Pierce S. SVH AEC SOP. 26. Euthanasia of Mice and Rats Melbourne, Australia: Animal Ethics Committee of St Vincent’s Hospital. 2006.
8. Franks PA, Laughlin NK, Dierschke DJ, Bowman RE, Meller PA. Effects of lead on luteal function in rhesus monkeys. Biology of reproduction. 1989 Dec 1;41(6):1055-62.
9. Dumitrescu E, Chiurciu V, Muselin F, Popescu R, Brezovan D, CRISTINA RT. Effects of long-term exposure of female rats to low levels of lead: ovary and uterus histological architecture changes. Turkish Journal of Biology. 2015;39(2):284-9.
10. Piasek M, Kostial K. Reversibility of the effects of lead on the reproductive performance of female rats. Reproductive Toxicology. 1991 Jan 1;5(1):45-51.

11.Lee K-s, Khoshnood B, Chen L, Wall SN, Cromie WJ, Mittendorf RL. Infant mortality from congenital malformations in the United States, 1970–1997. Obstetrics & Gynecology. 2001;98(4):620-7.

12. Şincai M. Tehnici de citohistologie normalã si patologicã: Mirton; 2000.
13. Qureshi N, Sharma R, Mogra S, Panwar K. Amelioration of lead induced alterations in ovary of Swiss mice, by antioxidant vitamins. J Herbal Med Toxicol. 2010;4(1):89-95.
14. Menache A. The European Citizens’ Stop Vivisection Initiative and the Revision of Directive 2010/63/EU. Alternatives to Laboratory Animals. 2016;44(4):383-90.
15. Borja-Aburto VH, Hertz-Picciotto I, Lopez MR, Farias P, Rios C, Blanco J. Blood lead levels measured prospectively and risk of spontaneous abortion. American Journal of Epidemiology. 1999;150(6):590-7.
16. Tchernitchin AN, Gaete L, Bustamante R, Báez A. Effect of prenatal exposure to lead on estrogen action in the prepubertal rat uterus. International Scholarly Research Notices. 2011;2011.
17. Taupeau C, Poupon J, Nomé F, Lefèvre B. Lead accumulation in the mouse ovary after treatment-induced follicular atresia. Reproductive toxicology. 2001;15(4):385-91.
18. Boyd PA, DeVigan C, Khoshnood B, Loane M, Garne E, Dolk H, et al. Survey of prenatal screening policies in Europe for structural malformations and chromosome anomalies, and their impact on detection and termination rates for neural tube defects and Down’s syndrome. BJOG: An International Journal of Obstetrics & Gynaecology. 2008;115(6):689-96.
19. Jiwani SS, Amouzou-Aguirre A, Carvajal L, Chou D, Keita Y, Moran AC, et al. Timing and number of antenatal care contacts in low and middle-income countries: Analysis in the Countdown to 2030 priority countries. Journal of global health. 2020;10(1).
20. Pan M, Huang LY, Zhen L, Li DZ. A cost-effectiveness analysis comparing two different strategies in advanced maternal age: Combined first-trimester screening and maternal blood cell-free DNA testing. Taiwanese Journal of Obstetrics and Gynecology. 2018 Aug 1;57(4):536-40.
21. Junaid M, Chowdhuri D, Saxena RNRSD. Lead-induced changes in ovarian follicular development and maturation in mice. Journal of Toxicology and Environmental Health Part A. 1997;50(1):31-40.
22. Winder C. Lead, reproduction and development. Neurotoxicology. 1993;14(2-3):303-17.
23. Ahmed N. Correlation of blood lead levels with atresia of ovarian follicles of albino mice. Ann Pak Inst Med Sci. 2008;4(4):188-92.
24. Azmude A, Agha'amou S, Yousefshahi F, Berjis K, Mirmohammad'khani M, Sadaat'ahmadi F, Ghods K, Dabbagh A. Pregnancy outcome using general anesthesia versus spinal anesthesia for in vitro fertilization. Anesthesiology and Pain Medicine. 2013 Sep;3(2):239.
25. Gonen O, Shulman A, Ghetler Y, Shapiro A, Judeiken R, Beyth Y, Ben-Nun I. The impact of different types of anesthesia on in vitro fertilization-embryo transfer treatment outcome. Journal of assisted reproduction and genetics. 1995 Nov;12:678-82.
26. 26. Reshan RG, Ameen BG, Hassan AA. Effect of TIVA with Propofol Versus Inhalational Anasthesia Plus Ketamine on Fertilization and Clinical Pregnancy Rate in ICSI. International Journal of Psychosocial Rehabilitation. 2020 Apr 1;24(05).