تعداد نشریات | 418 |
تعداد شمارهها | 9,997 |
تعداد مقالات | 83,560 |
تعداد مشاهده مقاله | 77,800,502 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 54,843,305 |
«دیگری» در تذکرهالاولیاء عطار | ||
عرفان اسلامی | ||
دوره 20، شماره 77، مهر 1402، صفحه 63-80 اصل مقاله (194.45 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.2234/erfan.2023.706036 | ||
نویسنده | ||
محمدرضا حاجی آقا بابایی* | ||
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران،ایران. hajibaba@atu.ac.ir | ||
چکیده | ||
یکی از جنبههای مهم هر متن روایی، بررسی چگونگی حضور دیگر شخصیتها و عوامل تأثیرگذار در متن است که از آن بهعنوان «دیگری» یادمیشود. مفهوم «دیگری»، مفهوم وسیعی است و شخصیتهای انسانی و عناصر غیرانسانی همچون طبیعت یا امور ماورایی را نیز دربرمیگیرد. تذکرهالاولیاء عطار از برجستهترین متون عرفانی است که در آن شرح حال عارفان و تجربیات و کرامات ایشان بیانشدهاست. با مطالعة این کتاب از منظر مفهوم «دیگری» متوجهمیشویم که یک عارف در سیر و سلوک عارفانة خود با عوامل گوناگون در رویارویی و تقابل قرارمیگیرد و همین امر موجب تعالی وجودی و درک بهتر از «من» عارف میگردد. دیگری در این اثر به صورت خداوند، دیگر عارفان، مردم عادی، شیطان و نفس خود عارف، حیوانات و اشیا ظاهرشدهاست که هرکدام بهگونهای خاص در پی آگاهیبخشی به عارف یا آگاهکردن دیگران از جایگاه وی است. براساس یافتههای این پژوهش اگرچه دیگری در تقابل با خود عارف قرارمیگیرد، شاهد هیچگونه ستیزه میان عارف و دیگری نیستیم، بلکه تمامی این روابط تقابلی موجب آگاهی عارف از جایگاه خویش میگردد و دیگری کارکردی هدایتگر پیدامیکند. در مواردی که شخص عارف خود را در جایگاه برتری میپندارد، بلافاصله بر اثر حادثهای متوجه این غرور و خودبینی میشود و در این جا نیز دیگری کارکردی هدایتگرمییابد که موجب شناخت بیشتر عارف از خویشتن میشود. | ||
کلیدواژهها | ||
ادبیات عرفانی؛ نقد ادبی؛ تذکرهالاولیا؛ عطار نیشابوری؛ دیگری | ||
مراجع | ||
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 33 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 41 |