دیدگاه مسلمانان به پدیده جنگ در ایران و عراق و تأثیر آن در نقاشی

نقش مایه

دوره 1، شماره 3، مهر 1401، صفحه 22-32   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

نیره مبینی پور^*

عضو هیات علمی گروه هنر دانشگاه ازاد اسلامی قم

چکیده

جهاد مفهومی است در فرهنگ دینی که در جنگ میان مسلمانان و کفار به‌کار می رود. آیات جهاد همگی به نوعی اهل کفر را مخاطب خود دانسته‌اند. حال آن­که جنگ عراق علیه ایران، جنگ دو کشور مسلمان بود که یکی شیعه و دیگری سنی بودند و هر دو این مسلمانان جنگ را جهاد نامیدند. البته در اسلام اصل بر صلح است و جنگ استثنایی در اصل کلی محسوب می­شود، از این رو تلاش­ برای حفظ صلح از اهمیت بالایی برخوردار است.
جنگ به عنوان یک پدیده اجتماعی بر تمام جنبه های مختلف اجتماعی تأثیر می‌گذارد و جوامع درگیر جنگ دچار تحولاتی گوناگون می­شوند. دو طرف جنگ یعنی عراق و ایران دستخوش تغییرات بسیاری در زمینه­های اجتماعی و سیاسی، اقتصادی، فرهنگی شدند. تمام این جریانات در دو کشور بر هنرهای آن زمان تأثیر گذاشت که در این مقاله به نقاشی جنگ در این دو کشور پرداخته می­شود.
در این مقاله، ابتدا به مسأله­ جهاد در اسلام اشاره شده، سپس تأثیر جنگ در آثار هنرمندان مورد بررسی قرار گرفته است. هم‌چنین اوضاع هنر نقاشی دوران جنگ در دو کشور و مقایسه آثار هنرمندان عراقی و ایرانی انجام می­شود. بررسی ها نشان داد که نقاشان عراقی تحت فرمان و سفارش­های حزب بعث و برای اهداف آن­ها مجبور بودند نقاشی کنند، اما برخی نقاشان بدون توجه به این موضوع به ­کار هنری خود ادامه دادند و بعد از جنگ با تأثیر از آن به نقاشی پرداختند. اما نقاشان ایرانی زمان پیروزی انقلاب و زمان جنگ و بعد از آن با توجه به توصیه­های رهبر انقلاب و روحیه شهادت­طلبی آثاری با معنا و مفهوم جهاد و ایثار به­وجود آوردند.
 

کلیدواژه‌ها

جنگ؛ جهاد؛ هنر نقاشی؛ نقاشی دفاع مقدس؛ نقاشی ایران؛ نقاشی عراق

مراجع