بررسی دلایل عدم رعایت ضوابط و مقررات طرح‌های مصوب از سوی شهرداری‌ها با استفاده از نرم‌افزار MAXQDA (نمونه موردی: کلانشهر اهواز)

آمایش محیط

دوره 16، شماره 61، شهریور 1402، صفحه 155-174   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

لطفعلی کوزه گر کالجی^{* 1}؛ سجاد جوکار²

¹دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی

²دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

بر اساس شرح خدمات تیپ 12و همچنین آیین­نامه نحوه تصویب طرح­های توسعه و عمران و... طرح­های جامع، تفصیلی دارای ضوابط و مقرراتی بوده که تحت عنوان جلد ضوابط و مقررات در زمان تهیه طرح­ها تدوین و پس از تصویب مراجع مربوطه به شهرداری­ها ابلاغ می­گردند. لیکن شهرداری­ها در عمل اقدام به صدور پروانه­ها و پایان‌کارهای ساختمانی می­کنند که در مغایرت با این ضوابط و مقررات قراردارد. در این پژوهش به بررسی دلایل عدم رعایت ضوابط و مقررات طرح­های مصوب از سوی شهرداری­ها پرداخته شده است. این پژوهش از نوع کاربردی است و با استفاده از روش گراندد تئوری انجام شده است. با توجه به نیاز به حداکثر داده‎ها، از روش سرشماری استفاده شد. گردآوری داده‎ها تا زمان اشباع داده‎ها ادامه یافت. متن کلیه مصاحبه‎ها در نرم‎افزار تحلیل داده‎های کیفی MaxQDA نسخه10، از طریق کدگذاری آزاد، محوری و انتخابی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. سپس، تمامی کدهای مشابه بر پایه قرابت مفهومی و معنایی در گروه خاص خود قرار گرفتند و به 5 کد محوری تقلیل یافتند. در نهایت بر اساس کدهای محوری، 5 کد یا مقوله اصلی شامل نام تعارض منافع، ایرادات ساختاری، ضعف سیستم‎های نظارتی، فساد اداری و مشکلات قانونی ایجاد شد.

کلیدواژه‌ها

ضوابط و مقررات؛ طرح جامع؛ تخلف اداری و کلانشهر اهواز

مراجع

• اجزاء ­شکوهی، م، صمدی، ر، گودرزی، ن، قنبری، م. 1395. تحلیل و بررسی علل تخلفات ساختمانی در کلانشهرها با تأکید بر قوانین و ضوابط شهرسازی (منطقه 3 و 9 شهر مشهد). مجله جغرافیا و توسعه فضای شهری. 5 . 18-1.
• اسمعیل­پور، ن، هروی، ز، حیدری‌هامانه،الف،1398، بررسی علل وقوع تخلفات ساختمانی در شهرهای ایران با تأکید بر نقش شهرداری، مجله مطالعات شهری، 31 . 29 -17.
• پایگاه اینترنتی مجلس شورای اسلامی،rc.majlis.ir
• پورعلی، م، شریف نژاد، ج، موسوی، م. 1401. سیر تحول در برنامه‌ریزی شهری ایران نمونه موردی شهر ارومیه. فصل نامه علمی پژوهشی آمایش محیط. شماره 57. 20-1.
• تقی دوست، زینب. 1391. ارزیابی نظام حقوقی حاکم بر تخلفات ساختمانی. مجله پژوهش‎های حقوقی. 22. 154 -133.
• خسروی، ا، کاظمی­سرکانه، س، نقدی­نژاد، م. 1389. حقوق دفاعی متهم در هیأت­های رسیدگی به تخلفات اداری. مجله پژوهش­های حقوقی. 42:18-29.
• دبیرخانه شورایعالی شهرسازی و معماری ایران. 1393. مصوبات شورایعالی شهرسازی و معماری ایران از آغاز تا کنون. چاپ سوم. نشر توسعه ایران. 285.
• دیارگاه (شرکت مهندسین مشاور). 1389. بازنگری و اصلاح چگونگی جلوگیری از خلاف‎های ساختمانی و رسیدگی به آنها. معاونت شهرسازی شهرداری تهران.
• رحیمیان، ب، سرمست، ب. 1394. بررسی میزان اثربخشی نظارت شورای اسلامی شهر در بهبود عملکرد شهرداری بناب. مطالعات جامعه‎شناسی. 28 .130-111 .
• رفیعیان،م، رضوی،ح. 1388. ارتقای کیفیت محیط شهری با استفاده از رویکرد طراحی محور (تئاتر شهر و پهنه پیرامون) برنامه‎ریزی و آمایش فضا. جلد 14 (2). 269-287.
• رفیعیان، م، سرخیلی، ا. 1398. تخلفات ساختمانی از منظر شهرسازی: مروری بر مفاهیم، رویکردها و تجارب. چاپ دوم. آرمانشهر. 224.
• رهبری، س، خدایاری، ع، هنری، ح، امیرتاش، ع.1400. طراحی الگوی حمایت مالی ورزش همگانی کشور با استفاده از نظریة داده بنیاد. پژوهش در ورزش تربیتی. 23 (9). 266-235.
• رهنمایی، م، شاه­حسینی، پ. 1382. فرآیند برنامه­ریزی شهری در ایران. چاپ یازدهم. انتشارات سمت. 234.
• زنگی آبادی، ع، عبدالهی، م، سالک قهفرخی، ر، قاسم زاده، ب. 1393. ارزیابی عوامل اثرگذار بر عدم تحقق‎پذیری طرح‎های جامع شهری در ایران و چالش‎های مربوط به آن (مطالعه موردی: محور تاریخی-فرهنگی منطقه 6 شهر تبریز). مجله پژوهش و برنامه‎ریزی شهری. 18(5): 58-41.
• علیزاده، هـ، نعمتی، م، رضایی جعفری، ک. 1394. تحلیلی بر معیارهای حکمروایی خوب شهری با استفاده از روش تحلیل سلسله‎مراتبی فازی. مطالعات و پژوهش­های برنامه­ریزی شهری و منطقه­ای. 24. 128-102.
• عیوضلو، د، رضویان، د. 1397. ارزیابی وضعیت مدیریت شهری کلانشهرها مبتنی بر شاخص‎های حکمروایی مطلوب شهری. مجله جغرافیا و توسعه. 192 -175.
• غمامی، م. 1383. گزیده مطالعات طرح راهبردی توسعه کالبدی مجموعه شهری تهران. مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران. چاپ اول. 136.
• نکوئی،م. 1398. تأثیر بازنشستگی کارمند در رسیدگی به تخلفات و اجرای مجازات­های اداری. فصلنامه تحقیقات حقوقی. 357:88-333.
• کولیوند، ح، طلاچیان، م، ماجدی،ح. 1399. تحلیل زمینه­ای بر آسیب‎شناسی طرح­های توسعه شهری در ایران. برنامه‎ریزی و آمایش فضا. 24 (4)، 153-175.
• محمدی، ج، میرزایی، س. 1397. تبیین وضعیت بر تخلفات ساختمانی در کلانشهرهای ایران مطالعه موردی: مناطق پانزده‎گانه شهر اصفهان. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی. 117(2). 214-195.
• محمدی، ک، حبیبی، ک، بمانیان، ب. 1395. دلایل تغییر کاربریها در طرح‌های تفصیلی شهری و تبعات آن در کاربری عمومی مطالعه موردی منطقه یک شهر همدان. فصل نامه علمی پژوهشی آمایش محیط. شماره 33. 69-45.
• معاونت برنامه‎ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهرداری اهواز. 1389 الی 1398. آمارنامه کلانشهر اهواز 1389 الی 1398. ahvaz.ir .
• مرکز آمار ایران. 1396. نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1395.
• مهندسین مشاور شارمند. 1379. شیوه تحقق طرح­های توسعه شهری. جلد دوم تدوین شیوه­های مناسب تهیه طرح­های شهری در ایران. انتشارات سازمان شهرداری­های کشور. چاپ دوم، 178.
• مرکز مطالعات و برنامه­ریزی کشور. 1382. امکان‎سنجی واگذاری وظایف جدید به شهرداری‎ها جلد اول: بررسی تحولات نظری و تجربیات جهانی. سازمان شهرداری­های کشور. چاپ دوم. 200.
• منصور، ج. 1396. قوانین و مقررات مربوط به تخلفات اداری. دوران. چاپ 24. 208.

 

• Sarkheili, E, Salary, M, Safavi Sohi, M. 2017. Analyzing the role of Constructional Violations in the Failure of urban Development Plans, Tehran Metropolis, Bagh-e Nazar Vol 14(51) PP5-21, Sep 2017
• Amid, H. 1984. Amid’s Persian Culture, Amir Kabir Publication, Tehran, Iran.